Vụ việc diễn ra sau khi Bộ Ngoại giao Mỹ tuyên bố trục xuất 2/3 số nhân viên Sứ quán Cuba ở Washington, để trả đũa vụ nhân viên sứ quán Mỹ bị "tấn công đặc biệt". Vụ việc này đang đe dọa mối quan hệ hòa giải giữa hai cựu thù Chiến tranh Lạnh. Bộ Ngoại giao Cuba tố cáo quyết định của Mỹ về lệnh trục xuất nhân viên ngoại giao là “không có căn cứ và không thể chấp nhận”.

Đại sứ quán Cuba tại Mỹ. Ảnh: AP

Ngoại trưởng Rodriguez khẳng định, ngay từ thời điểm đầu tiên khi được Đại sứ quán Mỹ thông báo về những tổn hại sức khỏe của một số cán bộ nhân viên ngoại giao Mỹ tại La Habana, Chính phủ Cuba từ cấp cao nhất đã chỉ đạo lập một đội liên ngành tiến hành điều tra sự việc và tăng cường các biện pháp bảo vệ cho phái đoàn ngoại giao Mỹ.

Tuy nhiên, phía Mỹ nhiều lần bày tỏ không thiện chí hợp tác khi không cung cấp các dữ liệu theo yêu cầu, không tổ chức gặp gỡ giữa nhóm bác sĩ Cuba và các bác sĩ Mỹ chăm sóc sức khỏe cho những bệnh nhân trên. Theo Ngoại trưởng Rodriguez, đây chính là nguyên nhân khiến tới nay vẫn chưa có kết luận về vụ việc này.

Người đứng đầu ngành ngoại giao Cuba cũng kêu gọi Mỹ không tiếp tục chính trị hóa sự việc, bởi có thể dẫn tới tình trạng leo thang không mong muốn và ảnh hưởng tới mối quan hệ song phương.

"Chính sách do Tổng thống Donald Trump công bố ngày 16/6 và các hành động khác đã làm căng thẳng quan hệ song phương. Quyết định yêu cầu 15 nhân viên của sứ quán Cuba rời khỏi lãnh thổ của Mỹ khi không có lý do chính đáng là một hành động mang tính chính trị, làm ảnh hưởng đến khả năng cải thiện quan hệ hai nước và quay lưng lại với những kết quả mà hai nước đã đạt được trong vài năm qua”, ông Rodriguez nói.

Ông Rodriguez nhấn mạnh, cho tới thời điểm này, không có bất cứ bằng chứng nào về nguyên nhân và nguồn gốc cho những ảnh hưởng sức khỏe như mô tả trong các báo cáo và Cuba luôn tuân thủ một cách nghiêm túc những nghĩa vụ nêu trong Công ước Vienna về Quan hệ ngoại giao 1961, liên quan tới việc bảo vệ toàn vẹn thể chất cho các cán bộ, nhân viên ngoại giao và những người bản địa làm việc tại các phái đoàn ngoại giao.

Ngoại trưởng Cuba tái nhấn mạnh, nước này đã và sẽ không bao giờ cho phép lãnh thổ nước mình được sử dụng cho bất cứ hành vi nào chống lại các quan chức ngoại giao và thân nhân đang hoạt động tại đây.

Sau khi nhắc lại rằng, tới nay mọi quyết định gây căng thẳng cho quan hệ ngoại giao song phương trong thời gian vừa qua đều mang tính đơn phương từ phía Mỹ, Ngoại trưởng Rodriguez tái khẳng định thiện chí của Cuba trong việc hợp tác làm sáng tỏ tình trạng hiện tại, trong đó một sự hợp tác hiệu quả hơn từ phía Mỹ đóng vai trò thiết yếu.

Trước đó cùng ngày, Mỹ đã chính thức trục xuất 15 nhà ngoại giao của Cuba, đang làm việc tại Mỹ. Động thái này được đưa ra sau khi Bộ Ngoại giao Mỹ cắt giảm một loạt biên chế ngoại giao của Đại sứ quán tại La Habana, sau sự cố bí ẩn được cho là làm ảnh hưởng đến sức khỏe của nhiều nhà ngoại giao Mỹ tại đây.

Trước đó, Mỹ đã đưa ra tuyên bố về việc các nhân viên ngoại giao Mỹ tại Cuba liên tục mắc phải các triệu chứng bất thường, ảnh hưởng tới thính giác và tâm trạng. Chính quyền Tổng thống Donald Trump không đổ lỗi cho chính phủ của nhà lãnh đạo Raul Castro nhưng nhiều lần cáo buộc phía Cuba thiếu trách nhiệm trong việc ngăn chặn những sự cố này.

Phát biểu tại buổi họp báo, Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Heather Nauert nói: “Quyết định này được đưa ra sau khi Cuba không có khả năng bảo vệ các nhà ngoại giao của Mỹ tại La Habana cũng như đảm bảo công bằng trong các hoạt động tương ứng của chúng ta.

Vào ngày 29/9, Bộ Ngoại giao đã ra lệnh cho các nhân viên không có nhiệm vụ khẩn cấp và gia đình họ rút khỏi Cuba để giảm thiểu số nhân viên ngoại giao có nguy cơ bị tổn hại do các cuộc tấn công đặc biệt. Các cuộc điều tra vẫn đang được tiến hành.

Hiện có 22 nhân viên được xác nhận bị ảnh hưởng do cuộc tấn công đặc biệt tại La Habana. Chính phủ Cuba đã nói với chúng ta sẽ tiếp tục điều tra vụ tấn công và chúng tôi sẽ tiếp tục hợp tác với họ trong cuộc điều tra này. Ngoài ra, chúng tôi sẽ cũng sẽ tiếp tục điều tra về vụ tấn công đặc biệt”.

Theo các nhà phân tích, quyết định này của Mỹ là một bước lùi trong quan hệ hai nước vốn đang ở thế thù địch trong hàng thập kỷ. Mỹ và Cuba đã tái thiết lập quan hệ ngoại giao vào năm 2015, mở cửa trở lại Đại sứ quán cũng như chương mới trong quan hệ giữa 2 nước./.