Đã 6 tháng kể từ khi đại dịch Covid-19 bùng phát và khiến hơn nửa triệu người tử vong trên toàn cầu. Đến nay, hơn 200 nhà khoa học trên thế giới vẫn đang tranh cãi về cách thức lây lan của virus SARS-CoV-2.
Các chuyên gia cho rằng những giọt bắn kích thước siêu nhỏ có thể lơ lửng trong không khí trong một thời gian dài. Ảnh: Shutterstock
Tổ chức Y thế Thế giới (WHO) và Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Mỹ vẫn giữ quan điểm rằng: virus SARS-CoV-2 chỉ lây lan chủ yếu qua 2 con đường là giọt bắn hô hấp từ người mắc bệnh hoặc tiếp xúc với bề mặt bị nhiễm bẩn sau đó chạm lên mắt, mũi và miệng.
Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng hướng dẫn y tế của WHO đã bỏ qua con đường lây nhiễm virus thứ 3 cũng nguy hiểm không kém, đó là qua khí dung (aerosol). Aerosol là những giọt bắn kích thước siêu nhỏ, có thể lơ lửng trong không khí trong một thời gian dài. Điều này khiến những căn phòng có hệ thống thông gió kém, xe buýt và các không gian chật hẹp trở thành môi trường tiềm ẩn nguy cơ lây nhiễm cao, dù mọi người có giữ khoảng cách là 1,8m.
“Chúng tôi chắc chắn 100% về điều này”, Lidia Morawska, Giáo sư khoa học khí quyển và kỹ thuật môi trường tại Đại học Công nghệ Queensland (Australia) cho biết.
Bà Morawska đồng thời nhắc tới bức thư của các chuyên gia gửi tới WHO, cáo buộc tổ chức này đã không đưa ra những cảnh báo phù hợp về các hình thức lây lan của SARS-CoV-2. Có 239 nhà nghiên cứu đến từ 32 quốc gia đã ký vào bức thư, dự kiến sẽ được công bố trong tuần này trên một tạp chí khoa học.
Các chuyên gia cho rằng, virus truyền qua khí dung dường như là nguyên nhân duy nhất để giải thích cho một số hiện tượng siêu lây nhiễm giữa các thực khách tại một nhà hàng ở Trung Quốc, hay các thành viên một ban nhạc ở Washington.
Các quan chức của WHO trước đó thừa nhận SARS-CoV-2 có thể lây lan qua khí dung, nhưng nói rằng điều đó chỉ xảy ra trong các quy trình y tế như đặt ống nội khí quản.
Tiến sĩ Benedetta Allegranzi, một chuyên gia của WHO về phòng ngừa và kiểm soát bệnh nhiễm trùng nói với Los Angeles Times rằng, giả thuyết của bà Morawska và nhóm nghiên cứu chỉ dựa trên các thí nghiệm thay vì bằng chứng thực tế.
Tuy nhiên, trong các cuộc họp báo hàng tuần, phần lớn trong số hơn 30 chuyên gia trên toàn thế giới cho rằng, WHO đã đánh giá thấp các bằng chứng cho thấy virus SARS-CoV-2 lây truyền qua không khí.
Jose Jimenez, nhà hóa học tại Đại học Colorado (Mỹ), một trong những người đã ký vào bức thư gửi WHO cho biết, thông tin SARS-CoV-2 lây truyền qua khí dung không phải để làm cho mọi người hoảng loạn. “Virus không thay đổi. Chúng tôi nghĩ rằng virus đã lây lan theo hình thức này trong suốt thời gian qua và hiểu thêm về điều này giúp chúng ta bảo vệ bản thân tốt hơn”, Jimenez nói.
Vào hồi tháng 3, một nghiên cứu trên tạp chí y học New England đã phát hiện ra rằng, trong phòng thí nghiệm với điều kiện không khí ẩm ướt, virus SARS-CoV-2 có thể tồn tại và lây lan trong 3 giờ, tương đương với khoảng 30 phút ở ngoài trời.
Các nhà khoa học từng nghiên cứu về vai trò của aerosol trong sự lây lan của bệnh cúm, SARS và các bệnh truyền nhiễm khác nhận định rằng, virus SARS-CoV-2 ít lây truyền qua không khí hơn bệnh sởi nhưng nguy cơ lây nhiễm càng cao nếu chúng ở trong môi trường càng lâu.
Trong các cuộc phỏng vấn, các chuyên gia cho rằng, giới chức của WHO đã không ý thức được mức độ nghiêm trọng của hình thức lây nhiễm qua khí dung, mà chỉ đưa ra cảnh báo đối với 2 con đường truyền nhiễm khác của SARS-CoV-2./.