Ngày 16/7, Tổng thống Mỹ Barack Obama đã hối thúc tất cả các bên ở Thổ Nhĩ Kỳ ủng hộ chính phủ dân sự được bầu một cách dân chủ ở nước này, trong bối cảnh xảy ra vụ đảo chính quân sự nhằm lật đổ Tổng thống Tayyip Erdogan. 

Theo một tuyên bố của Nhà Trắng đưa ra sau một cuộc họp của Tổng thống Obama với các cố vấn an ninh quốc gia, ông Obama cũng kêu gọi các bên ở Thổ Nhĩ Kỳ kiềm chế, hành động trong khuôn khổ luật pháp và tránh các hành động sẽ dẫn tới bạo lực và bất ổn hơn nữa. 

Khung cảnh hỗn loạn trên đường phố Thổ Nhĩ Kỳ tối 15/7. Ảnh AP

Cùng ngày, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry đã có cuộc điện đàm với người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ Mevlut Cavusoglu, trong đó cũng khẳng định Mỹ "tuyệt đối ủng hộ" chính phủ dân sự được bầu một cách dân chủ ở Thổ Nhĩ Kỳ.

Ngoại trưởng Mỹ cho biết: “Tôi đã nói chuyện trực tiếp Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Mevlut Cavusoglu vào đêm 16/7, trong thời điểm mà mọi thứ ở Thổ Nhĩ Kỳ vẫn còn chưa chắc chắn. Nhưng chúng tôi đã thể hiện niềm tin của chúng tôi vào chính phủ hợp pháp của Thổ Nhĩ Kỳ và sẵn sàng cung cấp sự hỗ trợ cho chính quyền Thổ Nhĩ Kỳ tiến hành cuộc điều tra về vụ âm mưu đảo chính”

Ông Kerry cũng đồng thời cảnh báo rằng những cáo buộc hoặc những phát biểu ám chỉ Mỹ liên quan đến vụ đảo chính trên là "hoàn toàn sai và sẽ gây tổn hại các mối quan hệ giữa hai nước".

Trước đó, một nguồn tin dẫn lời Bộ trưởng Lao động Thổ Nhĩ Kỳ Suleyman Soylu ám chỉ Mỹ đứng sau vụ đảo chính tại Thổ Nhĩ Kỳ.

Thổ Nhĩ Kỳ cáo buộc giáo sĩ Fehullah Gulen - người đã sống lưu vong ở Mỹ trong nhiều năm, đứng sau âm mưu đảo chính và Tổng thống Erdogan đã yêu cầu Mỹ dẫn độ giáo sĩ này về Thổ Nhĩ Kỳ. 

Theo ông Kerry, Mỹ sẵn sàng xem xét yêu cầu dẫn độ nếu Thổ Nhĩ Kỳ cung cấp các bằng chứng xác đáng về cáo buộc đối với giáo sĩ Gulen. Trong khi đó, ông Gu-len cũng lên án mạnh mẽ vụ đảo chính và phủ nhận những cáo buộc dính líu đến âm mưu này.

Trong một tuyên bố, Thủ tướng Australia Turnbull cũng bày tỏ sự ủng hộ đối với chính phủ hợp pháp của Thổ Nhĩ Kỳ, đồng thời kêu gọi các bên liên quan tránh gây bất ổn cho Thổ Nhĩ Kỳ: “Australia ủng hộ chính phủ do dân bầu tại Thổ Nhĩ Kỳ. Chúng tôi kêu gọi tất cả các bên tôn trọng chính phủ hợp pháp và thể hiện sự bình tĩnh, kiềm chế trong giai đoạn khó khăn này của Thổ Nhĩ Kỳ”.

Cùng ngày, hầu hết các nước Trung Đông đã lên án âm mưu đảo chính quân sự do một nhóm binh sĩ và sĩ quan trong quân đội Thổ Nhĩ Kỳ thực hiện ngày 15/7 nhằm lật đổ chế độ của Tổng thống Erdogan.

Hai cường quốc khu vực là Iran và Israel đã bày tỏ hoàn toàn ủng hộ chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ sau khi xảy ra vụ đảo chính quân sự. Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif ca ngợi tinh thần của người dân Thổ Nhĩ Kỳ trong việc bảo vệ dân chủ cũng như chính phủ do họ bầu ra.

Theo ông Zarif, điều này cho thấy đảo chính không có chỗ đứng trong khu vực và sẽ sớm thất bại. Trong khi đó, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Israel Emmanuel Nahshon cho biết: "Israel luôn tôn trọng tiến trình dân chủ tại Thổ Nhĩ Kỳ và mong muốn thúc đẩy quan hệ giữa hai nước".

Saudi Arabia cũng hoan nghênh việc chính quyền Tổng thống Erdogan đã kiểm soát tình hình sau khi đập tan âm mưu đảo chính quân sự. Một quan chức Bộ Ngoại giao nước này cho biết, Saudi Arabia "đang theo dõi sát những diễn biến tại đất nước Thổ Nhĩ Kỳ" và bày tỏ vui mừng khi tình hình đã trở lại bình thường dưới sự lãnh đạo của Tổng thống Erdogan và chính phủ do dân bầu ra.

 Qatar, một trong những đồng minh thân cận nhất của Thổ Nhĩ Kỳ ở vùng Vịnh, lên án âm mưu đảo chính quân sự, đồng thời gửi lời chúc mừng tới ông Erdogan sau khi tình hình đã được kiểm soát. 

Trong cuộc điện đàm với nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ, Quốc vương Qatar Sheikh Tamim bin Hamad al-Thani cũng chúc mừng Tổng thống Erdogan đã nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ của đông đảo người dân - nhân tố góp phần đẩy lùi âm mưu đảo chính ngày 15/7.

Kuwait, Baranh, Oman và Sudan cũng gửi thông điệp tương tự tới Thổ Nhĩ Kỳ, chúc mừng Tổng thống Erdogan và nhân dân Thổ Nhĩ Kỳ đập tan âm mưu đảo chính của một nhóm binh sĩ và sĩ quan trong quân đội, đồng thời lên án mọi âm mưu đảo chính nhằm làm phương hại sự ổn định tại quốc gia láng giềng này.

Liên quan đến vụ đảo chính, chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ công bố 2.839 người đã bị bắt giữ, trong đó có các binh sĩ và sĩ quan cấp cao. Theo kênh truyền hình NTV, nhà chức trách đã ra lệnh bắt giữ 2.745 thẩm phán và công tố viên bị nghi ngờ liên quan đến giáo sĩ Fethullah Gulen , nhân vật bị cáo buộc kích động sự nổi dậy trong bộ máy tư pháp và quân đội Thổ Nhĩ Kỳ.

Cùng ngày, Quốc hội Thổ Nhĩ Kỳ đã tổ chức một phiên họp bất thường. Phiên họp được bắt đầu bằng phút mặc niệm tưởng nhớ những nạn nhân thiệt mạng trong vụ đảo chính.

Trước đó tối 15/7,  một nhóm binh sĩ và sĩ quan quân đội âm mưu tiếm quyền đã phong tỏa một cây cầu ở thành phố Istanbul, bắn phá trụ sở cơ quan tình báo và quốc hội ở thủ đô Ankara. Ít nhất 265 người đã thiệt mạng trong vụ âm mưu đảo chính này. Tổng thống Erdogan đang có kỳ nghỉ ở Địa Trung Hải đã trở về Istanbul và kêu gọi người dân ủng hộ chính phủ./.