Tối 12/8, tại Hà Nội, Hội đồng Lý luận, phê bình Văn học, Nghệ thuật Trung ương sẽ tổ chức Lễ trao thưởng của Ban Bí thư Trung ương Đảng cho các tác phẩm lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật, xuất bản năm vừa qua. Tặng thưởng nhằm khẳng định và cổ vũ những tác phẩm lý luận, phê bình phục vụ trực tiếp cho định hướng lãnh đạo của Đảng, Nhà nước trên lĩnh vực văn học, nghệ thuật. PV VOV có cuộc trò chuyện với PGS.TS Nguyễn Thế Kỷ, Ủy viên Trung ương Đảng, Tổng Giám đốc Đài TNVN, Chủ tịch Hội đồng Lý luận, Phê bình, Văn học Nghệ thuật Trung ương.
PV: Giải thưởng của Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật T.Ư được tổ chức hàng năm dành cho các tác phẩm lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật có chất lượng cao. Năm nay là năm thứ 6 giải thưởng được tổ chức. Ông có thể cho biết điểm nổi bật của giải thưởng năm nay là gì?
TGĐ Nguyễn Thế Kỷ: Giải thưởng của Hội đồng Lý luận phê bình VHNT Trung ương thực chất là giải thưởng của Ban Bí thư Trung ương Đảng dành cho những tác phẩm lý luận phê bình VHNT. Hội đồng nhận được 93 tác phẩm, công trình gửi về. Ban chỉ đạo và Chủ tịch Hội đồng xét chọn và trao tặng thưởng cho 15 tác phẩm. Hội đồng cũng dành tặng thưởng cho 7 cơ quan báo chí và NXB có công trong tuyên truyền quảng bá hoạt động lý luận phê bình VHNT hay rộng ra là VHNT. Chúng tôi cũng thấy lần này mặt bằng chung chất lượng các tác phẩm đã được nâng cao một bước, xuất hiện một số công trình tốt có thể nghiệm, tìm tòi hướng nghiên cứu rất rõ, và có sức ảnh hưởng tốt trong đời sống VHNT.
PV: Qua những tác phẩm lý luận phê bình văn học nghệ thuật, ông có đánh giá như thế nào về công tác lý luận và đời sống văn học, nghệ thuật hiện nay?
TGĐ Nguyễn Thế Kỷ: Hiện nay, kể cả mảng sáng tác cũng như lý luận phê bình, dù có điều kiện để phát triển nhưng kết quả đạt được ở chừng mực nào đó thì chưa có được sự hài lòng. Điều này Hội đồng Lý luận phê bình VHNT Trung ương rất trăn trở. Chính vì điều này nên hàng năm để có các công trình, bài viết, tác phẩm phát thanh, truyền hình tốt thì Hội đồng đã có những hỗ trợ để có những tác phẩm cho nhà lý luận phê bình có đầu tư về thời gian và công sức và tất nhiên có chút phần nào về kinh phí, để có điều kiện để có những tác phẩm tốt.
PV: Những tác phẩm lý luận phê bình văn học nghệ thuật sẽ là “ngọn cờ” chỉ đường đúng đắn, góp phần định hướng sáng tác và thưởng thức của công chúng. Vậy, tiêu chuẩn, tiêu chí nào của tác phẩm sẽ được Hội đồng xét chọn giải thưởng?
TGĐ Nguyễn Thế Kỷ: Tiêu chí đầu tiên là tác phẩm công trình hay bài viết phải được thực hiện với sự công phu, hàm lượng về trí tuệ, hàm lượng lý luận phê bình rất cao. Đương nhiên là phải kế thừa công trình đi trước, nhưng phát triển, đồng thời, có phát hiện mới. Đời sống VHNT hiện nay rất phong phú, phải xem dòng chính là cái gì. Một số lĩnh vực có thành tựu nhất định nhưng cũng có khó khăn. Những khó khăn đó bây giờ làm sao để tháo gỡ. Cũng không hy vọng một công trình hay tác phẩm giải quyết mọi chuyện nhưng phải thấy được những thực trạng đó, đưa ra được những kiến giải vừa lý luận vừa thực tiễn để rồi đề xuất hướng giải quyết như thế nào. Điều đó là điều mà Hội đồng quan tâm.
PV: Có thể thấy yêu cầu về hiệu quả xã hội là rất quan trọng, vậy thì theo ông làm thế nào để đưa những tác phẩm có giá trị lý luận và thực tiễn lan tỏa trong đời sống sau khi nhận được những giải thưởng?
TGĐ Nguyễn Thế Kỷ: Thực ra người ta viết không phải để nhận giải thưởng, chúng tôi cũng xác định như thế và giải thưởng này về giá trị vật chất không lớn nhưng chúng tôi tin là sự động viên về tinh thần, khích lệ của Hội đồng. Hai nữa là cùng chung mong muốn thúc đẩy lĩnh vực VHNT nói chung, trong đó, có lý luận phê bình VHNT, phải có bước chuyển mới để làm sao vừa phản ánh thực tiễn, nhận ra mặt tốt để phát huy, mặt hạn chế để khắc phục, đồng thời có định hướng. Vai trò định hướng của VHNT rất rõ. Ngay cả việc khen chê cũng phải mạnh mẽ hơn, trực diện hơn và chịu sự thẩm định của giới học thuật cao hơn để khen cũng khen thỏa đáng mà chê cũng có tinh thần xây dựng.
PV: Xin cảm ơn ông!./.