Hôm qua (6/10), loại vaccine Mosquirix do GlaxoSmithKline Plc và các đối tác phát triển đã được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến nghị sử dụng cho trẻ em ở châu Phi cận Sahara và các khu vực khác có mức độ lây truyền bệnh từ trung bình đến cao. Động thái này đánh dấu một bước ngoặt trong cuộc chiến chống lại ký sinh trùng gây bệnh sốt rét.
Tiêm vaccine chỉ ngăn ngừa được khoảng 4/10 trường hợp mắc bệnh sốt rét ở những trẻ được tiêm 4 liều trong một nghiên cứu, nhưng tiêm chủng cùng với các biện pháp khác vẫn có thể cứu sống hàng trăm nghìn người. Giờ đây, trọng tâm sẽ chuyển sang việc tiếp cận nhiều người hơn, sau chương trình thử nghiệm được khởi động ở châu Phi vào năm 2019.
Mosquirix được tiêm 3 liều cho trẻ em từ 5 tháng tuổi. Ba mũi đầu tiên tiêm cách nhau một tháng, khi trẻ 5,6 và 7 tháng tuổi. Trẻ sẽ tiêm mũi thứ tư tăng cường khi được 18 tháng tuổi. Sau các nghiên cứu lâm sàng, vaccine đã được đưa vào sử dụng ở ba nước Kenya, Malawi và Ghana trong chương trình tiêm chủng đại trà. Các nước đã tiêm 2,3 triệu liều vaccine cho hơn 800.000 trẻ em, nâng tỷ lệ bảo vệ khỏi bệnh sốt rét từ 70% lên hơn 90%.
Matshidiso Moeti, Giám đốc WHO khu vực Châu Phi cho biết: “Khuyến nghị hôm nay mang lại tia hy vọng cho lục địa, nơi bị ảnh hưởng nặng nhất của dịch bệnh và chúng tôi mong muốn nhiều trẻ em châu Phi được bảo vệ khỏi bệnh sốt rét và phát triển thành người trưởng thành khỏe mạnh”.
Một nghiên cứu trên 6.000 trẻ em, được công bố hồi tháng 8 cho thấy, sự kết hợp giữa thuốc chống sốt rét và tiêm chủng đã làm giảm tỷ lệ nhập viện và tử vong do căn bệnh này khoảng 70% trong ba năm. Được biết, loại vaccine sốt rét vừa được WHO khuyến nghị đã bắt đầu được nghiên cứu từ năm 1984.
Phát triển sản phẩm ngăn ngừa sốt rét là mục tiêu khó khăn đối với các nhà sản xuất vaccine, nhưng giới nghiên cứu đang đạt được nhiều tiến bộ. Các loại bệnh do ký sinh trùng, vốn phức tạp hơn nhiều so với bệnh do virus hoặc vi khuẩn gây ra.
Hồi đầu năm nay, một mũi tiêm được phát triển tại Đại học Oxford phòng ngừa bệnh sốt rét đã trở thành mũi tiêm đầu tiên đáp ứng mục tiêu của WHO về hiệu quả hơn 75% trong một nghiên cứu ở giai đoạn giữa. Trong khi đó, BioNTech SE cũng đang tìm cách phát triển một loại vaccine ngăn ngừa sốt rét sau khi thành công với vaccine Covid-19.
Việc WHO phê duyệt vaccine Mosquirix là bước đầu tiên giúp việc phân phối vaccine rộng rãi ở các nước nghèo trở nên dễ dàng hơn. Tiến sĩ Pedro Alonso, giám đốc chương trình sốt rét toàn cầu của WHO mô tả đây là sự kiện lịch sử.
"Việc tìm ra vaccine thế hệ đầu tiên chống ký sinh trùng ở người là bước tiến về khoa học", ông Alonso nhấn mạnh.
Các bước tiếp theo bao gồm lên kế hoạch tài trợ cho việc triển khai rộng rãi hơn và quyết định từ các nước liên quan đến việc có coi vaccine như một phần của chiến lược kiểm soát bệnh sốt rét quốc gia hay không, WHO cho hay./.