Trong một động thái được xem là gần như đồng thời, Mỹ và Liên minh châu Âu (EU) hôm 29/7 thông báo các lệnh trừng phạt mới với Nga vì cáo buộc Moscow có vai trò trong cuộc khủng hoảng tại Ukraine. Tuy nhiên, những biện pháp này của Mỹ và EU lại không hề mang lại lợi ích trực tiếp nào đối với tình hình thực địa. Xung đột tại miền Đông giữa quân đội Ukraine và các lực lượng đòi ly khai vẫn không có dấu hiệu hạ nhiệt.
Tối 29/7, Tổng thống Mỹ Barack Obama đã thông báo các lệnh trừng phạt mới nhằm vào các lĩnh vực năng lượng, quốc phòng và tài chính của Nga, với việc ngừng xuất khẩu, đóng băng các khoản tín dụng khuyến khích xuất khẩu sang Nga, cũng như cung cấp tài chính cho các dự án phát triển kinh tế của Nga.
Đây là loạt biện pháp trừng phạt “mạnh tay” nhất của Mỹ kể từ khi cuộc khủng hoảng tại Ukraine bùng phát. Trong phát biểu của mình, Tổng thống Obama khẳng định, đây không phải là dấu hiệu của một cuộc Chiến tranh Lạnh mới giữa Nga và phương Tây, song nhấn mạnh, Nga sẽ phải trả giá đắt hơn nếu tiếp tục hành động như hiện nay.
Ông Obama nói: “Lập trường của chúng tôi là nhất quán, tình hình tại Ukraine phải được giải quyết bằng con đường ngoại giao, đảm bảo chủ quyền, nền độc lập của Ukraine mà không đe dọa đến các lợi ích của Nga. Chúng tôi cũng đã nhiều lần nói rõ rằng, nếu Nga tiếp tục hành động như hiện nay, cái giá mà họ phải trả sẽ ngày càng đắt hơn. Và các biện pháp mà chính phủ Mỹ thông qua ngày hôm nay như một lời nhắc nhở của Mỹ. EU cũng đang phối hợp với chúng tôi trong các lệnh trừng phạt với Nga và điều này sẽ có tác động lớn đối với Nga”.
Trước đó, chỉ vài giờ, EU cũng có các hành động tương tự nhằm vào lĩnh vực quốc phòng và công nghệ của Nga mà khối này cho là “nhạy cảm”, đồng thời thông báo đóng cửa các thị trường vốn đối với các ngân hàng mà Nhà nước Nga có cổ phần. Đây cũng được xem là những hành động khá quyết liệt của EU bởi không giống với Mỹ, khối này đã phải cân nhắc nhiều tháng trước khi đưa ra các biện pháp mạnh tay với Nga, do những lợi ích kinh tế quan trọng của khối có thể sẽ phải đứng trước thử thách lớn.
Tuy nhiên, vụ máy bay MH17 của Malaysia bị rơi đã đẩy Nga và EU xa nhau hơn nữa. Theo Thủ tướng Đức Angela Merkel, quyết định của EU là “việc không thể đừng” và giờ là lúc các nhà lãnh đạo Nga phải quyết định liệu họ có muốn hạ nhiệt căng thẳng và hợp tác hay không. Cũng theo bà, các lệnh trừng phạt của châu Âu có thể sẽ được xem xét xét lại song châu Âu cũng hoàn toàn có thể đưa ra những hành động mạnh mẽ hơn.
Tuy nhiên, một thực tế là những biện pháp này của Mỹ và Liên minh châu Âu hoàn toàn xuất phát từ những xung đột về lập trường với Nga và chính vì thế nó không hề mang lại tác động trực tiếp tới tình hình Ukraine, mà thậm chí còn khiến căng thẳng ngày càng leo thang, gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới mọi mặt đời sống của Ukraine. Trong một phản ứng mới đây, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov tuyên bố sẽ không hành xử theo kiểu phương Tây, bởi điều này không hề mang lại hiệu quả, cũng như không giúp ích gì cho giải quyết căng thẳng.
Ông Lavrov nói: “Tổng thống Nga Vladimir Putin đã nhiều lần nhấn mạnh rằng, các lệnh trừng phạt hiếm khi đạt được mục đích và điều này cũng đúng trong trường hợp của Nga. Dù không hài lòng với cách hành xử này của các nước châu Âu, song chúng tôi sẽ vượt qua mọi khó khăn nảy sinh từ những biện pháp trừng phạt này đối với nền kinh tế. Và có thể nhờ đó, nước Nga sẽ ngày càng độc lập và tự tin hơn vào sức mạnh của mình”.
Bằng chứng rõ nhất là trên thực địa, giao tranh vẫn diễn ra ác liệt giữa quân đội chính phủ và các lực lượng đòi ly khai và trong 24 giờ qua đã làm hàng chục người thiệt mạng, trong đó có cả dân thường. Tổng giám đốc Quỹ tiền tệ quốc tế Christine Lagarde hôm qua cảnh báo, thể chế tài chính quốc tế này đang xem xét lại chương trình cho vay 17 tỷ USD dành cho Ukraine do xung đột tiếp tục leo thang tại miền Đông. Theo bà, chương trình này chỉ được triển khai một khi các bên tìm ra được một giải pháp nhằm chấm dứt xung đột./.