Chỉ vài giờ trước thời hạn chót nâng trần nợ công, rạng sáng nay theo giờ Việt Nam, Hạ viện Mỹ do phe Cộng hòa kiểm soát đã thông qua kế hoạch chi tiêu ngân sách nhằm mở cửa chính phủ trở lại và nâng trần nợ công.
Dự luật này trước đó đã được Thượng viện, nơi đảng Dân chủ chiếm đa số thông qua. Mặc dù vậy, đây chỉ là thỏa thuận tạm thời và nước Mỹ có thể sẽ lại phải đối mặt với nguy cơ vỡ nợ, nếu hai đảng trong Quốc hội không đạt được một thỏa thuận ngân sách dài hạn.
Thỏa thuận trên sẽ cấp ngân sách cho chính phủ hoạt động trở lại đến ngày 15/1 năm tới và gia hạn quyền vay tiền trả nợ cho Bộ Tài chính đến hết ngày 7/2/2014. Thỏa thuận giữa hai đảng trong quốc hội Mỹ đạt được sau 12 giờ mặc cả và thương lượng căng thẳng giữa lãnh đạo hai đảng tại cả Thượng và Hạ viện.
 |
| Ông Obama thở phào (ảnh: defiantlydutch) |
Tổng thống Mỹ Barack Obama đã lập tức bày tỏ hoan nghênh sự hợp tác hiếm hoi giữa hai đảng Dân chủ và Cộng hòa vào phút chót, đồng thời tuyên bố sẽ ký ban hành ngay khi dự luật được chuyển lên Nhà Trắng để chính phủ có thể mở lại cửa các công sở liên bang từ ngày hôm nay.
Ông Obama nhấn mạnh những việc phải làm sau nhiều tuần rơi vào một cuộc khủng hoảng tồi tệ, gây ảnh hưởng tới nền kinh tế và niềm tin của nước Mỹ. Ông nói: “Tôi đã nghĩ về những gì chúng ta có thể làm trong thời gian còn lại của năm nay, bởi chúng ta còn nhiều việc phải làm ở phía trước, bao gồm việc lấy lại niềm tin của người dân Mỹ vốn đã bị mất đi nhiều trong những tuần qua. Chúng ta có thể bắt đầu điều đó bằng việc giải quyết những vấn đề hiện nay mà chúng ta quan tâm”.
Nhiều thượng nghị sỹ đảng Dân chủ bày tỏ vui mừng sau khi Quốc hội thông qua dự luật tháo gỡ bế tắc chính trị. Thượng nghị sỹ Harry Reid, lãnh đạo phe đa số Dân chủ tại Thượng viện cho biết: “Việc đảo ngược cuộc khủng hoảng này có ý nghĩa lịch sử. Nhưng phải thành thật mà nói rằng đây là một đòn giáng vào đất nước chúng ta và chúng ta không thể mắc sai lầm này một lần nữa”.
Còn Thượng nghị sỹ Patty Murray cho rằng cuối cùng thì những người Cộng hòa cũng đã nhận ra những ảnh hưởng tiêu cực của cuộc khủng hoảng chính trị: “Chúng ta mất quá nhiều thời gian để kết thúc cuộc khủng hoảng này khi mà nhiều gia đình phải gánh chịu tác động của cuộc khủng hoảng, nhưng cuối cùng thì cũng đã có ánh sáng ở cuối đường hầm. Giờ đây những người Cộng hòa đã nhìn thấy hậu quả của tình trạng chính phủ đóng cửa và tôi không nghĩ rằng họ sẽ không nóng lòng lặp lại điều này”.
Trong khi đó, một số nghị sĩ bảo thủ của đảng Cộng hòa tại Hạ viện, vẫn quyết liệt với nỗ lực chống lại đạo luật cải cách y tế của ông Obama, còn gọi là ObamaCare.
Thượng nghị sỹ Mitch McConnell, lãnh đạo phe thiểu số Cộng hòa tại Thượng viện, tái khẳng định quyết tâm ngăn chặn Đạo luật ObamaCare mà họ mô tả là "một thảm họa"; đồng thời khẳng định sẽ gây áp lực buộc chính quyền Obama phải cắt giảm mạnh chi tiêu ngân sách tài khóa 2014.
Giới phân tích đánh giá, việc Quốc hội thông qua thỏa thuận ngân sách là một chiến thắng của Tổng thống Obama và là sự thất bại của phe Cộng hòa khi các thành viên của đảng này đã phải chấp nhận một sự nhượng bộ chưa từng có, đó là không đụng chạm gì tới Đạo luật cải cách y tế của Tổng thống Obama. Đây là vấn đề mấu chốt gây bế tắc kéo dài đối với kế hoạch chi tiêu ngân sách tài khóa 2014 của chính phủ Mỹ khi đảng Cộng hòa quyết tâm ngăn chặn việc thực thi Đạo luật ObamaCare, vốn cho phép chính phủ tăng thêm tiền thu thuế đối với thiểu số những người giàu có nhất nước để lấy tiền chi trả cho hàng chục triệu người dân Mỹ hiện không có bảo hiểm y tế.
Tuy nhiên, dù phương án thỏa hiệp đã được thông qua nhưng chính trường Mỹ vẫn chưa hoàn toàn hết sóng gió khi trước mắt vẫn còn một trận chiến chính trị mới. Thỏa thuận ngân sách vẫn chưa giải quyết dứt điểm những vấn đề về chi tiêu và bội chi, nguyên nhân cơ bản gây bất đồng giữa hai đảng Dân chủ và Cộng hòa. Thỏa thuận đề xuất một cơ chế, theo đó các nghị sĩ sẽ bước vào tiến trình thương lượng về ngân sách dài hạn và dự kiến sẽ đưa ra các kiến nghị đến ngày 13/12./.