Thông qua các cuộc tham vấn giữa 3 bên Nga-Iran-Thổ Nhĩ Kỳ tại Astana, Kazakhstan, lệnh ngừng bắn “có điều kiện” tại khu vực Tây Bắc Syria đã chính thức có hiệu lực từ tối ngày 1/8 vừa qua. Theo ghi nhận của các bên liên quan và giới truyền thông khu vực, đến nay, lệnh ngừng bắn đang được thực thi 1 cách nghiêm chỉnh, người dân Idlib, Syria đang được hưởng những phút giây “yên bình hiếm có”, đặc biệt vào thời điểm Tết Hiến sinh (Eid Al Adhah) – một trong 2 lễ Tết lớn nhất của người Hồi giáo trong năm 2019, đang tới gần.

Một cuộc không kích tại Idlib. (Nguồn: Alemi Haber).

Idlib, Tây Bắc Syria vốn được coi là “bãi rác” của chiến trường Syria 8 năm qua dồn lại, khi nhiều nhóm phiến quân và các tổ chức khủng bố khác nhau đã bị quân đội Syria đẩy lùi về đây. "Bãi rác" này đã biến thành “chảo lửa” trong vòng 3 tháng qua, khi cả quân đội chính phủ Syria và các phe đối lập, khủng bố đẩy mạnh các cuộc  giao tranh, với hi vọng chiếm lợi thế về mặt lãnh thổ. Tuy nhiên,  các cuộc giao tranh “giằng co”, chiếm được, rồi lại mất, đã khiến các bên phải chịu tổn thất nặng nề, đồng thời cũng gây ra vô vàn đau khổ cho những người dân vô tội nơi đây.

Theo Tổ chức Giám sát Nhân quyền Syria, 3 tháng qua, các cuộc giao tranh tại Idlib và xung quanh khu vực này đã cướp đi sinh mạng của 2.000 binh sĩ và các tay súng phiến quân; trong khi có gần 1.000 dân thường thiệt mạng. Tuy nhiên, theo số liệu mới nhất của Liên Hợp Quốc, số lượng dân thường thiệt mạng chỉ là 400 người, trong khi 440.000 người dân khác phải bỏ nhà đi lánh nạn.

Trước bối cảnh như vậy, 1 lệnh ngừng bắn “có điều kiện” đạt được giữa các bên là điều vô cùng cần thiết. Theo Chính phủ Syria, điều kiện của lệnh ngừng bắn tại Idlib là các bên phải thực thi “nghiêm chỉnh” thỏa thuận “giảm leo thang căng thẳng” mà Nga và Thổ Nhĩ Kỳ đã đạt được hồi năm ngoái. Theo đó, các lực lượng phiến quân phải rút hết lực lượng ra khỏi vùng đệm, để Nga và Thổ Nhĩ Kỳ kiểm soát vùng đệm an toàn này.

Đến nay, lệnh ngừng bắn đã được các bên tuân thủ. Nga, Mỹ và một số quốc gia khác đã lên tiếng hoan nghênh việc các bên thực thi lệnh ngừng bắn. Theo ghi nhận của giới truyền thông khu vực, người dân Idlib đang được hưởng những phut giây thanh bình hiếm có, trước thời khắc Tết Hiến sinh (Eid Al Adha) – một trong 2 lễ tết lớn nhất trong năm của người Hồi giáo đang tới gần, bắt đầu vào ngày 12/8 tới.

Một số người dân tại Idlib chia sẻ:

“Cảm ơn Chúa, chúng tôi đang cảm thấy hạnh phúc, đặc biệt là khi Tết Hiến sinh đang tới gần. Lệnh ngừng bắn đã mang lại cho mọi người rất nhiều niềm vui. Họ muốn trở về nhà của mình, thoát cảnh phải sống trong sợ hãi và khổ sở với các cuộc di cư, lánh nạn”.

“Tình hình ở Idlib mới đây thôi vẫn rất bi thảm. Rất nhiều vụ đụng độ, thảm sát xảy ra.Vài ngày nay đã có một cảm giác an toàn, không phải là toàn diện, nhưng mọi người vẫn có thể ra khỏi nhà và chuẩn bị cho dịp Tết Hiến sinh”.

“Lệnh ngừng bắn là tích cực đối với dân thường. Chúng tôi không biết những gì đang diễn ra đằng sau cánh cửa đóng kín, nhưng với chúng tôi, đây là một bước đi tốt. Rất nhiều người đã trở về nhà , với những niềm vui”.

Niềm vui mong manh ấy vẫn còn pha lẫn sự hoài nghi. Người dân Tây Bắc Syria đang không biết, tương lai của họ sẽ về đâu, liệu lệnh ngừng bắn kia có được tồn tại lâu dài? Đây vẫn là 1 câu hỏi không có lời giải đáp, khi các bên tại Syria cũng như các bên tham chiến là Nga, Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ vẫn chưa thể đạt được 1 thỏa thuận hòa bình một cách toàn diện cho quốc gia Trung Đông này. Ám ảnh quá khứ vẫn còn đó, theo sau một khoảng dừng chiến sự còn có thể 1 trận chiến quyết định “ác liệt và tàn khốc hơn”./.