Đảng Dân chủ ra “tối hậu thư”
Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi đã ra tối hậu thư cho Phó Tổng thống Mike Pence tối 10/1 về việc kích hoạt Tu chính án thứ 25 nhằm bãi miễn Tổng thống Trump trong những ngày tới hoặc đảng Dân chủ sẽ làm việc trong tuần này để luận tội Tổng thống lần thứ 2 - một động thái chưa từng có tiền lệ.
Bà Pelosi đã khẳng định trong bức thư gửi tới các thành viên của mình rằng nếu ông Pence từ chối hành động, đảng Dân chủ sẽ ngay lập tức bãi miễn Tổng thống Trump vì có liên quan đến cuộc bạo động ở Tòa nhà Quốc hội ngày 6/1 khiến ít nhất 5 người thiệt mạng, trong đó có 1 sĩ quan cảnh sát. Cho tới nay, ông Pence không có dấu hiệu gì sẽ sẵn sàng đáp ứng các yêu cầu của đảng Dân chủ, do đó, việc tiến hành một cuộc bỏ phiếu luận tội Tổng thống Trump gần như chắc chắn sẽ diễn ra trong tuần này.
Những nỗ lực của đảng Dân chủ nhằm gây sức ép để Tổng thống Trump từ chức hoặc bãi miễn ông diễn ra giữa bối cảnh nhiệm kỳ của ông Trump chỉ còn khoảng 10 ngày nữa sẽ kết thúc. Tuy nhiên, bà Pelosi và các lãnh đạo hàng đầu đảng Dân chủ không quan tâm đến thời hạn này, đồng thời cho rằng ông Trump đã xúi giục nổi loạn và là mối đe dọa với người dân Mỹ. Một cuộc bỏ phiếu nhằm luận tội Tổng thống Trump có thể diễn ra sớm nhất là giữa tuần này.
"Để bảo vệ Hiến pháp và nền Dân chủ của chúng ta, chúng tôi sẽ hành động khẩn cấp bởi Tổng thống là mối đe dọa với cả hai điều trên", bà Pelosi nhận định trong một bức thư gửi đảng Dân chủ tối 10/1.
Hạ viện sẽ cố gắng thông qua các biện pháp ngày 11/1 nhằm đề nghị Phó Tổng thống Pence kích hoạt Tu chính án thứ 25 mà qua đó, ông Pence và nội các có thể tuyên bố Tổng thống Trump "không thể thực hiện các nhiệm vụ của mình và sau đó Phó Tổng thống có thể ngay lập tức nắm quyền với vai trò là quyền tổng thống". Nếu đảng Cộng hòa phản đối - một khả năng gần như chắc chắn xảy ra, đảng Dân chủ sẽ thông qua quyết định này qua một cuộc bỏ phiếu ngày 12/1 (giờ Mỹ).
"Chúng tôi đang đề nghị Phó Tổng thống Pence sẽ phản hồi trong 24h tới. Tuần tới, chúng tôi sẽ đưa dự luật luận tội ra trước Quốc hội", bà Pelosi viết trong bức thư trên.
Hiện vẫn chưa rõ chính xác khi nào Thượng viện sẽ bắt đầu thảo luận về các biện pháp của Hạ viện. Thượng viện chưa có kế hoạch quay trở lại làm việc cho tới ngày 19/1 nhưng sẽ tổ chức các phiên họp chiếu lệ ngày 12/1 và ngày 15/1.
Ngày 11/1, nhiều thành viên đảng Dân chủ trong Hạ viện có kế hoạch sẽ ban hành nghị quyết luận tội như một cơ sở cho bất kỳ điều khoản luận tội nào được Hạ viện cân nhắc trong tuần này.
Hạ nghị sĩ David Cicilline, người sẽ đề xuất một điều khoản luận tội chống lại ông Trump ngày 11/1, cho biết hôm 10/1 rằng, khoảng 200 thành viên đảng Dân chủ sẽ tán thành với biện pháp này.
Hiện nay, 211 thành viên bỏ phiếu (cùng với 3 thành viên không có quyền bỏ phiếu) ủng hộ dự luật của hạ nghị sĩ Cicilline và họ đang kỳ vọng sẽ đạt được đủ ngưỡng 217 phiếu cần thiết sáng 12/1 (giờ Mỹ) để tiến hành luận tội Tổng thống Trump, một thành viên đảng Dân chủ thân cận với vấn đề trên nhận định với Politico.
Một số lượng nhỏ các thành viên đảng Dân chủ cho biết họ sẽ không ký vào dự luật trên nhưng kín đáo thừa nhận rằng họ sẽ bỏ phiếu ủng hộ dự luật này tại Quốc hội.
Đảng Cộng hòa đau đầu tìm lối thoát
Nỗ lực luận tội Tổng thống tại Hạ viện có thể là một nỗ lực lưỡng đảng khi đảng Dân chủ hy vọng ít nhất 1 nghị sĩ đảng Cộng hòa - hạ nghị sĩ bang Illinois Adam Kinzinger sẽ ký vào dự luật trên. Một số thành viên khác của đảng Cộng hòa trong Hạ viện cũng đang cân nhắc nghiêm túc về việc này. Dù vậy, theo một số nguồn tin, mặc dù các nghị sĩ đang chờ xem liệu đảng Dân chủ sẽ thúc đẩy tiến trình trên như thế nào nhưng một số người lo ngại nỗ lực này có thể khiến nước Mỹ chia rẽ sâu sắc hơn.
Trong số các thành viên đảng Cộng hòa mà đảng Dân chủ "để mắt tới" có hạ nghị sĩ bang New York John Katko, hạ nghị sĩ bang Pennsylvania Brian Fitzpatrick, hạ nghị sĩ bang Michigan Fred Upton, hạ nghị sĩ bang Wyoming Liz Cheney và hạ nghị sĩ bang Washington Jaime Herrera Beutler.
Tại Quốc hội, ít nhất 2 thành viên đảng Cộng hòa là thượng nghị sĩ Pat Toomey bang Pennsylvania và thượng nghị sĩ Lisa Murkowski bang Alaska đã kêu gọi Tổng thống Trump từ chức. Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa bang Nebraska Ben Sasse cũng cho biết ông sẽ cân nhắc các điều khoản luận tội.
Một lựa chọn khác mà một số thành viên đảng Cộng hòa và các thành viên đảng Dân chủ theo quan điểm ôn hòa đang cân nhắc đó là khiển trách Tổng thống Trump, mặc dù quyết định này vẫn chưa được thúc đẩy.
Một nghị quyết khiển trách sẽ nhận được nhiều sự ủng hộ từ đảng Cộng hòa hơn thay vì luận tội. Một số thành viên đảng Cộng hòa đang kín đáo thúc đẩy lộ trình này và cố gắng thuyết phục ông Biden ủng hộ. Nhóm đảng Cộng hòa này cũng cảnh báo việc luận tội có thể hủy hoại danh tiếng của ông Biden trong đảng Cộng hòa.
Tuy nhiên, việc khiển trách được coi là sẽ không thể thông qua trong một Hạ viện do đảng Dân chủ kiểm soát, vốn coi lựa chọn này là một "lối thoát" quá dễ dàng cho đảng Cộng hòa.
Những nỗ lực mạnh mẽ của đảng Dân chủ với việc luận tội ngày 10/1 diễn ra sau khi bà Pelosi và một số quan chức cấp cao khác của đảng Dân chủ có một cuộc điện đàm kín ngày 9/1 để thảo luận về những nguy cơ chia rẽ nếu một cuộc luận tội kéo dài diễn ra trong nhiệm kỳ tổng thống của ông Biden.
Các lãnh đạo đảng Dân chủ đã thảo luận về một vài biện pháp nhằm hạn chế những ảnh hưởng chính trị trong 100 ngày đầu tiên của ông Biden, trong đó có 1 lựa chọn mà Phó Lãnh đạo phe đa số tại hạ viện Jim Clyburn cân nhắc là trì hoãn việc bắt đầu phiên tòa luận tội ở Hạ viện, trong khi vẫn tiếp tục thúc đẩy các điều khoản luận tội.
Lãnh đạo phe đa số tại Thượng viện Mitch McConnell đã gửi một bản ghi nhớ cho các thượng nghị sĩ, giải thích rằng Thượng viện không thể bắt đầu việc luận tội cho tới sớm nhất là ngày 19/1. Quyết định cuối cùng vẫn chưa được đưa ra và các thành viên đảng Dân chủ trong Hạ viện sẽ thảo luận về vấn đề này vào 14h ngày 11/1.
Hiện nay, các nghị sĩ đã kín đáo bày tỏ lo ngại về việc quay lại Tòa nhà Quốc hội trong tuần này do lo ngại về dịch Covid-19 cũng như tình trạng an ninh của cơ quan này sau khi những người biểu tình có thể dễ dàng đột nhập vào đây hôm 6/1./.