Ngày 14/5, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo lần đầu tiên tới thăm Nga trên cương vị người đứng đầu Ngành ngoại giao nước Mỹ. Theo kế hoạch, ông Pompeo sẽ có cuộc gặp với người đồng cấp nước chủ nhà Sergei Lavrov, trước khi có cuộc hội kiến Tổng thống Vladimir Putin, cùng tại thành phố nghỉ dưỡng Sochi, bên bờ biển Đen.

Hàng loạt các vấn đề trong mối quan hệ song phương cũng như quốc tế “nóng” hiện nay sẽ được hai bên thỏa luận trong các cuộc gặp này.

Ngoại trưởng Nga Lavrov (trái) và Ngoại trưởng Mỹ Pompeo. Ảnh: Foreign Policy

Theo kế hoạch ban đầu, ông Pompeo tới thủ đô Moscow từ ngày 13/5. Tuy nhiên, lịch trình của ông đã bị thay đổi vào phút chót, ông đã tới Brusells, Bỉ gặp các nhà lãnh đạo châu Âu trước, để bàn về những căng thẳng “leo thang” với Iran. Kết thúc chuyến ghé thăm chớp nhoáng Brusells, Ngoại trưởng Mỹ ngày 14/5 đã bay thẳng tới thành phố Sochi, bỏ qua thủ đô Moscow, để gặp giới chức nước chủ nhà đúng như dự kiến.

Theo Bộ Ngoại giao Nga, chuyến thăm đầu tiên của Ngoại trưởng Mỹ tới nước này được sắp xếp theo đề nghị từ phía Mỹ. Chuyến thăm diễn ra không lâu sau khi Ngoại trưởng 2 nước mới đây cũng đã có cuộc gặp “hiếm hoi” bên lề một hội nghị quốc tế tại Phần Lan.

Theo Ngoại trưởng Mỹ, cuộc gặp chỉ là tiền đề để hai bên có thể thu hẹp những “khác biệt”, nhằm đạt được sự tiến bộ trong mối quan hệ song phương trong tương lai: “Không còn nghi ngờ gì nữa, chúng tôi muốn thử sức tìm ra những con đường - nơi hai nước có thể đạt được sự tiến bộ, nơi chúng tôi có những lợi ích chồng chéo. Hi vọng rằng chúng tôi sẽ đạt được điều gì đó”.

Trước chuyến thăm Nga, Ngoại trưởng Mike Pompeo cho biết, đích thân Tổng thống Mỹ Donald Trump đã yêu cầu ông tới Nga – một quốc gia mà ông Trump cho rằng, có nhiều lợi ích với Mỹ. Ông Pompeo khẳng định, dù hai nước có thể có những bước đi riêng, những lợi ích riêng trong các vấn đề, song nếu có thể hợp tác được cùng nhau, mọi thứ sẽ trở nên dễ dàng hơn. Trong khi đó, bất chấp dư luận trong xã hội Mỹ, Tổng thống Mỹ mới đây thừa nhận, sự hợp tác với Nga hay với Trung Quốc đều không phải là một điều gì đó xấu xa, đó là một dấu hiệu tích cực.

Về phần mình, Ngoại trưởng Nga Lavrov cho biết, ông đang trông đợi vào một cuộc gặp “chân thành” với người đồng cấp Mỹ, bao gồm cả việc tìm hiểu cách chính quyền Mỹ đang lên kế hoạch giải quyết căng thẳng với Iran – điều mà Nga cho rằng Mỹ đang cố gắng tạo ra.

Hiện Nga và Mỹ có quá nhiều bất đồng cả trong mối quan hệ song phương hay trong các vấn đề quốc tế. Mỹ đã áp đặt nhiều lệnh trừng phạt nhằm vào Nga tới mức Thủ tướng Nga Medvedev mới đây phải thốt lên rằng, Mỹ sẽ không bao giờ dỡ bỏ hết trừng phạt Nga, bởi trừng phạt là lối đi ăn sâu vào chính sách đối ngoại với Nga của Mỹ trong vòng 100 năm qua. Hay những lùm xùm liên quan đến việc Nga can thiệp vào cuộc bầu cử Mỹ năm 2016 cũng khiến mối quan hệ 2 nước không thể cải thiện.

Hàng loạt những khác biệt liên quan đến chính sách đối ngoại cũng khiến cho mối quan hệ 2 nước liên tục căng thẳng. Hầu hết các vấn đề nóng của quốc tế hiện nay như Syria, Venezuela và Iran đều đang chứng kiến sự “đối đầu” của hai cường quốc thế giới Mỹ và Nga. Mỹ gần đây cáo buộc Nga ủng hộ “quá mức” Tổng thống Venezuela Nicolas Maduro, trong khi Nga cáo buộc Mỹ can thiệp vào tình hình nội bộ của quốc gia Nam Mỹ này khi cố gắng tìm cách lật đổ một chính quyền hợp hiến. Trong khi đó, Nga cũng liên tục cáo buộc Mỹ áp dụng các chính sách đơn phương, cho các vấn đề quốc tế, như thỏa thuận hạt nhân Iran hay tiến trình hòa bình Trung Đông.

Giới phân tích cho rằng, chuyến thăm đầu tiên của Ngoại trưởng Mỹ tới Nga khó có thể giải quyết ngay được tất cả mọi bất đồng giữa 2 nước. Và cũng giống như cuộc gặp giữa Ngoại trưởng 2 nước hồi đầu tháng, chuyến thăm mới chỉ là 1 tiền đề cho các nỗ lực thu hẹp sự khác biệt giữa hai nước nhằm đạt được sự cải thiện nhất định cho mối quan hệ 2 nước trong tương lai.

Điều đáng chú ý, chuyến thăm lần này của Ngoại trưởng Mỹ còn có thể là 1 bước đi chuẩn bị cho cuộc gặp thượng đỉnh Nga – Mỹ vào tháng 6 tới, bên lề hội nghị G20 tại Nhật Bản./.