Giá dầu tăng vọt do xung đột Nga - Ukraine đã tác động lớn tới châu Á, khu vực nhập khẩu ròng về năng lượng và chiếm 40% kim ngạch xuất khẩu của thế giới. Frederic Neumann, đồng Giám đốc Khối Nghiên cứu kinh tế châu Á HSBC cho biết: “Hầu hết các nước châu Á đều là nhà nhập khẩu năng lượng lớn, do đó, việc giá dầu thô và khí đốt tăng vọt sẽ gây áp lực đối với sự tăng trưởng kinh tế”.
Trung Quốc
Trung Quốc, nhà nhập khẩu dầu lớn nhất thế giới, đang phải đối mặt với sức ép về lợi nhuận của các doanh nghiệp, áp lực chi tiêu của người tiêu dùng, cũng như trì trệ trong xuất khẩu. Điều này khiến Bắc Kinh gặp nhiều khó khăn trong việc ổn định nền kinh tế đang suy thoái.
Theo thống kê chính thức, Trung Quốc đã chi hơn 257 tỷ USD để nhập khẩu dầu vào năm 2021. Lạm phát cao trong giá của nhà sản xuất do giá kim loại và than ở Trung Quốc tăng cao vào năm ngoái cũng làm kìm hãm sự tăng trưởng chỉ số giá sản xuất (PPI) của nước này trong năm nay.
“Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) cốt lõi của Trung Quốc vẫn giữ ở mức thấp, do đó, có thể kiểm soát lạm phát từ góc độ này”, Trưởng bộ phận nghiên cứu của Ngân hàng China Minsheng Wen Bin cho biết. Tuy nhiên, một số nhà kinh tế vẫn cho rằng giá dầu leo thang sẽ làm hạn chế việc nới lỏng chính sách tiền tệ ở đất nước tỷ dân.
Nhật Bản
Ngân hàng trung ương Nhật Bản (BOJ) vẫn không ngừng đưa ra các biện pháp kích thích kinh tế bất chấp việc giá dầu leo thang làm gia tăng lạm phát ở quốc gia này. Nguyên nhân được cho là do tăng trưởng kinh tế của Nhật Bản tiếp tục ở mức thấp.
Takeshi Minami, nhà kinh tế trưởng tại Viện nghiên cứu Norinchukin cho biết: “Lạm phát có thể chạm mức 2% trong thời gian ngắn và còn có thể tăng lên trong mùa hè tới đây, nhưng có khả năng sẽ không kéo dài. Vấn đề ở đây là khi chi phí năng lượng tăng lên, người tiêu dùng sẽ chi tiêu ít hơn cho những mục đích khác, và khi ấy, lạm phát khó có thể tiếp tục đứng ở mức 2%”.
Ấn Độ
Giá dầu tăng vọt đang gây áp lực lạm phát, vốn đã vượt qua giới hạn chịu đựng của Ngân hàng Dự trữ Ấn Độ (RBI). Trong khi RBI cho rằng giá dầu tăng vọt đang tạo ra các cú sốc nguồn cung, thì thu nhập khả dụng của người tiêu dùng cũng đang bị ảnh hưởng trong bối cảnh nền kinh tế vốn còn chưa hồi phục sau đại dịch.
RBI có thể phải nâng mức dự báo lạm phát và hạn chế việc nới lỏng chính sách tiền tệ trong bối cảnh triển vọng tăng trưởng toàn cầu xấu đi.
Ananth Narayan, nhà phân tích cấp cao tại Tập đoàn Quan sát Ấn Độ, một công ty tư vấn kinh tế và chính trị, cho biết: “Nguy cơ lạm phát liên tục, cùng với sự tăng trưởng không đồng đều và không như ý chính là cơn ác mộng của các nhà hoạch định chính sách”.
Hàn Quốc
Hàn Quốc đang lo lắng giá năng lượng tăng sẽ tác động tới lợi nhuận xuất khẩu của quốc gia. Các ngành công nghiệp sản xuất của Hàn Quốc phụ thuộc nhiều vào nhập khẩu năng lượng và nước này chỉ vừa đạt thặng dư thương mại trở lại vào tháng 2/2022 sau khi thâm hụt hai tháng do giá dầu leo thang.
Mặc dù vậy, quan hệ kinh tế Hàn Quốc và Nga chưa đủ sâu sắc để tạo nên tác động trực diện với nền kinh tế của quốc gia này. Nga chỉ chiếm 1,5% xuất khẩu của Hàn Quốc và Hàn Quốc cũng chỉ nhập khẩu 5,6% dầu từ Nga.
Trong khi đó, Hàn Quốc vừa quyết định giải phóng 4,4 triệu thùng dầu từ kho dự trữ khẩn cấp của mình theo thỏa thuận đạt được giữa các thành viên Cơ quan Năng lượng Quốc tế để giúp bình ổn giá. Chính phủ cũng cho biết sẽ kéo dài thời gian cắt giảm thuế nhiên liệu thêm 3 tháng nữa.
Australia
Australia là nhà xuất khẩu khí đốt tự nhiên hóa lỏng lớn của thế giới, với các lô hàng đạt mức cao kỷ lục vào năm 2021 do sự gia tăng của nhu cầu năng lượng và giá cả leo thang. Thặng dư thương mại của nước này đã tăng lên 12,9 tỷ USD vào tháng 1/2022. Các nhà kinh tế kỳ vọng doanh thu xuất khẩu và thu nhập quốc dân của Australia sẽ tiếp tục đà tăng trưởng.
Philip Lowe, Giám đốc Ngân hàng Dự trữ Australia nhận định: “Australia đang đứng ở một vị thế khác vì xuất khẩu nhiều mặt hàng có giá trị gia tăng. Điều này sẽ thúc đẩy các điều khoản thương mại trong những tháng tới, từ đó nâng cao nguồn thu nhập quốc dân”.
Đối với chính sách tiền tệ, Lowe cho rằng việc tăng lãi suất vào cuối năm nay là "hợp lý" vì cú sốc nguồn cung do cuộc xung đột Nga vào Ukraine gây ra sẽ còn khiến lạm phát kéo dài.
Đông Nam Á
Tại Indonesia, nền kinh tế lớn nhất Đông Nam Á, các khoản trợ cấp cho các mặt hàng thiết yếu như dầu ăn, khí đốt hóa lỏng, nhiên liệu và điện đã làm dịu bớt áp lực từ cú sốc tăng giá hàng hóa đối với người tiêu dùng. Lạm phát tháng 2 chạm mốc 2,06%, trong phạm vi mục tiêu 2%-4% của ngân hàng trung ương Indonesia.
Tuy nhiên, giá dầu thô toàn cầu tăng mạnh khiến chính phủ phải xem xét đến việc tăng giá xăng dầu trong nước, nếu không Tập đoàn dầu khí quốc gia Pertamina sẽ phải hứng chịu tổn thất lên tới 500 triệu USD/tháng.
Ngân hàng Maybank dự đoán rằng việc tăng 15%-20% giá nhiên liệu bán lẻ sẽ còn kéo tỷ lệ lạm phát của quốc gia này lên thêm 1-1,5%.
Tại Thái Lan, lạm phát chạm mức cao nhất kể từ năm 2008 vào tháng trước khi quốc gia này phải vật lộn với sự gia tăng chi phí thực phẩm và năng lượng. Trong khi đó, Giám đốc điều hành ngân hàng trung ương Bangko Sentral ng Pilipinas - Benjamin Diokno cho biết ước tính lạm phát có thể đạt mốc 4,4 - 4,7% trong “tình huống xấu nhất” khi giá dầu chạm mức 120 - 140 USD/thùng trong năm nay. Chính phủ ở Thái Lan và Philippines cho hay họ có đủ công cụ để xử lý các cú sốc, mà không cần các ngân hàng trung ương phải sớm tăng lãi suất.
Tại Singapore, Cơ quan Quản lý tiền tệ đã bắt đầu thắt chặt chính sách vào tháng 10/2021 và tháng 1/2022, sử dụng tỷ giá hối đoái làm công cụ chính sách, cho phép đánh giá các đối tác thương mại để ứng phó với việc tăng giá thực phẩm và nhiên liệu nhập khẩu./.