Ngày 3/11, một ngày trước phiên tòa xét xử Tổng thống bị lật đổ Mohammed Morsi, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry đã có mặt tại Ai Cập trong chuyến thăm không được báo trước. Đây là chuyến thăm bất ngờ không nằm trong kế hoạch chuyến công du trong gần 2 tuần tới khu vực Trung Đông và Bắc Phi của ông Kerry.
Ngoại trưởng Kerry là quan chức Mỹ cấp cao nhất tới Ai Cập kể từ khi Tổng thống Mohammed Morsi bị lật đổ hồi tháng 7. Có mặt ở Cairo, ông Kerry đã bày tỏ lạc quan khi chứng kiến đất nước Ai Cập đang quay trở lại đúng lộ trình dân chủ.
 |
| Ngoại trưởng Ai Cập Nabil Fahmy và Ngoại trưởng Mỹ John Kerry đã có cuộc hội đàm ở Cairo ngày 3/11 (Ảnh: Reuters) |
Chuyến thăm của ông John Kerry đến Cairo đã được giới chức Mỹ giữ bí mật cho đến phút chót vì lý do an ninh. Ông Kerry chỉ lưu tại Ai Cập trong 4 giờ và đã có các cuộc hội đàm chớp nhoáng với giới chức lãnh đạo cao nhất của chính phủ chuyển tiếp về tình hình an ninh của Ai Cập cũng như việc không nên kéo dài ban bố tình trạng khẩn cấp.
Trong các cuộc họp với quan chức nước chủ nhà, ông Kerry mô tả Ai Cập như một đối tác quan trọng với Mỹ và khu vực, động thái này của Ngoại trưởng Mỹ được cho là để hàn gắn mối quan hệ bị tổn thương giữa 2 nước sau khi Mỹ tạm ngưng một phần viện trợ cho Ai Cập.
Theo ông Kerry, mối quan hệ giữa Mỹ và Ai Cập không phải là mối quan hệ được xác định qua những khoản viện trợ mà qua hợp tác trên nhiều phương diện, đồng thời cam kết sẽ khởi động đàm phán về đối thoại chiến lược giữa 2 quốc gia.
Các quan chức cấp cao của Bộ Ngoại giao Mỹ tháp tùng ông Kerry cho biết, trong các cuộc gặp với Tổng thống lâm thời Ai Cập Adly Mansour và Tư lệnh quân đội Ai Cập, Tướng Abdel Fattah al-Sisi, ông Kerry không đề cập đến phiên tòa xét xử Tổng thống bị lật đổ Morsi. Thay vào đó, ông Kerry chỉ nhấn mạnh rằng, đối với Mỹ, các vụ bắt giữ mang động cơ chính trị là “không thể chấp nhận được”.
Bộ Ngoại giao Mỹ cũng cho biết, "thời điểm của chuyến thăm không liên quan đến phiên tòa xử ông Morsi".
Đề cập đến tuyên bố gần đây của các tướng lĩnh Ai Cập về tiến trình khôi phục nền dân chủ sau khi họ lật đổ ông Morsi, ông Kerry nói: “Cho đến nay, có những dấu hiệu cho thấy họ đang nghiêm túc thực hiện lời hứa… Mọi việc đang đi đúng hướng, theo đúng những gì chúng tôi mong muốn được chứng kiến về một nền dân chủ ở quốc gia này”.
Trong các cuộc hội đàm, ông Kerry nhiều lần nhấn mạnh tầm quan trọng của tiến trình này đồng thời khẳng định sự ổn định là nhân tố cần thiết để Ai Cập khôi phục lại nền kinh tế.
Kể từ sau khi Tổng thống Morsi bị lật đổ ngày 3/7, Washington đã nhiều lần kêu gọi chính phủ lâm thời của Ai Cập kiềm chế trong các hành động đàn án tổ chức Anh em Hồi giáo và những người ủng hộ ông Morsi.
Ngoại trưởng Kerry thừa nhận, quyết định tạm ngưng gói viện trợ quân sự trị giá 260 triệu USD cho Ai Cập của Tổng thống Barack Obama hồi tháng trước là để chờ đợi Ai Cập có những động thái cụ thể cải thiện nhân quyền ở nước này.
Phát biểu tại cuộc họp báo chung với Ngoại trưởng Ai Cập Nabil Fahmy, ông Kery cho biết: “Chúng tôi biết rằng, quyết định này không được phía các bạn hoan nghênh, nhưng nó không phải là một sự trừng phạt. Tổng thống Obama đã rất khó khăn khi đưa ra quyết định để đảm bảo rằng chúng tôi sẽ không làm gián đoạn mối quan hệ với Ai Cập”.
Theo dự kiến, phiên toàn xét xử Tổng thống bị lật đổ Morsi sẽ diễn ra vào ngày 4/11. Ông Morsi bị cáo buộc khuấy động bạo lực gây ra vụ sát hại những người biểu tình bên ngoài dinh Tổng thống hồi tháng 12/2012.
Sau khi rời Ai Cập, Ngoại trưởng Kerry đã lên đường tới Saudi Arabia ngay trong đêm 3/11. Các điểm dừng chân tiếp theo của ông Kerry trong chuyến thăm này là Israel, Palestine, Jordan, UAE, Algeria và Morroco./.