Siêu bão Pam là một trong những cơn bão mạnh nhất đổ vào quốc đảo Nam Australia này từ năm 1987, có sức mạnh tương đương cơn bão Haiyan đổ bộ vào Philippines năm 2013 làm hơn 6.000 người thiệt mạng.
Cơ quan cứu trợ của Chính phủ Vanuatu cho biết, tính đến nay đã có ít nhất 8 người thiệt mạng và 20 người khác bị thương trong trận bão này.
Trước khi đổ bộ vào Vanuatu, bão Pam đã quét qua Papua New Guinea và Quần đảo Solomon, làm ít nhất 1 người ở Papua New Guinea thiệt mạng. Khi đổ bộ vào Vanuatu, với sức gió lên đến 340km/giờ, siêu bão Pam đã xé toạc những mái nhà lợp bằng kim loại và quật ngã nhiều cây lớn.
Nhiều nhân chứng cho biết, sóng biển có lúc cao đến 8m, đánh úp nhiều ngôi nhà và nước lũ đã nhấn chìm thủ đô Port Vila. Hầu hết thông tin liên lạc với thế giới bên ngoài đã bị cắt đứt. Người phát ngôn Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc (UNCEF) Alice Clements cho biết, hiện thủ đô Port Vila đã bị cắt điện và nước.
Cơ quan ứng phó thảm họa quốc gia Vanuatu đã ban bố báo động đỏ, mức báo động cao nhất ở nhiều tỉnh chịu ảnh hưởng trực tiếp của bão, đồng thời khuyến cáo người dân đến các điểm trú ẩn an toàn như trường học, bệnh viện để tránh lũ và lở đất.
Trước khi bão đổ bộ, các nhân viên cứu hộ cũng đã chuẩn bị lương thực, nước uống, chăn màn và các phương tiện vệ sinh, bếp núc cơ bản cho người dân tại những nơi trú ẩn chắc chắn như nhà thờ và các trường đại học.
Những báo cáo không chính thức cho rằng, số người thiệt mạng vì trận bão này có thể đã lên đến hàng chục nạn nhân. Theo Văn phòng Điều phối Nhân đạo của Liên Hợp Quốc (UNOCHA), ít nhất 44 người đã thiệt mạng ở một hòn đảo Đông Bắc của Vanuatu.
Phát biểu tại Hội nghị thế giới về giảm nhẹ rủi ro thiên tai của Liên Hợp Quốc tại Nhật Bản, Tổng Thư ký Ban Ki-moon cho biết: “Bão nhiệt đới Pam vừa đổ bộ vào Vanuatu và các nước láng giềng. Đêm 13/3, mắt bão đã tiến sát thủ đô Port Vila. Chúng tôi vẫn chưa rõ tác động và quy mô của thảm họa này như thế nào nhưng tôi lo ngại rằng sự tàn phá của nó sẽ còn nhân rộng. Tôi vừa gặp Tổng thống Vanuatu sáng 14/3 để thay mặt Liên Hợp Quốc gửi lời chia buồn sâu sắc nhất và thể hiện sự đoàn kết, cam kết mạnh mẽ của chúng tôi với người dân Vanuatu”.
Ngoại trưởng Australia Julie Bishop ngày 14/3 cũng bày tỏ quan ngại sâu sắc về những báo cáo thương vong và thiệt hại ở Vanuatu.
Bà Bishop cho biết: “Australia có một đội cứu hộ sẵn sàng hỗ trợ Cao ủy của chúng tôi ở Port Vila. Cao ủy Australia tại Vanuatu đã nói chuyện với Thủ tướng Natuman và thay mặt đất nước chúng tôi đề nghị giúp đỡ. Chúng tôi sẵn sàng ở bên Vanuatu trong giai đoạn cần thiết này”.
Vanuatu có dân số chỉ khoảng hơn 260.000 người, sống rải rác trên 65 hòn đảo lớn nhỏ với cơ sở hạ tầng nghèo nàn khó có thể đối phó với các cơn bão lớn. Liên Hợp Quốc chuẩn bị cử một đội cứu trợ nhân đạo đến Vanuatu trong ngày mai (15/3) nhưng do các sân bay bị đóng cửa và sức gió vẫn còn quá lớn nên chưa rõ khi nào phái bộ này có thể hạ cánh.
Đến cuối ngày 14/3, cơn bão có dấu hiệu di chuyển chậm về phía Nam. Theo dự báo, bão sẽ tiếp tục di chuyển về phía Đông Nam dọc theo rìa các hòn đảo ở Vanuatu và sẽ không đổ bộ trực tiếp vào đất liền thêm lần nào nữa trước khi tan, nhưng vẫn sẽ gây mưa to khi đi qua miền Đông New Zealand vào ngày 15-16/3./.