Một loạt hoạt động giao lưu giữa Nhật Bản và Trung Quốc đã bị hủy bỏ đột ngột sau khi Nhật Bản chính thức quốc hữu hóa quần đảo Senkaku (phía Trung Quốc gọi là Điếu Ngư). Quan hệ giữa Nhật Bản và Trung Quốc dường như sắp rơi vào vòng xoáy khủng hoảng mới.
 |
| Nhóm người biểu tình phản đối hành động quốc hữu hóa quần đảo tranh chấp bên ngoài lãnh sự quán Nhật Bản tại Hongkong ngày 11/9 (Ảnh: Reuters) |
Chiều 11/9, hợp đồng mua bán 3 hòn đảo thuộc quần đảo Senkaku đã chính thức được ký kết giữa Chính phủ Nhật Bản và chủ sở hữu tư nhân. Như vậy, quần đảo Senkaku đã được quốc hữu hóa.
Trung Quốc đã ngay lập tức lên tiếng phản đối mạnh mẽ. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hồng Lỗi yêu cầu Nhật Bản rút lại quyết định mua 3 hòn đảo. Cục Hải Dương Trung Quốc cho biết đã cử hai tàu hải giám đến quần đảo Senkaku.
Bộ Quốc phòng Trung Quốc trong một tuyên bố được đưa lên trang web của mình cũng khẳng định không gì có thể lay chuyển được quyết tâm của chính phủ và quân đội Trung Quốc trong việc bảo vệ chủ quyền. Quân đội Trung Quốc bảo lưu quyền sử dụng các biện pháp thích hợp.
Trước đó, Thủ tướng Trung Quốc Ôn Gia Bảo trong bài phát biểu ngày 10/9 nhấn mạnh nước này sẽ không nhượng bộ dù chỉ nửa bước trong vấn đề chủ quyền lãnh thổ.
Phản ứng của Trung Quốc dường như không chỉ dừng lại ở những lời phản đối. Một loạt các hoạt động giao lưu kinh tế văn hóa giữa hai nước đột ngột bị hủy bỏ trong ngày 11/9. Trong đó phải kể đến cuộc gặp giữa Tỉnh trưởng tỉnh Fukushima của Nhật Bản và Cục trưởng Cục Hàng không dân dụng Trung Quốc tại Bắc Kinh để bàn về việc nối lại đường bay thẳng giữa Fukushima và Thượng Hải. Cuộc gặp đã bị hủy bỏ chỉ 1 tiếng trước giờ dự kiến.
Cũng trong ngày 11/9, thành phố Thượng Hải đã thông báo cho 2 địa phương của Nhật Bản là thành phố Osaka và tỉnh Kagawa về việc tạm hoãn cho xe diễu hành của 2 địa phương này tham gia cuộc diễu hành trong lễ hội du lịch được tổ chức cuối tuần này ở Thượng Hải.
Cũng tại Thượng Hải, Sở thể thao thành phố đã quyết định không cho các doanh nghiệp Nhật Bản tài trợ cho giải Marathon quốc tế Thượng Hải. Các doanh nghiệp Nhật Bản đã là nhà tài trợ chính cho giải Marathon này từ nhiều năm qua.
Không chỉ có vậy, các tour du lịch Nhật Bản của người Trung Quốc cũng liên tục bị hủy sau khi Nhật Bản chính thức công bố kế hoạch quốc hữu hóa quần đảo Senkaku. Hãng tin Kyodo của Nhật Bản dẫn lời một công ty du lịch tại Thượng Hải cho biết đã có khoảng 20% đoàn khách du lịch Trung Quốc hủy tour đi Nhật Bản.
Phản ứng của Trung Quốc có vẻ đã làm Nhật Bản bất ngờ. Trên thực tế, kế hoạch quốc hữu hóa quần đảo Senkaku của Chính phủ Nhật Bản xuất phát từ suy nghĩ không muốn làm quan hệ với Trung Quốc thêm căng thẳng. Kế hoạch này được thực hiện một phần nhằm ngăn cản kế hoạch mua lại 3 hòn đảo của chính quyền thành phố Tokyo. Thị trưởng Tokyo, ông Ishihara được biết đến như một chính trị gia theo đường lối dân tộc chủ nghĩa, tuyên bố sẽ xây dựng các công trình trên quần đảo Senkaku. Điều này đồng nghĩa với sự phản ứng dữ dội của Trung Quốc.
Chính phủ Nhật Bản khi công bố kế hoạch quốc hữu hóa đã nhiều lần nhắc đi nhắc lại lập trường giữ nguyên hiện trạng, không xây bất cứ công trình nào trên quần đảo. Nhưng xem ra lập trường này của Nhật Bản không được Trung Quốc đón nhận.
Trước phản ứng của Trung Quốc, Chính phủ Nhật Bản ngày 11/9 đã cử ông Sugiyama, Vụ trưởng Vụ Châu Á - Châu Đại Dượng Bộ Ngoại giao Nhật Bản sang Bắc Kinh để giải thích về việc quốc hữu hóa quần đảo Senkaku. Phát biểu với báo giới tại sân bay, ông Sugiyama cho biết: “Tôi sẽ nói rất nhiều chuyện. Tôi dự định sẽ nói thật rõ ràng về nhiều vấn đề hai bên cùng quan tâm”.
Theo nhận định, ông Sugiyama sẽ cố gắng giải thích cho phía Trung Quốc thành ý của Nhật Bản trong việc quốc hữu hóa quần đảo Senkaku nhằm ngăn không cho quan hệ hai nước rơi vào tình trạng khủng hoảng như năm 2010. Tuy nhiên, đây là nhiệm vụ khó khăn khi chủ quyền lãnh thổ đang là vấn đề nhạy cảm ở Trung Quốc./.