Thủ tướng Nhật Bản hôm nay (14/3) cho biết, Chính phủ của ông sẽ không xem xét hay rút lại lại lời xin lỗi chính thức năm 1993 đối với những phụ nữ Hàn Quốc và Trung Quốc bị ép phục dịch binh sĩ Nhật Bản trong chiến tranh thế giới thứ 2. Tuyên bố đưa ra trong bối cảnh Mỹ, đồng minh thân cận của cả Nhật Bản và Hàn Quốc đang thúc ép 2 láng giềng Đông Bắc Á này cải thiện quan hệ song phương.
 |
| Thủ tướng Nhật Bản Abe (Ảnh: Reuters) |
Quan hệ giữa Nhật Bản và Hàn Quốc gần đây xấu đi vì những tranh chấp lãnh thổ cũng như tranh cãi về lịch sử chiến tranh thế giới thứ 2, trong đó có việc Hàn Quốc yêu cầu Nhật Bản phải xin lỗi và bồi thường cho những phụ nữ bị ép phục dịch binh sĩ Nhật Bản trong giai đoạn từ năm 1910 - 1945.
Năm 1993, Chánh văn phòng Nội các Nhật Bản lúc đó là ông Yohei Kono đã đưa ra lời xin lỗi chính thức và thừa nhận việc chính quyền Nhật Bản trong giai đoạn chiến tranh thế giới thứ 2 có liên quan đến việc bắt ép phụ nữ Hàn Quốc và Trung Quốc phục dịch binh sĩ Nhật.
Sóng gió trong quan hệ giữa 3 nước Đông Bắc Á nổi lên khi gần đây Chính phủ của Thủ tướng Abe có động thái muốn xem xét lại lời xin lỗi này trước sự hối thúc của một số chính trị gia theo chủ nghĩa dân tộc của Nhật Bản cho rằng “không có bằng chứng về sự sai phạm trên diện rộng” của chính quyền hay quân đội trong vụ bê bối này.
Về việc bồi thường, Nhật Bản cho rằng vấn đề này đã được giải quyết trong một hiệp ước với Hàn Quốc năm 1995, trong đó Nhật Bản xây dựng 1 quỹ do cá nhân đóng góp để bồi thường cho những phụ nữ bị lạm dụng trong chiến tranh thế giới thứ 2, song phía Hàn Quốc cho rằng nguồn quỹ này không đủ và không chính thức.
Tuy nhiên, phát biểu trước Quốc hội Nhật Bản hôm 14/3, Thủ tướng Abe đã bày tỏ sự đau thương khi nhắc đến những phụ nữ Hàn Quốc và Trung Quốc bị lạm dụng trong chiến tranh thế giới thứ 2, qua đó khẳng định Chính phủ của ông không có ý định xem xét lại lời xin lỗi năm 1993 của ông Kono.
Thủ tướng Abe cho biết, Chính phủ của ông kế thừa quan điểm của các Chính phủ tiền nhiệm về vấn đề lịch sử, bao gồm lời xin lỗi năm 1995 của Thủ tướng Nhật Bản lúc đó, ông Tomiichi Murayama. Ông Abe nhấn mạnh, vấn đề lịch sử “không thể bị chính trị hóa hoặc biến thành tranh chấp ngoại giao” mà nên để cho các chuyên gia xem xét.
Dưới áp lực của Mỹ, Nhật Bản đang nỗ lực thu xếp một cuộc gặp thượng đỉnh 3 bên Mỹ - Nhật – Hàn bên lề Hội nghị thượng đỉnh an ninh hạt nhân toàn cầu ở La Hay, Hà Lan, vào ngày 24-25/3 tới. Tuy nhiên, một quan chức Hàn Quốc hồi đầu tuần này cho biết, Seoul chưa mặn mà với lời đề nghị này trừ khi Tokyo nỗ lực hơn nữa nhằm xoa dịu những nỗi đau chiến tranh.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Hàn Quốc Cho Tai-young ngày 13/3 cho biết, nước này “không có lý do gì đề từ chối đối thoại với Nhật Bản” nếu nước láng giềng tạo điều kiện thuận lợi và bầu không khí xây dựng cho các cuộc tiếp xúc cấp cao này./.