Ngày 20/7, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry đã đưa ra những gì ông gọi là “bằng chứng xác thực” cho thấy Nga có liên quan đến vụ chiếc máy bay Boeing 777 mang số hiệu MH17 của Malaysia Airlines bị bắn rơi ở miền Đông Ukraine hôm 17/7 vừa qua.
Theo Reuters, trong tuyên bố của mình, ông Kerry đã lên tiếng yêu cầu Nga phải chịu trách nhiệm vì hành động của lực lượng ly khai ở miền Đông Ukraine do Moscow hậu thuẫn. Ngoại trưởng Mỹ cũng lên án cách hành xử "kỳ cục" tại nơi xảy ra tai nạn, khi những người thuộc phe ly khai cản trở việc điều tra và di chuyển thi thể các nạn nhân không theo quy tắc.
Ngoại trưởng Mỹ cảnh báo sẽ áp dụng thêm các biện pháp trừng phạt Nga đồng thời kêu gọi các đối tác châu Âu cùng hợp tác với Washington để thực hiện việc này. Tuy nhiên, ông Kerry không đưa ra một kế hoạch mới cụ thể nào. Ông Kerry cũng đề cập đến việc tăng cường trợ giúp Chính phủ thân phương Tây của Ukraine.
Trong khi không ngần ngại đổ lỗi trực tiếp cho Nga, ông Kerry đã đưa ra những cáo buộc chi tiết nhất từ trước đến nay, dựa trên những đánh giá tình báo của Mỹ. Ông nói rằng, Nga đã cung cấp cho lực lượng ly khai hệ thống phòng không tinh vi, có đủ khả năng bắn hạ máy bay.
Ngoại trưởng Mỹ cho biết, Washington có thông tin về việc các thiết bị quân sự từ Nga di chuyển vào Ukraine hồi tháng trước, trong đó bao gồm cả một đội xe bọc thép 150 chiếc, xe tăng, bệ phóng tên lửa…
Reuters dẫn lời ông Kerry phát biểu trong một chương trình trên kênh CBS: “Có rất nhiều bằng chứng cho thấy sự can dự của Nga vào tình hình miền Đông Ukraine qua việc cung cấp các hệ thống phòng không và đào tạo nhân lực vận hành. Những tay súng ly khai đang được đào tạo tại một cơ sở ở khu vực Tây Nam nước Nga”.
Đề cập đến vụ MH17, ông Kerry nói thêm: “Chúng tôi đã có hình ảnh về vụ phóng tên lửa này. Chúng tôi biết đường đi và điểm đến của nó. Chúng tôi còn biết thời điểm tên lửa được phóng đi, nó trùng khớp với thời điểm máy bay biến mất khỏi màn hình radar”.
Khi được hỏi liệu Nga có phải chịu trách nhiệm trước cái chết của những hành khách trên chuyến bay MH17 hay không, ông Kerry cho rằng, việc lực lượng ly khai kiểm soát khu vực rơi máy bay “đã nói lên tất cả”.
Ông Kerry cũng cáo buộc: “Có thông tin cho hay, những binh sỹ của lực lượng ly khai trong tình trạng say xỉn chất các thi thể lên xe tải, mang cả các thi thể và bằng chứng ra khỏi hiện trường. Những gì đã và đang xảy ra thực sự là kỳ cục và nó trái với tất cả mọi thứ mà Tổng thống Putin và Nga cho biết họ sẽ làm”.
Ngoại trưởng Mỹ bày tỏ hy vọng, sự kiện MH17 sẽ là “lời cảnh tỉnh” giúp 28 thành viên EU đoàn kết hơn trong việc đưa ra các biện pháp trừng phạt mở rộng đối với Nga. Về phía Mỹ, ông Kerry cho hay, Washington đã thảo luận với Ukraine về những gì Kiev cần, tất cả các lựa chọn đã được “đặt trên bàn” và chỉ ngoại trừ việc Mỹ gửi quân tham chiến.
Trước đó, hôm 18/7, Tổng thống Mỹ Barack Obama đã tuyên bố "có bằng chứng" cho thấy máy bay của Malaysia bị tên lửa đất đối không bắn hạ, từ khu vực do phe ly khai thân Nga kiểm soát ở miền Đông Ukraine. Ông đã yêu cầu tiến hành "một cuộc điều tra quốc tế đáng tin cậy", ngừng bắn ngay lập tức và việc tiếp cận với hiện trường vụ máy bay rơi.
Cho đến nay, Mỹ và Ukraine đều cho cho rằng, phe ly khai thân Nga là thủ phạm bắn hạ chiếc máy bay hôm 17/7. Theo giới chức Mỹ, Ukraine, lực lượng ly khai không thể điều khiển được hệ thống tên lửa nếu không có sự giúp sức từ phía Nga.
Tuy nhiên, Bộ Quốc phòng Nga đã bác bỏ những cáo buộc trên và đổ lỗi cho Ukraine gây ra vụ việc vì nhận thấy hoạt động radar từ một hệ thống tên lửa Buk của Ukraine ở phía nam vùng Donetsk, nơi máy bay rơi./.