Ngày 10/9, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry đã đến thủ đô Baghdad để gặp tân Thủ tướng Iraq Haider al-Abadi nhằm thúc đẩy việc trao thêm quyền lực cho người Sunni, tránh gây ảnh hưởng xấu tới cuộc chiến chống tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS).
Động thái của ông Kerry diễn ra vào thời điểm Chính phủ mới của Iraq vừa thành lập, trong khi các quốc gia Trung Đông đã đạt được sự đồng thuận cao trong vấn đề chống lại các lực lượng nổi dậy.
Ngoại trưởng Mỹ tới thủ đô của Iraq chỉ 2 ngày sau khi Thủ tướng Haider al-Abadi tuyên thệ nhậm chức. Việc bổ nhiệm ông al-Abadi là một bước tiến quan trọng trong việc khôi phục trật tự tại Iraq, quốc gia vẫn đang trong tình trạng bất ổn kể từ đầu năm.
Chuyến thăm này của ông Kerry là cuộc gặp cấp cao đầu tiên của Chính phủ Mỹ với ông al-Abadi, thể hiện sự hỗ trợ mạnh mẽ của chính quyền Tổng thống Obama đối với Iraq, sau 3 năm kể từ khi quân đội Mỹ rời khỏi nước này.
Chuyến thăm cũng thể hiện rằng, nước Mỹ muốn đảm bảo về những lời hứa của ông al-Abadi trong việc trao nhiều quyền lực hơn cho người Sunni trong chính quyền địa phương và lực lượng an ninh.
Trước đó, ông al-Abadi tuyên bố, sẽ thành lập lực lượng phòng vệ quốc gia bao gồm dân quân địa phương nhằm bảo vệ vùng đất của chính họ. Điều này đảm bảo rằng, quân đội Iraq, chủ yếu là người Shiite sẽ không chịu trách nhiệm về an ninh trong khu vực của người Sunni.
Người tiền nhiệm của ông Al-Abadi, cựu Thủ tướng Nouri al-Maliki trong thời gian cầm quyền, đã loại bỏ quyền lực của người Sunni trong Chính phủ, từ chối trả lương cho lực lượng dân quân người Sunni và cho rằng, tổ chức Nhà nước Hồi giáo thường tuyển mộ những thành viên theo dòng Sunni.
Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Jen Psaki cho biết, ông Kerry sẽ “gặp các quan chức Chính phủ Iraq để hoan nghênh việc hình thành Chính phủ mới”. Bà Psaki cho biết, hai bên sẽ “thảo luận cách thức hỗ trợ của Mỹ đối với Chính phủ mới của Iraq trong nỗ lực chung nhằm tiêu diệt tổ chức IS, và mối đe dọa mà tổ chức này gây ra cho Iraq, khu vực và toàn thế giới”.
Ngoại trưởng Kerry tới Iraq ngay trước khi ông tham dự cuộc họp với các nhà lãnh đạo Trung Đông nhằm thảo luận về vấn đề thành lập liên minh đối phó với tổ chức Nhà nước Hồi giáo.
Trước đó, Mỹ cùng 9 quốc gia khác là Canada, Australia và các nước châu Âu đã nhất trí trong việc thành lập một liên minh chống lại IS, tổ chức đang kiểm soát một phần lớn lãnh thổ ở miền Bắc Iraq và Syria.
Cuộc gặp vào ngày 11/9 tại Jeddah sẽ thảo luận về khả năng hỗ trợ quân sự cho liên minh của các nước Trung Đông, khu vực mà người Sunni chiếm đại đa số.
Các quan chức Mỹ hy vọng, các quốc gia thành viên Liên Hợp Quốc sẽ thông qua bản kế hoạch chiến lược chống IS trong cuộc họp của Đại Hội đồng cuối tháng 9/2014.
Tổng thống Obama dự kiến sẽ tuyên bố về các cam kết chống IS của Mỹ trên một chương trình truyền hình trực tiếp từ Nhà Trắng vào tối 10/9 (giờ địa phương)./.