Được xây dựng năm 1163 và hoàn thành vào năm 1345, nhà thờ Đức Bà Paris (Notre Dame de Paris) không chỉ là biểu tượng của thủ đô Paris mà còn là một trong các biểu tượng của văn minh Thiên chúa giáo phương Tây và là công trình lịch sử được ghé thăm nhiều nhất tại châu Âu.

Đặc trưng Gothic

Nhà thờ Đức Bà Paris nằm trên hòn đảo Cité trên sông Seine, ngăn cách giữa một bên Bờ Trái và một bên Bờ Phải của thủ đô Paris. Đây không chỉ là vị trí trung tâm mà còn được cho là nơi phát tích của thủ đô Paris từ một làng chài nhỏ bé hơn ngàn năm trước.

Xe cứu hỏa được điều tới dập tắt ngọn lửa. Ảnh: CNN

Chính vị trí địa lí đặc biệt đó đã khiến nhà thờ Đức Bà Paris trở thành một biểu tượng mang tính lịch sử, gắn liền với quá trình hình thành và phát triển của thủ đô nước Pháp. Năm 2013, nhà thờ Đức Bà Paris đã kỷ niệm 850 năm tồn tại bằng một loạt các buổi trình diễn nghệ thuật quy mô.

Tuy nhiên, điều khiến nhà thờ Đức Bà Paris nổi tiếng hơn cả là các giá trị kiến trúc và văn hoá mà công trình này mang lại.

Nhà thờ Đức Bà Paris, với các mái vòm cong hình xương cá đối xứng hai bên, là công trình tôn giáo nổi tiếng nhất của phong cách kiến trúc Gothic. Nhìn từ phía ngoài, nhà thờ Đức Bà Paris nổi bật trên nền trời Paris, đặc biệt với những ai đi du thuyền trên sông Seine và chiêm ngưỡng mặt bên của nhà thờ với các tháp nhọn (flèche), các mái vòm xương cá (combles) và các ống máng nước (gargouille) mặt quỷ nổi tiếng. Bên trong nhà thờ là mái trần cao vút với các tấm kính (vitraux) và ô cửa sổ vạn hoa (rosaces) đầy màu sắc.

Tất cả vẻ đẹp đó của nhà thờ Đức Bà Paris được nhân lên trong văn học, với tiểu thuyết kinh điển “Nhà thờ Đức Bà Paris” của Victor Hugo, văn hào lỗi lạc của nước Pháp. Tác phẩm của Victor Hugo đã mang “nàng Esmeralda” hay “thằng gù Quasimodo” đi khắp thế giới, biến Nhà thờ Đức Bà Paris thành địa danh trong mơ của nhiều thế hệ độc giả toàn cầu.

Sau hơn 8 thế kỷ tồn tại, Nhà thờ Đức Bà Paris mang trên mình tất cả những giá trị lịch sử, tôn giáo, kiến trúc, văn hoá…để trở thành một trong những biểu tượng lớn nhất của nền văn minh thiên chúa giáo phương Tây.

Với nước Pháp, Nhà thờ Đức Bà Paris là bản sắc dân tộc sâu đậm nhất của quốc gia này.Điểm số 0 (km số 0) được đặt ngay mặt trước của Nhà thờ Đức Bà Paris là nơi xuất phát để tính toán mọi khoảng cách địa lí trong nước Pháp.

Mỗi năm gần 13 triệu du khách trên toàn thế giới ghé thăm Nhà thờ Đức Bà Paris, biến nơi đây thành công trình lịch sử đón nhiều khách du lịch nhất tại châu Âu.

Hàng chục năm tái tạo

Vụ hoả hoạn vừa xảy ra không phải là lần đầu tiên Nhà thờ Đức Bà Paris bị huỷ hoại nghiêm trọng. Cuối thế kỷ 18, trong thời gian diễn ra cuộc Cách mạng Pháp (1789), Nhà thờ Đức Bà Paris cũng đã bị phá huỷ nặng nề. Công cuộc trùng tu sau đó dưới sự chỉ đạo của kiến trúc sư Eugène Viollet-le-Duc phải đến cuối thế kỷ 19 mới kết thúc.

Tuy nhiên, vụ hoả hoạn này chắc chắn sẽ khiến Nhà thờ Đức Bà Paris mất rất nhiều thời gian mới có thể được tái tạo như trước. Vào thời điểm xảy ra vụ cháy, Nhà thờ cũng đang trong giai đoạn cải tạo phần phía sau, nơi có các khung vòm và tháp nhọn. Đây cũng là nơi xuất phát ngọn lửa gây ra hoả hoạn.

Dự án cải tạo hiện đang tiến hành được bắt đầu từ năm 2018, với số vốn ban đầu là 150 triệu euro do chính phủ Pháp tài trợ. Ngoài ra, các hiệp hội văn hoá cũng đặt mục tiêu quyên góp 10 triệu euro và công việc tu sửa dự kiến tiến hành trong gần 10 năm, bắt đầu từ chính ngọn chóp tháp (flèche)  phía sau Nhà thờ vừa sụp đổ, nơi được coi là biểu tượng cho ngón tay vươn tới Chúa trời.

Dù hiện tại các thiệt hại chưa được tính toán cụ thể nhưng với quy mô nghiêm trọng của vụ cháy, giới chuyên gia bảo tồn Pháp cho rằng việc phục hồi hoàn toàn Nhà thờ Paris như trước khi vụ cháy xảy ra sẽ phải mất hàng chục năm trời, thậm chí nhiều hơn. Số tiền bỏ ra chắc chắn cũng sẽ là con số khổng lồ. Ngay trong tối 15/4, Hiệp hội Di sản Pháp đã ra lời kêu gọi toàn quốc quyên góp để sớm xây dựng lại Nhà thờ Đức Bà Paris. Một chiến dịch tương tự dự kiến cũng sẽ được phát động trên toàn thế giới, đặc biệt tại châu Âu và Mỹ, nơi người dân đặc biệt có cảm tình với Nhà thờ Đức Bà Paris.

Điều may mắn nhất cho đến lúc này với nhà thờ Đức Bà Paris là việc cách vụ cháy đúng 4 ngày (11/4), 16 bức tượng đồng nổi tiếng trong nhà thờ đã được di chuyển để phục vụ công tác trùng tu, Đây là lần đầu tiên kể từ năm 1860 các bức tượng này được di chuyển và vì thế, đã may mắn thoát khỏi vụ hoả hoạn.

Theo kế hoạch ban đầu, 16 bức tượng này sẽ được đặt lại vị trí cũ vào năm 2022. Nhưng có lẽ thời gian quay lại sẽ lâu hơn rất nhiều./.