Những quan chức hàng đầu của châu Âu là Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Jean-Claude Juncker và Chủ tịch Hội đồng châu Âu (EU) Donald Tusk hôm qua 17/1, tuyên bố sẵn sàng mở cửa để đón nhận nước Anh trở lại ngôi nhà chung châu Âu, nếu quyết định về Brexit được thay đổi tại xứ sở sương mù.
Quan điểm này là một sự bất ngờ với cả công luận và dư luận, nhất là trong bối cảnh EU và Anh đang tiến hành đàm phán để chính thức cho Brexit diễn ra.
Phát biểu tại Nghị viện châu Âu (EP) ở Strasbourg, Pháp, ông Juncker nói rằng, EU vẫn mở rộng vòng tay nếu Anh mong muốn tìm một giải pháp khác thay cho Brexit.
“Nếu Anh rời EU theo điều 50 của Hiệp ước Lisbon, thì sẽ có điều 49, cho phép tái gia nhập EU. Tôi muốn chúng ta bây giờ đối xử với nhau một cách hợp lý và không từ bỏ nhau.Tôi vẫn cảm thấy sự ra đi của nước Anh là một thảm hoạ, một thất bại mà tất cả chúng ta phải chịu trách nhiệm”.
Bình luận trên của ông Juncker về khả năng Anh có thể gia nhập lại EU được đưa ra một ngày sau khi Chủ tịch Hội đồng châu Âu Donald Tusk khẳng định EU vẫn để ngỏ khả năng này nếu Anh muốn thay đổi quyết định.
Trong bài phát biểu trước các thành viên của Nghị viện Châu Âu (EP), ông Donald Tusk đã gợi ý về việc nước Anh có thể đảo ngược quyết định rời EU (tức Brexit):“Nếu chính phủ Anh quyết định ra đi, Brexit sẽ trở thành hiện thực - với tất cả những hậu quả tiêu cực của nó - vào tháng 3 năm sau. Tuy nhiên, sự việc sẽ khác đi nếu có sự thay đổi của những người bạn Anh. Chúng tôi vẫn mở cửa đón bạn”.
Các quan chức hàng đầu của EU đã đưa ra một loạt đánh giá về khả năng Anh đảo ngược quyết định của mình kể từ khi nhân vật ủng hộ mạnh mẽ Brexit đồng thời là cựu lãnh đạo đảng Độc lập Vương quốc Anh (UKIP), ông Nigel Farage bất ngờ đưa ra ý tưởng về việc tổ chức một cuộc trưng cầu ý dân mới sau cuộc trưng cầu diễn ra vào tháng 6/2016.
Vài ngày trước, ông Nigel Farage tuyên bố ông muốn tổ chức cuộc trưng cầu ý dân lần 2 về vấn đề Brexit, lập luận rằng một cuộc bỏ phiếu nữa sẽ cho thấy phe ủng hộ "rời EU" tiếp tục chiến thắng và chấm dứt tranh cãi trong nước. Theo ông, nhiều người từng ủng hộ ở lại EU cũng muốn tổ chức cuộc bỏ phiếu lại, cho rằng người dân Anh không được cung cấp mọi thông tin trong cuộc trưng cầu lần thứ nhất và hiện ý kiến của dư luận đang thay đổi.
Tuy nhiên, ông Nigel Farage cho rằng cũng có thể lật ngược cuộc trưng cầu ý dân hồi tháng 6/2016, bởi phe những người ủng hộ ở lại EU đang chiếm đa số trong Quốc hội và nếu bản thân phe Brexit không chuẩn bị, có thể sẽ mất đi chiến thắng lịch sử Brexit.
Trong khi đó, trong nội bộ chính phủ Anh, tháng 12 vừa qua, Thủ tướng Theresa May đã thất bại trong trận chiến Brexit quan trọng đầu tiên của mình, khi các nghị sĩ Công đảng liên minh với 12 thành viên "nổi dậy" trong đảng Bảo thủ thông qua một điều khoản sửa đổi yêu cầu có một Đạo luật riêng của Quốc hội để thông qua bất cứ thỏa thuận nào được đàm phán với EU.
Điều này có nghĩa là bất cứ kế hoạch Brexit nào gây ra sự phản đối mạnh mẽ, hoặc từ những người theo chủ nghĩa dân tộc cứng rắn hoặc từ những nghị sĩ đảng Bảo thủ có tư tưởng thân châu Âu, cũng có thể được sử dụng để kích hoạt một cuộc trưng cầu ý dân mới.
Chính trường Anh rối ren trong cơn bão Brexit
Sau bước đột phá này, chiến dịch "liên đảng" quan trọng đầu tiên rõ ràng nhằm mục đích ngăn chặn Brexit, và không chỉ nhằm giảm bớt thiệt hại bằng cách tìm kiếm một thỏa thuận ly hôn "mềm dẻo hơn”, sẽ được đưa ra vào cuối tháng này.
Để thành công, chiến dịch này sẽ cần thuyết phục những người vỡ mộng còn lại rằng Brexit không phải là không thể tránh được. Nó sẽ phải cho các cử tri chống đối thấy rằng dù những vấn đề của họ là gì thì Brexit cũng không phải là câu trả lời.
Chiến dịch này sẽ cần thuyết phục các chính khách Công đảng rằng việc ủng hộ Brexit là hành động "tự sát trong bầu cử", và thuyết phục những nhân vật "nổi dậy" trong đảng Bảo thủ thân EU rằng một cuộc nổi dậy sẽ không vô ích.
Cuối cùng, sẽ cần các nhà lãnh đạo châu Âu tuyên bố dứt khoát rằng nước Anh có quyền thay đổi ý kiến về việc rời khỏi EU. Những yêu cầu này là thách thức lớn nhưng không phải là không thể./.