Tuyên bố mới nhất của người đứng đầu chính phủ New Zealand cho thấy nước này ngày càng thể hiện rõ chính sách đối ngoại độc lập trong bối cảnh môi trường chiến lược tại khu vực đang diễn biến khó lường.
Trong một tuyên bố đưa ra vào chiều tối qua (29/4), Thủ tướng New Zealand Jacinda Ardern khẳng định New Zealand chưa bao giờ đưa ra lựa chọn và sẽ không chọn đứng về phía Mỹ hay Trung Quốc mà luôn đứng về phía lợi ích và các giá trị của New Zealand.
Tuyên bố của bà Ardern được đưa ra trong bối cảnh dư luận bày tỏ quan ngại về nguy cơ xảy ra căng thẳng trong quan hệ của nước này với Liên minh tình báo Five Eyes (gồm Mỹ, Anh, Canada, Australia và New Zealand). Trong bài phát biểu vào hôm 19/4, Ngoại trưởng nước này Nanaia Mahuta cho rằng New Zealand “không thoải mái” khi sử dụng Five Eyes làm điểm tham chiếu đầu tiên cho thông điệp của nước này đối với các vấn đề nhân quyền và Trung Quốc. Tuyên bố của Ngoại trưởng Mahuta đã vấp phải nhiều chỉ trích từ các nhà bình luận và chính trị gia Anh và Australia, trong đó có cựu Ngoại trưởng Australia Alexander Downer.
Phát biểu sau khi tham dự cuộc họp trực tuyến với Phòng Thương mại Mỹ, Thủ tướng Ardern bác bỏ ý kiến cho rằng các tuyên bố gần đây của New Zealand về Five Eyes và Trung Quốc đã tạo ra căng thẳng với Mỹ. Thủ tướng Ardern cũng nhấn mạnh New Zealand tự hào về chính sách đối ngoại độc lập và sẽ phối hợp với các tổ chức bao gồm Liên Hợp Quốc hay Five Eyes để thể hiện quan điểm của mình. Tuy nhiên, điều quan trọng nhất là New Zealandsẽ chia sẻ quan điểm một cách cởi mở khi nhận thấy các vấn đề đi ngược lại với lợi ích và giá trị của mình.
Cũng trong tuyên bố ngày 29/4, Thủ tướng Ardern cho biết, New Zealand và Mỹ có mối liên hệ lịch sử chặt chẽ về quốc phòng, kinh tế, văn hóa và con người. Đó là tình bạn rất quan trọng đối với New Zealand và mối quan hệ này sẽ ngày càng sâu đậm. Trong khi đó, khi được hỏi về quan hệ với Trung Quốc, Thủ tướng Ardern cho biết quan hệ giữa nước này với Trung Quốc đang phát triển nhưng New Zealand sẽ không né tránh việc nêu ra các vấn đề liên quan đến nhân quyền. Bà Ardern khẳng định chính sách đối ngoại của New Zealand sẽ tập trung vào sự ổn định trong khu vực, tôn trọng luật pháp quốc tế, nhân quyền và các nguyên tắc dân chủ.
Trung Quốc hiện là đối tác thương mại lớn nhất của New Zealand, với giá trị trao đổi thương mại chiếm khoảng 30% tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của nước này. Trong khi đó Mỹ hiện là đồng minh quan trọng và là đối tác thương mại lớn thứ 3 của New Zealand với kim ngạch thương mại hai đạt hơn 16 tỷ NZD./.