Hàng không “khát” nhân lực kỹ thuật cao

Tốc độ tăng trưởng của vận tải hàng không những năm qua quá nhanh khiến cho nguồn nhân lực trong ngành này không kịp đáp ứng. 

Cạnh tranh nội bộ gay gắtTheo thống kê của Cục Hàng không Việt Nam, đến hết năm 2015, tổng số nhân lực ngành hàng không Việt Nam có 35.541 người (năm 2010 là 29.000 người). Trong đó, phần lớn là lao động ở khối các doanh nghiệp hàng không, chiếm hơn 28.000 người. So với năm 2010, tốc độ tăng lao động bình quân hơn 4,5%/năm.

Tuy vậy, tỷ lệ phi công là người Việt Nam trong cơ cấu lực lượng có tăng nhưng ở mức độ thấp, cơ bản lực lượng lao động đáp ứng được yêu cầu hiện tại và một phần cho lâu dài.Trình độ của lao động trong lĩnh vực này cũng đã được nâng cao đáng kể, đội ngũ lao động chuyên ngành như người lái tàu bay, kiểm soát viên không lưu, nhân viên kỹ thuật hàng không được đào tạo, bồi dưỡng một cách cơ bản, toàn diện theo quy trình, quy chuẩn quốc tế, có khả năng tiếp nhận chuyển giao công nghệ đối với các loại tàu bay hiện đại. Tuy vậy, Cục Hàng không cho rằng, ngành hàng không dân dụng phát triển với tốc độ nhanh, một số doanh nghiệp có biểu hiện phát triển nóng, đặc biệt là phát triển đội tàu bay trong khi chưa chuẩn bị các nguồn lực và nhân lực dẫn đến khủng hoảng thiếu nguồn nhân lực chuyên ngành kỹ thuật cao như phi công, thợ kỹ thuật tàu bay.Thực tế đã xảy ra tình trạng cạnh tranh gay gắt nguồn nhân lực trong nội bộ ngành hàng không. Hơn nữa, tuy lực lượng nhân viên hàng không được đào tạo bài bản theo chương trình đào tạo được Cục Hàng không Việt Nam phê duyệt, đáp ứng yêu cầu của Tổ chức Hàng không dân dụng quốc tế - ICAO và cơ sở khai thác, nhưng kiến thức về chính trị, xã hội, ngoại ngữ, kỹ năng giao tiếp, ứng xử nghề nghiệp, đặc biệt là kỹ năng mềm còn hạn chế (chủ yếu là ở lĩnh vực khai thác mặt đất phục vụ chuyến bay). Bên cạnh đó, ý thức chấp hành kỷ luật lao động, tuân thủ quy trình, quy chuẩn khai thác, cung cấp dịch vụ hàng không của một số nhân viên hàng không chưa đầy đủ là những tác nhân gây uy hiếp an toàn hàng không và chất lượng dịch vụ hàng không.“Nhìn chung, so với các nước trong khu vực, chất lượng nguồn nhân lực hàng không Việt Nam đang ở mức trung bình khá về trình độ chuyên môn, năng lực làm việc, kỹ năng hành nghề, kỹ năng mềm, chỉ đáp đáp ứng được yêu cầu trước mắt và tương lai gần”, ông Lại Xuân Thanh, Cục trưởng Cục Hàng không Việt Nam đánh giá.Khẩn trương nâng chất lượng đào tạoTheo báo cáo của các đơn vị trong ngành hàng không, dự báo đến năm 2020, nguồn nhân lực ngành sẽ có 48.860 người, chủ yếu vẫn là lực lượng lao động của các doanh nghiệp hàng không, khoảng hơn 40.000 người.Trong đó, nhu cầu về số lượng lao động nhìn chung không cao, tốc độ tăng trưởng là 3%/năm. Theo Cục Hàng không, nhu cầu về giám sát viên an toàn hàng không rất lớn, đặc biệt đối với lĩnh vực tàu bay và khai thác tàu bay, bảo đảm hoạt động bay để đảm bảo về số lượng giám sát viên theo định mức khuyến cáo của ICAO, nhằm thực thi đầy đủ trách nhiệm và nhiệm vụ của nhà chức trách hàng không theo quy định. Riêng đội ngũ giám sát viên an toàn lĩnh vực tàu bay và khai thác tàu bay, bảo đảm hoạt động bay cần phải bổ sung trong năm 2017 là 25 người.Còn đối với các doanh nghiệp hàng không, nhu cầu phát triển nguồn nhân lực khá lớn, theo dự báo tốc độ tăng lao động bình quân chung 5%/năm, cơ cấu lao động tăng chủ yếu ở lĩnh vực khai thác và cung cấp dịch vụ hàng không, nhất là đội ngũ nhân viên kỹ thuật, nghiệp vụ thực hiện nhiệm vụ và tác nghiệp về hàng không; nhân viên hàng không đối với các chuyên ngành đặc thù.Do đó, để đáp ứng nhu cầu lượng nhân lực hàng không trong thời gian tới, lãnh đạo Cục Hàng không kiến nghị Bộ GTVT cần đẩy nhanh việc thiết lập cơ sở đào tạo phi công cơ bản hoàn chỉnh tại Việt Nam để chủ động đáp ứng nhu cầu về phi công cho các hãng hàng không Việt Nam.

Trước mắt, cần tập trung cho Trung tâm đào tạo phi công cơ bản của Công ty CP Dịch vụ kỹ thuật hàng không (AESC) tại Cảng hàng không Chu Lai.Các doanh nghiệp hàng không cần công khai nhu cầu nguồn nhân lực hàng không, thu nhập dự kiến của các nghề hàng không như phi công, tiếp viên, thợ kỹ thuật tàu bay, kiểm soát viên không lưu... nhằm đẩy mạnh xã hội hóa việc đào tạo, thu hút đầu vào chất lượng cao.Cục Hàng không cho rằng, nên tập trung vào đào tạo nghề đối với nhân viên hàng không, bỏ các chương trình đào tạo Trung cấp, Cao đẳng đối với nhân viên hàng không nhằm thu hút, nâng cao chất lượng đầu vào, giảm bớt chi phí xã hội cho định hướng đào tạo chuyên ngành./.