Một năm có nhiều thay đổi tích cực trong mối quan hệ vốn nhiều sóng gió này, nhưng giới quan sát nhận định con đường bình thường hóa quan hệ giữa hai quốc gia này vẫn bị phủ bóng bởi lệnh cấm vận của Mỹ đối với Cuba.

Quan hệ Mỹ-Cuba dù đã được cải thiện nhưng vẫn còn nhiều sóng gió. Ảnh Getty Images

Sau nhiều tháng đàm phán, Tổng thống Mỹ Barack Obama và Chủ tịch Cuba Raul Castro ngày 17/12/2014 tuyên bố sẵn sàng đẩy lùi những bất đồng sau hơn một nửa thế kỉ thù địch.

Kể từ đó, hai nước đã đưa ra ra nhiều bước tiến quan trọng trong việc thúc đẩy mối quan hệ song phương. Có thể phải kể đến cái bắt tay lịch sử của Tổng thống Mỹ Obama và Chủ tịch Cuba Raul Castro tại Hội nghị thượng đỉnh Panama vào tháng 4, mở cửa trở lại Đại sứ quán tại hai nước vào tháng 7, Mỹ đưa Cuba ra khỏi danh sách tài trợ cho khủng bố….

Tuy nhiên, mối quan hệ hai bên vẫn bị giới hạn bởi lệnh cấm vận thương mại và tài chính mà Mỹ đã áp đặt lên quốc đảo này từ năm 1962. Chính quyền Tổng thống Obama đã có nhiều nới lỏng hạn chế  về đi lại và thương mại với Cuba, nhưng rất khó để thuyết phục Quốc hội nước này dỡ bỏ lệnh cấm vận, đặc biệt đối với các nghị sĩ của Đảng Cộng hòa.

Theo quan chức cấp cao về khu vực Bắc Mỹ của Bộ Thương mại Cuba Luz B'Hamel, hai nước khó có thể bình thường hóa quan hệ khi các lệnh cấm vận kinh tế, thương mại tài chính do Mỹ áp đặt lên Cuba không có sự thay đổi đáng kể.

Trong khi đó, lí giải cho sự hạn chế trong hoạt động  hợp tác giữa hai nước, nhà ngoại giao hàng đầu của Mỹ tại Cuba Jeffrey DeLaurentis cho rằng: “quả bóng” đang ở trên sân của Cuba. Phía Cuba cần phải làm nhiều hơn nữa để tận dụng các cơ hội trong việc cải thiện quan hệ với Mỹ.

Một chuyên gia của Viện nghiên cứu Cuba ở Trường Đại học quốc tế Florida thì nhấn mạnh, Cuba vẫn quá thận trọng phản ứng với lời đề nghị của Mỹ. Các biện pháp đơn phương do chính phủ Mỹ đề xuất như cho phép vận chuyển hàng hải và hàng không, xuất khẩu công nghệ thông tin… vẫn chưa được chấp nhận.

Mặc dù vậy, trong một năm qua không thể phủ nhận những bước tiến trong mối quan hệ song phương đã mang lại sự thay đổi tích cực cho quốc đảo này nói riêng và với mối quan hệ Mỹ-Cuba nói chung.

Với các cuộc đối thoại đang diễn ra và thu được nhiều kết quả tích cực, mới nhất là việc Mỹ -Cuba nhất trí khôi phục dịch vụ  điện tín trực tiếp trong các vòng đối thoại gần đây cho thấy quá trình bình thường hóa quan hệ hai nước đang chuyển sang một giai đoạn mới.

Chuyên gia phân tích chính trị Cuba Abel Gonzalez nhận định, mặc dù vấn đề bồi thường kinh tế vẫn đang được thảo luận nhưng thực tế việc các bên có thể tiếp tục  đối thoại cũng được coi là một bước đi tích cực.

 “Đây là một bước đi lớn. Lần đầu tiên cả hai bên nhất trí đối thoại, nhất trí cùng nói về những vấn đề giữa hai bên. Đối thoại là cách duy nhất để vượt qua những bất đồng. Vì vậy việc Mỹ và Cuba tiếp tục đối thoại là điều rất quan trọng”, ông Gonzalez nói.

Trong một động thái cho thấy quyết tâm đẩy nhanh tiến trình cải thiện quan hệ song phương với Cuba, ngày 14/12, Tổng thống Obama tuyên bố ông “rất muốn” tới thăm Cuba trong năm 2016.

Nhà lãnh đạo Mỹ khẳng định, giờ là thời điểm thuận lợi để ghi nhận những tiến triển tại Cuba và ông muốn nhân chuyến thăm sắp tới nhằm làm nổi bật những tiến bộ đã đạt được. Dự kiến, quyết định tới thăm Cuba sẽ được ông Obama “đưa ra trong vài tháng tới”./.