Theo AP, đề xuất trên được Nghị sĩ John McCain, Chủ tịch Ủy ban Quân vụ Thượng viện Mỹ đưa ra ngày 17/9.
Ông McCain nhấn mạnh, việc điều tàu Hải quân vào các đảo nói trên sẽ là một sự khẳng định rõ ràng rằng Mỹ không công nhận chủ quyền phi lý mà Trung Quốc cố tình áp đặt ở Biển Đông.
 |
Hình ảnh vệ tinh cho thấy Trung Quốc cải tạo đảo phi pháp ở Biển Đông. Ảnh CSIS |
“Sẽ là sai lầm nghiêm trọng nếu chúng ta chấp thuận chủ quyền của Trung Quốc trên các đảo mà nước này đang cải tạo phi pháp ở Biển Đông”, ông John McCain phát biểu trước Ủy ban Quân vụ Thượng viện Mỹ trong phiên điều trần trước thềm chuyến thăm Mỹ của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình ngày 25/9.
Ông McCain cho biết, Trung Quốc đã từng điều tàu Hải quân của mình đến khu vực 12 hải lý gần đảo Aleutian Islands ngay khi Tổng thống Mỹ Barack Obama kết thúc chuyến đi đến Alaska và Mỹ cần phải làm điều tương tự để khẳng định quyền tự do hàng hải của mình.
Trước đó, ông David Shear, Trợ lý Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ phụ trách an ninh tại châu Á- Thái Bình Dương cho biết, các tàu của Mỹ chưa từng tiếp cận khu vực 12 hải lý của nước nào kể từ năm 2012.
Đô đốc Harry Harris, Tư lệnh Bộ Chỉ huy Thái Bình Dương của Mỹ, cũng thừa nhận, Mỹ chưa từng thực hiện chuyến bay thẳng nào qua vùng lãnh thổ mà Trung Quốc ra yêu sách chủ quyền gần đây.
Tuy nhiên, ông Harris tuyên bố: “Tôi khẳng định rằng, Biển Đông không thuộc về riêng Trung Quốc giống như Vịnh Mexico không thuộc về riêng Mexico”.
Khi được hỏi về việc quân đội Mỹ cần làm gì trước những hành động gần đây của Trung Quốc ở Biển Đông, ông Harris nói: “Tôi cho rằng, quân đội Mỹ cần phải thực thi quyền tự do hàng không và hàng hải trên Biển Đông và ngay tại các đảo mà Trung Quốc đang cải tạo phi pháp” và cho biết, ông đang chờ mệnh lệnh từ cấp trên của mình.
Trong khi đó, ông Shear từ chối trả lời câu hỏi của các Nghị sĩ Mỹ về việc Nhà Trắng có cho phép Lầu Năm Góc làm điều này hay không. Tuy nhiên, ông Shear nhấn mạnh, việc thực thi quyền tự do hàng không và hàng hải chỉ mới là một lựa chọn cần cân nhắc.
“Việc chỉ thực thi quyền tự do hàng hải và hàng không sẽ không giúp ngăn chặn mọi hành động của Trung Quốc”, ông Shear khẳng định.
Trong khi đó, Nghị sĩ Dan Sullivan dẫn lại tuyên bố của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ nêu rõ: "Mỹ sẽ đưa máy bay, tàu thủy hoạt động bất kỳ nơi nào luật pháp quốc tế cho phép như những gì mà lực lượng quân đội Mỹ đã làm trên khắp thế giới. Việc cải tạo một bãi đá thành một đường băng sẽ không tạo ra chủ quyền cho bất kỳ quốc gia nào để họ áp đặt các giới hạn về giao thông đường không và đường biển qua đó”.
Nghị sĩ Dan Sullivan cho rằng, Trung Quốc đang cố tình khiêu khích Mỹ khi điều 5 tàu chiến đến khu vực Biển Bering gần Alaska tại thời điểm ông Obama kết thúc chuyến thăm khu vực này.
Tuy nhiên, ông Harris lại không đồng tình với quan điểm này: “Tôi cho rằng, Trung Quốc đến Biển Bering chỉ để thể hiện rằng họ có khả năng mở rộng tầm hoạt động lên phương Bắc”.
“Họ đang tiến hành tập trận với Nga và cuộc tập trận này được lên kế hoạch từ lâu và quyết định đi lên Biển Bering. Họ chỉ tiến gần đến đó rồi lại quay về hướng Nam để về nhà. Tôi nghĩ rằng đó chỉ là sự tình cờ”, ông Harris nói.
Tuy nhiên, ông Sullivan không cảm thấy thuyết phục: “Tôi không biết liệu Chính phủ có cảm thấy việc bị tát vào mặt là hành động khiêu khích hay không”./.