Diễn ra chậm hơn 4 ngày so với dự kiến do bão tuyết, cuộc gặp song phương chính thức đầu tiên giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Thủ tướng Đức Angela Merkel tại Nhà Trắng hôm qua (17/3) bao trùm bầu không khí căng thẳng và bất đồng từ vấn đề tự do thương mại đến nhập cư.
Dù khẳng định cuộc gặp diễn ra tốt đẹp và đạt kết quả khả quan, song tại cuộc họp báo chung sau đó, cả hai nhà lãnh đạo Mỹ và Đức lại cho thấy rõ sự khác biệt khi tiếp tục khẳng định lập trường của mình trong một loạt vấn đề nóng hiện nay cũng như các mối quan hệ song phương.
Tổng thống Donald Trump tiếp tục khẳng định Mỹ là nước chịu thiệt thòi nhất trong các thỏa thuận thương mại ký hàng thập kỷ qua và nhấn mạnh quyết tâm đàm phán các văn kiện “không dẫn tới việc đóng cửa các nhà máy trên đất Mỹ”.
Ông Trump nói: “Tôi không tin vào một chính sách biệt lập, song tôi cũng tin rằng, một chính sách thương mại phải là một chính sách công bằng và Mỹ rất nhiều lần trong nhiều năm qua là bên phải chịu thiệt thòi. Điều này cần phải chấm dứt. Song tôi cũng không phải là một người theo chủ nghĩa biệt lập. Tôi ủng hộ tự do thương mại song phải là thương mại công bằng. Bởi tự do thương mại mà chúng ta theo đuổi hiện nay đang dẫn tới rất nhiều điều xấu”.
Đây được xem là câu trả lời rõ ràng nhất cho Thủ tướng Đức Angela Merkel, vẫn luôn đấu tranh chống lại chủ nghĩa bảo hộ đang có xu hướng gia tăng trên thế giới và tại châu Âu. Dù thừa nhận, nói chuyện trực tiếp vẫn tốt hơn là qua các phương tiện truyền thông, ngầm phủ nhận những thông tin đồn đoán về mối quan hệ “cơm không lành, canh không ngọt” với chính quyền mới tại Mỹ, song Thủ tướng Angela Merkel cũng không thể che giấu những điểm bất đồng giữa hai nước.
Bà Merkel một lần nữa bày tỏ mong muốn nối lại các cuộc đàm phán được khởi động từ năm 2013 về thỏa thuận thương mại tự do xuyên Đại Tây Dương, có nguy cơ bị khép lại vĩnh viễn dưới thời Tổng thống Mỹ Donald Trump. Theo bà Merkel, điều này sẽ có lợi cho cả Mỹ và Liên minh châu Âu.
Bà Merkel nói: “Cần phải công bằng để hai bên đều có thể được hưởng lợi từ các hiệp định này. Trên tinh thần này, tôi cảm thấy rất vui nếu chúng ta có thể nối lại các cuộc đàm phán giữa Liên minh châu Âu và Mỹ. Chúng tôi đã ký thỏa thuận thương mại với Canada và tôi hi vọng cũng sớm đạt được điều tương tự với Mỹ”.
Nhập cư là vấn đề cho thấy rõ nhất bất đồng giữa Mỹ và Đức. Theo Tổng thống Mỹ Donald Trump, nhập cư là một đặc ân, chứ không phải là một quyền lợi. An ninh của công dân Mỹ phải luôn được đặt lên hàng đầu.
Đây là một chủ đề khá nhạy cảm trong quan hệ hai nước khi hồi giữa tháng 1 vừa qua, Tổng thống Donald Trump đã miêu tả quyết định của bà Merkel mở cửa cho hàng trăm nghìn người xin tị nạn giai đoạn 2015-2016 là một thảm họa. Trong khi đó, Thủ tướng Đức lại công khai chỉ trích sắc lệnh nhập cư của Tổng thống Mỹ.
Ông Trump lạnh lùng từ chối bắt tay bà Merkel ở phòng Bầu dục
Những vấn đề liên quan tới Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) có thể nói là vấn đề duy nhất cho thấy sự thỏa hiệp giữa hai nhà lãnh đạo. Tổng thống Mỹ Donald Trump một lần nữa khẳng định “sự ủng hộ mạnh mẽ” của Mỹ dành cho liên minh quân sự này, dù vẫn hối thúc các đồng minh châu Âu “đóng góp một cách công bằng” cho chi phí quốc phòng. Về phần mình, bà Merkel khẳng định Đức sẽ tăng chi tiêu ngân sách quốc phòng, đảm bảo mục tiêu 2% GDP vào năm 2024, một tuyên bố có thể làm hài lòng Mỹ.
Đây là cuộc hội đàm cấp cao đầu tiên của Thủ tướng Đức, một trong những đồng minh Phương Tây quan trọng nhất của Mỹ, với Tổng thống Donadl Trump kể từ sau khi nước Mỹ thay đổi chính quyền ngày 20/1/2017. Theo các nhà phân tích, dù vẫn bất đồng về nhiều vấn đề, song quan hệ giữa Đức và chính quyền mới tại Mỹ hiện mới chỉ ở giai đoạn thăm dò và về cơ bản sẽ không thể vì thế mà bị lung lay./.