Bước đi mới nhất này của Tehran ngay lập tức vấp phải hàng loạt những chỉ trích từ các bên, cho rằng sẽ chỉ xới thêm những bất đồng liên quan tới hồ sơ hạt nhân Iran - vấn đề gai góc mà các nước đã nỗ lực giải quyết cả thập kỷ qua.
Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) hôm qua (4/1) xác nhận, Iran bắt đầu cung cấp uranium đã được làm giàu tới 4,1% vào 6 máy ly tâm tại nhà máy làm giàu nhiên liệu Fordow để làm giàu thêm lên tới 20%. Trước đó, người phát ngôn của chính quyền Iran cũng thông báo, tổ hợp Shahid Alimohammadi thuộc cơ sở hạt nhân ngầm Fordow đã bắt đầu tiến trình sản xuất uranium ở mức độ lên tới 20%, vượt xa mức cam kết 3,67% trong Kế hoạch Hành động chung toàn diện (JCOPA).
Dù phía Iran vẫn khẳng định, tỉ lệ làm giàu uranium của nước này hiện vẫn thấp hơn rất nhiều so với mức 90% để chế tạo vũ khí hạt nhân, song Liên minh châu Âu lên tiếng cảnh báo việc Iran nâng cấp độ làm giàu uranium ở mức 20% là “nguy hiểm” và làm chệch hướng các cam kết của nước này theo thỏa thuận hạt nhân đã ký năm 2015. Khối này sẽ đợi cho đến khi có cuộc họp với Tổng giám đốc Cơ quan năng lượng Nguyên tử quốc tế (IAEA) Rafael Mariano Grossi để đưa ra hành động cụ thể.
Người phát ngôn Liên minh châu Âu Peter Stano nhấn mạnh:“Hãy để tôi nhắc lại một lần nữa về tầm quan trọng của việc cần tránh bất kỳ bước đi nào có thể làm suy yếu việc duy trì thỏa thuận hạt nhân. Và ở đây tôi cũng muốn nhắc lại tất cả các tuyên bố mà các bên tham gia “Kế hoạch Hành động chung toàn diện” đã đưa ra rằng, họ quan tâm đến việc duy trì thỏa thuận này. Thỏa thuận hạt nhân lịch sử sẽ chỉ có thể được duy trì khi tất cả các bên tham gia thực hiện nghĩa vụ của mình”.
Cùng ngày, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ cho rằng, hành động của Iran là một nỗ lực rõ ràng nhằm gia tăng chiến dịch “tống tiền hạt nhân” và nỗ lực đó chắc chắn sẽ thất bại.
Động thái của Iran được cho là nhằm mục đích gây sức ép buộc Mỹ và các nước châu Âu dỡ bỏ trừng phạt, được đưa ra vào thời điểm nhạy cảm khi gia tăng căng thẳng giữa quốc gia Hồi giáo này với Mỹ trong những ngày cuối nhiệm kỳ của Tổng thống Mỹ Donald Trump.
Trong khi đó, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu cũng chỉ trích việc làm giàu uranium của Iran là vi phạm các cam kết và cho thấy ý đồ phát triển vũ khí hạt nhân của nước này: "Iran tuyên bố nâng cao mức làm giàu uranium và sẽ thúc đẩy khả năng làm giàu uranium dưới lòng đất. Đây là sự vi phạm hoàn toàn các cam kết mà họ đã đưa ra. Không có lời biện minh nào khác ngoại trừ việc Iran tiếp tục “hiện thực hóa” ý định sản xuất vũ khí hạt nhân. Tôi xin nhắc lại rằng Israel sẽ không cho phép Iran sản xuất vũ khí hạt nhân”.
Bộ Ngoại giao Israel ra thông báo cho rằng, hành động của Iran “như một hồi chuông cảnh tỉnh cho chủ trương tiếp cận hòa bình” với nước này. Quyết định làm giàu uranium tới 20% của Iran cách đây một thập niên đã khiến Israel từng tiến hành một cuộc tấn công nhằm vào các cơ sở hạt nhân của Iran. Giới quan sát lo ngại, việc Iran tiếp tục làm giàu uranium có thể khiến tình trạng “bên bờ chiến tranh” có thể lặp lại.
Với tình hình hiện tại, không ngoại trừ khả năng cả Mỹ và Israel sẽ cân nhắc đưa ra các biện pháp cứng rắn hơn trong việc giải quyết vấn đề hạt nhân gây tranh cãi của Iran. Về phía Iran, quốc gia Hồi giáo này gần đây cũng đã tăng cường khả năng phòng không gần các cơ sở hạt nhân của mình, triển khai một số lượng lớn hệ thống tên lửa phòng không tầm xa và các biện pháp đối phó với vũ khí công nghệ cao của Mỹ và Israel./.