Sáng 30/8 tại Bảo tàng Hồ Chí Minh (19 Ngọc Hà, Hà Nội), nghệ nhân Phạm Quang Xuân đã có màn trình diễn làm dép lốp ca su Bác Hồ trước sự chứng kiến của đông đảo du khách tham quan. Chương trình do Bảo tàng Hồ Chí Minh phối hợp với gia đình nghệ nhân Phạm Quang Xuân tổ chức nhằm mang đến cho người xem những trải nghiệm thú vị về quá trình làm nên đôi dép cao su đã từng gắn bó với Chủ tịch Hồ Chí Minh, cũng như bộ đội ta trong các cuộc kháng chiến bảo vệ Tổ quốc.
Đôi dép Bác Hồ nguyên là một đôi dép lốp cũ được Chủ tịch Hồ Chí Minh sử dụng trong hơn 20 năm, từ năm 1947 đến khi qua đời. Những đôi dép lốp kiểu sandal tiện lợi, đi nhẹ và êm, lội nước và bùn rất thuận tiện, bảo vệ bàn chân trong hầu hết trường hợp dẫm lên cả mẻ chai, thép gai, lửa đỏ. Tại Việt Nam và ở một số quốc gia thân hữu, đôi dép này được xem như là một trong những biểu tượng về cuộc đời cách mạng của Hồ Chí Minh.
Nghệ nhân Phạm Quang Xuân là người được chọn làm đôi dép cao su Bác Hồ lưu giữ tại Bảo tàng Hồ Chí Minh trong suốt mấy chục năm qua. Mặc dù đã ở độ tuổi ngoài 70, nhưng đôi mắt của ông vẫn còn tinh tường, đôi tay của ông cứ thoăn thoắt xén những viền, rãnh trên chiếc đế dép cao su.
Ông cho biết, mình làm nghề đã được trên 50 năm. Mặc dù đây là một công việc khá vất vả, nhưng vì đam mê, vì muốn giữ gìn nghề làm dép truyền thống của gia đình, hàng ngày, ông vẫn cặm cụi bỏ công sức để nghiên cứu làm một đôi dép đẹp. Với hơn 70 dụng cụ tự chế, những đôi dép cao su được nghệ nhân Phạm Quang Xuân làm thủ công, từ phá lốp, cho đến cắt gọt, làm đế, đóng quai… Những đôi dép được làm hoàn chỉnh do làm thủ công nên bề mặt không đều, có đường viền khắc chìm xung quanh, dưới đế có các ô để dán quai thừa, có rãnh thoát nước, đầu dép được làm cong, quai dép to và dầy.
Bà Phạm Thu Hương, Phó Giám đốc Bảo tàng Hồ Chí Minh cho biết: “Từ rất lâu rồi, trong mỗi cuộc kháng chiến bảo vệ Tổ quốc, những đôi dép cao su đã là vật hết sức quen thuộc đối với bộ đội Việt Nam, người dân. Đặc biệt, đôi dép cao su là một trong những biểu tượng về cuộc đời Cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, được gọi với tên gọi thân thương là Đôi dép Bác Hồ. Chúng tôi cho rằng, chương trình sẽ giúp khách tham quan nhận thức, hiểu rõ hơn về ý nghĩa của đôi dép cao su, về quy trình thực hiện, thông tin lịch sử quanh đôi dép cao su đã gắn với cuộc đời chủ tịch Hồ Chí Minh”.
Mặc dù dép lốp ngày này không còn phổ biến tại Việt Nam như một biểu tượng của gian khổ, nhưng vẫn được bán rất nhiều như một vật lưu niệm của khách du lịch hoặc những nhà sưu tập. Thậm chí, đôi khi được xem như một xu hướng thời trang của giới trẻ./.
