Hội nghị lần này diễn ra trong bối cảnh ASEAN quyết tâm đẩy mạnh xây dựng Cộng đồng chung ASEAN; tăng cường kết nối và hướng về người dân.
Bên cạnh Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 23 cũng sẽ diễn ra các Hội nghị Cấp cao liên quan là: Cấp cao ASEAN+3, Cấp cao Đông Á (EAS) lần thứ 8 và Cấp cao ASEAN+1 với các đối tác (Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ, Mỹ và Liên Hợp Quốc).
Với chủ đề “Người dân của chúng ta, tương lai của chúng ta”, các Hội nghị tập trung bàn việc thúc đẩy xây dựng Cộng đồng chung ASEAN, tăng cường liên kết, tăng cường hợp tác giữa ASEAN với các đối tác, hướng phát triển của ASEAN sau năm 2015 cũng như trao đổi về các vấn đề khu vực và quốc tế cùng quan tâm.
Tờ Thời báo Brunei (The Brunei Times) ngày 7/10, có bài viết nhận định: sẽ không có những thông báo đột phá lớn về Cộng đồng kinh tế ASEAN trong Hội nghị lần này. Dự kiến các đại biểu sẽ xem xét báo cáo giữa kì về việc thực hiện Kế hoạch tổng thể của Cộng đồng văn hóa - xã hội ASEAN. Hội nghị cũng xem xét thông qua Tuyên bố về xóa bỏ bạo lực nhằm vào phụ nữ và trẻ em.
Báo này cũng cho rằng, không có nhiều mong đợi về việc thúc đẩy các cuộc đối thoại liên quan đến vấn đề an ninh tại biển Đông trong Hội nghị lần này, trong khi đó vấn đề tăng cường hợp tác kinh tế và thương mại được kì vọng nhiều hơn.
Trong bối cảnh kinh tế thế giới đang phải đối mặt với nhiều khó khăn, các nước thành viên ASEAN vẫn phát triển ổn định. Năm 2012, ASEAN đã thu hút được sự chú ý của cộng đồng quốc tế khi đứng ở mức trên trung bình về GDP, tiêu dùng, đầu tư và tăng trưởng xuất khẩu.
Mới đây, Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) dự báo khu vực này tiếp tục tăng trưởng mạnh trong năm 2013. ASEAN ngày nay đã trở thành một tổ chức hợp tác khu vực toàn diện, một thực thể chính trị - kinh tế năng động, có vai trò và vị thế quan trọng ở khu vực Ðông - Nam Á và châu Á - Thái Bình Dương.
Phát biểu trong cuộc gặp với Ngoại trưởng các nước ASEAN gần đây, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry khẳng định vai trò quan trọng của ASEAN trong bối cảnh hiện nay: “Không nghi ngờ gì, ASEAN hiện đang là trọng tâm của kiến trúc khu vực châu Á- Thái Bình Dương. Tổ chức này cũng nằm trong trọng tâm chiến lược tái cân bằng của Mỹ cũng như cam kết của Mỹ tại khu vực. Đó cũng là ưu tiên của Tổng thống Obama và toàn bộ chính quyền Mỹ cam kết thúc đẩy ưu tiên này”.
Trong chuyến thăm Malaysia tuần trước, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình cũng bày tỏ mong muốn tăng cường quan hệ hợp tác với các nước ASEAN: “Chúng tôi nhất trí hợp tác cùng nhau để thúc đẩy quan hệ đối tác chiến lược ASEAN-Trung Quốc và tiếp tục tăng cường hợp tác Đông Á . Trung Quốc sẽ tiếp tục có sự hỗ trợ vững chắc cho vai trò trung tâm của hợp tác Đông Á- ASEAN”
Trung Quốc hiện là đối tác thương mại lớn nhất của ASEAN, trong khi ASEAN là đối tác thương mại lớn thứ ba của Trung Quốc. Chỉ riêng tám tháng đầu năm nay, thương mại hai chiều giữa Trung Quốc và ASEAN đạt hơn 284 tỉ USD, tăng 12,5% so với cùng kỳ năm ngoái./.
