Ngày 15/5, Chính phủ Ukraine đã phê chuẩn dự thảo nghị quyết “Về việc sửa đổi danh sách hàng hóa có nguồn gốc từ Liên bang Nga bị cấm nhập khẩu vào lãnh thổ của Ukraine”. Động thái của Ukraine diễn ra trong bối cảnh nước này và Nga đang ở trong giai đoạn căng thẳng liên quan tới sắc lệnh hộ chiếu gây tranh cãi.

Việc Ukraine áp đặt các biện pháp trừng phạt mới đối với hàng hóa của Nga sẽ khiến căng thẳng giữa hai nước gia tăng. Ảnh: Urian.

Phát biểu tại cuộc họp nội các ngày 15/5, Thủ tướng Ukraine Vladimir Groisman cho rằng, đây là những biện pháp đáp trả tương ứng, bao gồm cấm vận và áp thuế đặc biệt với hàng hóa Nga.

Theo ông Groisman, những biện pháp này sẽ liên quan tới những loại hàng hóa mà Ukraine có khả năng “tự sản xuất hoàn toàn” hoặc có thể thay thế bằng các nguồn cung cấp khác. Theo đó, lệnh cấm này áp dụng đối với các mặt hàng phân bón, nông sản, thiết bị vận tải và một số mặt hàng khác của Nga. Ông Groisman cho rằng, quyết định này nhằm mục đích ngăn chặn việc thất thoát vốn sang Nga cũng như hỗ trợ các doanh nghiệp trong nước và tạo thêm công ăn việc làm mới cho người dân Ukraine. Bên cạnh đó, nội các Ukraine cũng nhất trí áp đặt thuế đặc biệt đối với hầu hết các nhóm hàng hóa từ Nga từ ngày 1/8.

Tuy nhiên, theo thông báo của Bộ Phát triển Kinh tế và Thương mại Ukraine, sẽ có ngoại lệ đối với các mặt hàng nhập khẩu nhạy cảm như là than, than cốc, xăng dầu, khí hóa lỏng và dược phẩm. Cơ quan này cho biết, thuế đặc biệt sẽ được áp dụng cho tất cả các mặt hàng còn lại tính theo tỷ lệ phần trăm giá trị hải quan của hàng hóa ở mức giá nhất định.

Nguồn thu từ các khoản thuế này sẽ được đưa vào một quỹ đặc biệt trong ngân sách nhà nước và được sử dụng để hỗ trợ các biện pháp thay thế nhập khẩu. Theo ước tính của chính phủ Ucraina, doanh thu bổ sung cho ngân sách nhà nước từ các khoản thuế này sẽ lên tới ít nhất 3,7 tỷ Hryvnia Ukraine (khoảng 141 triệu USD) trong nửa cuối năm nay.

Phản ứng trước quyết định mở rộng danh sách hàng hóa Nga bị cấm nhập khẩu vào Ukraine, ông Dmitry Peskov, Thư ký báo chí của Tổng thống Nga Vladimir Putin để ngỏ khả năng Nga sẽ áp đặt các biện pháp trả đũa với Ukraine. Khi được hỏi về việc Nga đánh giá ra sao về những lệnh cấm của Ukraine và Nga có đáp trả những lệnh cấm này hay chờ đến thời điểm thay đổi chính quyền ở Ukraine, ông Peskov cho biết, các quyết định trước đây của phía Nga đều là kết quả của chính những bước đi do chính quyền Ucraina kích động. Theo ông, Nga và Ukraine hiện vẫn có nhiều bất đồng liên quan tới cuộc xung đột tại miền Đông Ukraine. Do vậy, Nga hy vọng Tổng thống đắc cử Ukraine Vladimir Zelensky sẽ lựa chọn con đường thực thi thỏa thuận Min-xcơ sau khi ông nhậm chức.

“Chúng tôi hy vọng cách tiếp cận của chính quyền Ukraine mới sẽ mang lại những khía cạnh mới cho phép chúng ta tiến gần hơn tới việc thực thi thỏa thuận Minsk. Nga là một trong những bên bảo trợ cho thỏa thuận Minsk, một thỏa thuận cần được thực thi. Chúng tôi cần những hành động cụ thể từ phía Ukraine”.

Lệnh trừng phạt của Ukraine được đưa ra trong bối cảnh mối quan hệ giữa nước này với Nga đang ở trong giai đoạn căng thẳng sau khi Tổng thống Putin ngày 24/4 ký sắc lệnh nhằm đơn giản hóa thủ tục cấp hộ chiếu cho người dân sinh sống ở khu vực ly khai tại miền đông Ukraine.

Ông Putin sau đó tuyên bố có thể đơn giản hóa thủ tục cấp hộ chiếu cho toàn bộ người dân Ukraine, bất chấp sự phản đối của chính quyền Kiev. Theo Tổng thống Putin, Nga không thể chấp nhận việc người dân sống tại các khu vực ly khai ở miền Đông Ukraine mà không có bất kỳ quyền lợi gì. Ông Putin khẳng định, Nga và Ukraine là hai nước anh em, do vậy việc người dân của hai nước có chung quốc tịch là điều bình thường.

Trước động thái này của Nga, Thủ tướng Ukraine Groisman ngày 8/5 cho biết, chính phủ Ukraine sẽ ra quyết định coi các hộ chiếu do Nga cấp cho người Ukraine sống tại vùng Donbass là “vô giá trị”. Ngoài ra, Ukraine cũng đề nghị các quốc gia khác không công nhận hộ chiếu do Nga cấp cho người dân ở vùng Donbass./.