Chiều 25/5 (theo giờ New York), Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc (HĐBA LHQ) tổ chức Thảo luận mở trực tuyến về chủ đề Bảo vệ thường dân trong xung đột vũ trang. Phó Tổng Thư ký LHQ phụ trách các vấn đề nhân đạo Mark Lowcock, Chủ tịch Ủy ban Chữ thập đỏ Quốc tế (ICRC) Peter Maurer và đại diện một tổ chức phi chính phủ Afghanistan trình bày báo cáo tại cuộc họp.
Phó Tổng Thư ký LHQ bày tỏ quan ngại về nguy cơ thảm họa đói do xung đột gia tăng trở lại trong năm ngoái, một phần nguyên nhân do mùa màng bị phá hủy, nông dân bị buộc phải rời khỏi nơi ở và nơi sản xuất, hàng hóa cứu trợ nhân đạo bị cản trở; tình trạng sử dụng vũ khí nổ trong các đô thị làm 90% số người thương vong là dân thường; môi trường bị tàn phá, có sự gia tăng căng thẳng về tiếp cận nguồn nước; tình trạng tấn công, bắt cóc nhân viên y tế và phá hủy cơ sở y tế.
Phó Tổng Thư ký LHQ kêu gọi tìm kiếm giải pháp chính trị giải quyết xung đột, khẳng định nghĩa vụ của các bên xung đột tuân thủ luật nhân đạo, tạo điều kiện tiếp cận nhân đạo, lồng ghép vào quy định pháp luật và hướng dẫn tác chiến các nghĩa vụ theo luật nhân đạo, tránh sử dụng vũ khí nổ trong khu vực đông dân cư, theo dõi tác động của xung đột với người dân, đồng thời truy cứu trách nhiệm vi phạm luật nhân đạo.
Chủ tịch ICRC cho rằng cần tăng cường tham vấn và xây dựng lòng tin của người dân, bảo đảm tiếp cận vaccine ngừa COVID-19 công bằng, kể cả đến người dân sống trong khu vực do nhóm vũ trang kiểm soát, tăng cường bảo vệ cơ sở hạ tầng và dịch vụ y tế, nước sạch, vệ sinh. Đại diện tổ chức phi chính phủ nhấn mạnh đến tác động của bom mìn và thiết bị nổ tự chế đối với dân thường ở Afghanistan.
Các nước thành viên HĐBA cho rằng HĐBA và cộng đồng quốc tế cần nỗ lực hơn nữa, có hành động thiết thực nhằm giảm thương vong của dân thường, cần quan tâm xử lý các thách thức như nạn đói do xung đột gây ra, việc tấn công vào dịch vụ y tế, bạo lực tình dục và bạo lực trên cơ sở giới, suy thoái môi trường; kêu gọi tuân thủ luật nhân đạo và thực hiện đầy đủ các nghị quyết của HĐBA, bao gồm Nghị quyết 2573 được thông qua tháng 4/2021 khi Việt Nam giữ chức Chủ tịch.
Đại sứ Phạm Hải Anh, Phó Trưởng Phái đoàn Việt Nam tại LHQ, bày tỏ quan ngại về việc dân thường bị thương vong do xung đột vũ trang, bao gồm hàng trăm người dân thiệt mạng trong xung đột giữa Israel và Palestine mới đây.
Đại sứ Phạm Hải Anh nhấn mạnh các bên trong xung đột cần tuân thủ đầy đủ luật nhân đạo quốc tế, bảo đảm tiếp cận nhân đạo không bị cản trở; ủng hộ chia sẻ kinh nghiệm về lồng ghép nghĩa vụ pháp lý quốc tế vào quy định pháp luật và chính sách trong nước; khẳng định quốc gia có trách nhiệm hàng đầu trong bảo vệ dân thường; nhấn mạnh giải pháp hữu hiệu và lâu dài nhất là ngăn ngừa và chấm dứt xung đột, duy trì nền hòa bình bền vững, tăng cường sinh kế, khả năng chống chịu các thách thức như biến đổi khí hậu, dịch bệnh cho người dân.
Đại sứ Phạm Hải Anh kêu gọi HĐBA duy trì sự đoàn kết và thống nhất để gửi đi thông điệp mạnh mẽ về cam kết thúc đẩy tuân thủ luật nhân đạo quốc tế và bảo vệ thường dân và biến các cam kết đó thành hiện thực./.