Mâu thuẫn giữa phe phản đối và trung thành với ông Trump
Một số lãnh đạo của phe Cộng hòa bày tỏ mong muốn đưa đảng này rời xa "chủ nghĩa Trump" với việc ủng hộ luận tội và kết tội cựu tổng thống. Một số khác lo ngại ông Trump có thể gây ảnh hưởng với những cuộc bầu cử sơ bộ của đảng này hay khả năng hình thành phiên bản khác của cách tiếp cận dân túy-bảo thủ mà ông từng theo đuổi. Trong khi đó, nhiều đồng minh của ông Trump công khai bày tỏ lòng trung thành trên các phương tiện truyền thông bảo thủ hay trong các tổ chức của phe Cộng hòa ở cấp bang hoặc cấp địa phương.
Kết quả là đảng Cộng hòa rơi vào một “cuộc chiến nội bộ” để xem ai sẽ là người quyết định đường lối tương lai và quan trọng hơn, ai là người nên nằm ngoài cán cân quyền lực của đảng này. Erick Erickson, nhà bình luận bảo thủ nhận định, sự đoàn kết bên trong đảng Cộng hòa đang nhường chỗ cho những mâu thuẫn và bất đồng: “Đảng Cộng hòa đang bước vào thời kỳ bị lu mờ về ảnh hưởng chính trị. Họ sẽ phải nhường nhịn nhau, hoặc để phe Dân chủ tiếp tục giành lợi thế trong cuộc bầu cử giữa kỳ”.
Lần đầu tiên trong hơn 2 thập kỷ, đảng Cộng hòa rơi vào tình thế vô cùng bất lợi khi đảng Dân chủ nắm quyền kiểm soát Nhà Trắng và lưỡng viện Quốc hội. Việc mất thế đa số đã làm dấy lên các cuộc tranh luận xem ai là người phải chịu trách nhiệm cho những thất bại trong mùa bầu cử vừa qua. Cuộc tranh luận này đặc biệt căng thẳng khi phe Cộng hòa phải đối mặt với hàng loạt câu hỏi hóc búa liên quan đến tương lai của họ thời hậu Trump.
Hạ nghị sỹ Adam Kinzinger, bang Illinois – một trong 10 thành viên Cộng hòa bỏ phiếu luận tội ông Trump tại Hạ viện cho biết, đảng này đang đối mặt với thử thách đầy cam go để giữ vững bản sắc của chính mình. Phát biểu với CNN, ông Kinzinger cho biết: “Tôi nghĩ rằng chúng ta đang ở trong một cuộc chiến. Và cuộc chiến này có lẽ cần phải xảy ra để xác định chúng ta đang đấu tranh vì điều gì, không chỉ riêng vấn đề chính sách mà còn các vấn đề khác. Chúng ta cần phải xác định chúng ta là đảng của khát vọng hay của nỗi sợ hãi và sự chia rẽ?”.
Do dự giữa kế thừa và xa rời đường lối của ông Trump
Trong hơn 4 năm cầm quyền, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã gây dựng được ảnh hưởng to lớn đối với đảng Cộng hòa và toàn bộ nền chính trị Mỹ. Giờ đây khi ông rời nhiệm sở, đảng Cộng hòa phải đối mặt với quyết định về việc có nên tiếp nối đường lối của ông hay là rẽ sang một hướng mới.
Thống đốc bang Maryland Larry Hogan – người thường xuyên chỉ trích chủ nghĩa Trump cho rằng “đã đến lúc cần phải lựa chọn”. “Chúng ta sẽ phải quyết định liệu chúng ta sẽ đi theo con đường của ông Trump hay quay trở lại cội nguồn của mình. Đảng này sẽ trở nên tốt hơn nếu tách rời chủ nghĩa Trump. Nhưng tôi không nghĩ rằng ảnh hưởng của ông ấy sẽ hoàn toàn biến mất”.
Trái lại, Thượng nghị sỹ Ted Cruz của bang Texas vẫn lên tiếng bênh vực ông Trump khi cho rằng, cựu Tổng thống Trump sẽ vẫn đóng một vai trò quan trọng trong các cuộc thảo luận về chính trị, nhưng nhấn mạnh đảng Cộng hòa nên tránh xa “ngôn ngữ và những lời lẽ” gây chia rẽ dễ làm mất lòng các cử tri ở vùng ngoại ô.
Sau cuộc bạo loạn tại tòa nhà Quốc hội Mỹ, một số thành viên cấp cao của đảng Cộng hòa đã chỉ trích mạnh mẽ ông Trump hoặc giữ khoảng cách với ông. Trước đó, Lãnh đạo cấp cao của phe Cộng hòa tại Thượng viện Mitch McConnell ủng hộ cáo buộc của phe Dân chủ cho rằng ông Trump “kích động bạo loạn”. Còn cựu phó tổng thống Mike Pence, vốn được coi là nhân vật trung thành nhất với ông Trump, đã không tham dự lễ chia tay của ông.
Ngày 25/1 vừa qua, ông Trump đã lập văn phòng cựu tổng thống chính thức ở hạt Palm Beach, bang Florida, thiết lập phương tiện cho những lần xuất hiện và phát biểu trước công chúng trong tương lai. Bên cạnh đó, việc duy trì hoạt động của ủy ban hành động chính trị PAC Save America do ông Trump thành lập, sẽ giúp ông tiếp tục gây quỹ tranh cử và duy trì chỗ đứng của mình trong đảng Cộng hòa.
Những người thân cận với cựu Tổng thống Trump cho rằng, dù phải đối mặt với nhiều khó khăn trong phiên tòa luận tội sắp tới nhưng ông sẽ sớm lấy lại hình ảnh qua các cuộc trả lời phỏng vấn trên truyền thông hoặc thiết lập một địa chỉ mới trên mạng xã hội sau khi bị Twitter khóa vĩnh viễn tài khoản.
Ông Trump tiếp tục để ngỏ việc ra tranh cử tổng thống vào năm 2024. Một số ý kiến cho rằng ông thậm chí đã nghĩ đến việc ra tranh cử với tư cách là ứng cử viên của một đảng thứ 3. Theo một cuộc thăm dò của Gallup, ông Trump rời nhiệm sở với tỷ lệ ủng hộ 34% - mức thấp nhất trong nhiệm kỳ của ông, nhưng ông vẫn nhận được sự ủng hộ của 82% thành viên trong đảng Cộng hòa.
Giới quan sát cho rằng, trước khi quyết định tiếp tục gắn bó hay xa rời “chủ nghĩa Trump”, đảng Cộng hòa vẫn cần phải bước qua rất nhiều rào cản trước mặt, trong đó có phiên tòa luận tội tổng thống Trump và cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ vào năm 2021. Thống đốc bang Maryland Hogan cho rằng, phe Cộng hòa có thể đang rơi vào thời kỳ đen tối nhất, nhưng ông vẫn lạc quan đảng này sẽ sớm lấy lại vị thế./.