Ngay trước chuyến thăm Mỹ của Chủ Tịch Trung Quốc Tập Cận Bình hồi tháng trước, Tổng thống Mỹ Barack Obama đã cảnh báo rằng ông sẵn sàng trừng phạt Trung Quốc về việc tấn công tin tặc trên mạng.
 |
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình (trái) và Thủ tướng Anh David Cameron. Ảnh Reuters |
Thông điệp nghiêm khắc này trái ngược với lập trường của Anh trước khi đón Chủ Tịch Trung Quốc Tập Cận Bình sang thăm. Tại Anh, các quan chức chỉ tranh luận xem liệu quan hệ Trung– Anh đã bước vào một “thập kỷ vàng” hay “ kỷ nguyên vàng” hay chưa.
Các chuyên gia nghiên cứu Trung Quốc ở Washington nói rằng, trên mọi khía cạnh hai nước đồng minh Mỹ và Anh đã có cách cư xử hoàn toàn khác nhau đối với cường quốc đang lên Trung Quốc.
Ông Evan Medeiros, Trưởng ban Châu Á Eurasia Group, người từng là cố vấn hàng đầu về Châu Á cho Tổng thống Obama, nói rằng Anh đang “lạc hướng” trong cách tiếp cận với Trung Quốc.
Ông nói Medeiros: “Nếu có một sự thật hiển nhiên trong việc xử lý quan hệ với một nước Trung Quốc đang trỗi dậy thì đó chính là việc chịu nhún trước sức ép của Trung Quốc sẽ không tránh khỏi dẫn đến chịu nhiều sức ép hơn”. “London đang chơi một cuộc chơi nguy hiểm, tìm cách nhượng bộ chiến thuật hòng đổi lại lợi ích kinh tế, nhưng điều này có thể dẫn đến nhiều vấn đề hơn về lâu dài”.
Ông Tom Wright, một nhà nghiên cứu chính sách đối ngoại tại viện Brookings nhận định: “Điều gây lo ngại là thông điệp được đưa ra rằng thương mại và hợp tác kinh tế là thước đo duy nhất dẫn dắt chính sách của Anh hướng tới Trung Quốc”.
Quan hệ Mỹ - Anh đã chịu có dấu hiệu rạn nứt hồi tháng 3 khi chính quyền Obama chỉ trích Anh “thường xuyên nhượng bộ” Trung Quốc. Lời chê trách này được đưa ra sau khi Anh chỉ thông báo vắn tắt cho Nhà Trắng rằng Anh sẽ là nước G7 đầu tiên tham gia Ngân hàng Đầu tư Hạ tầng Châu Á (AIIB), một tổ chức tài chính trị giá 50 tỷ USD do Trung Quốc lập ra để đối trọng lại với Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB).
Một cựu quan chức Chính phủ Mỹ tuyên bố: “Điều khiến chúng tôi thất vọng là việc đó được quyết định mà không hề tham vấn với Mỹ. Anh đã không chỉ làm tổn hại Mỹ mà cả nhóm G7”.
Một cựu quan chức cao cấp của Mỹ cho rằng: “Trung Quốc đã có quan hệ rất hiệu quả với Anh. Trong giới lãnh đạo cao nhất của Chính phủ Anh đã có sự thay đổi quan trọng trong tư duy”.
Ông Chris Johnson, một nhà phân tích hàng đầu về Trung Quốc đã về hưu của CIA cho rằng, Anh bất lợi hơn so với Mỹ khi quan hệ về Trung Quốc bởi vì trong khi ông Obama có thể ngồi cạnh Tập Cận Bình và chỉ ra những điểm chưa được thì lãnh đạo Anh không thể làm như vậy.
Tuy nhiên, ông Johnson nói thêm rằng Anh cần thận trọng với đầu tư từ Trung Quốc, vốn thường làm theo kiểu mà theo lời Mao Trạch Đông là “chiếm nông thôn sau đó chiếm thành phố”, ám chỉ cách các công ty Trung Quốc đang dần xâm nhập vào các lĩnh vực tối quan trọng.
Một trợ lý nghị sĩ Mỹ cho biết Mỹ lo ngại rằng Anh không hành động như một đồng minh mạnh mẽ trong việc kiên định với các chuẩn mực quốc tế, điều đặc biệt phù hợp khi Mỹ chuẩn bị thách thức yêu sách chủ quyền của Trung Quốc đối với vùng biển đang tranh chấp ở Biển Đông./.