Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm 27/10 xác nhận lãnh đạo tối cao của nhóm "Nhà nước Hồi giáo" tự xưng (IS) Abu Bakr al-Baghdadi tự sát khi bị dồn đến chân tường trong chiến dịch đặc biệt của quân đội Mỹ ở Tây Bắc Syria.

Hồi trẻ, Abu Bakr Al-Baghdadi có niềm đam mê đọc kinh Koran và tỉ mỉ trong việc tuân thủ luật tôn giáo (Ảnh: NDR).

Thuở thiếu thời

Abu Bakr Al-Baghdadi, tên thật là Ibrahim Awad Al-Badri, sinh năm 1971 trong một gia đình dòng Hồi giáo Sunni thuộc tầng lớp trung lưu vùng Baghdad của Iraq. Baghdadi có niềm đam mê đọc kinh Koran và tỉ mỉ trong việc tuân thủ luật tôn giáo.

Baghdadi có bằng cử nhân về nghiên cứu Hồi giáo tại trường Đại học Baghdad năm 1996, và bằng thạc sĩ và tiến sĩ về nghiên cứu kinh Koran tại trường Đại học Saddam, Iraq.

Khi còn là thiếu niên, Baghdadi được biết đến là người dè dặt. Sự trỗi dậy của Baghdadi trong vai là một trong những tội phạm nguy hiểm nhất trên thế giới diễn ra sau khi Mỹ tiến hành cuộc chiến tại Iraq năm 2003.

Trước khi thành lập “Nhà nước Hồi giáo” tự xưng

Để đối phó với cuộc xâm lược của Mỹ vào Iraq năm 2003, Baghdadi thành lập một nhóm “thánh chiến”, nổi dậy chống lại sự chiếm đóng của Mỹ.

Tuy nhiên, vào năm 2004, Baghdadi bị lực lượng quân đội Mỹ bắt và giam giữ tại trại giam khổng lồ Abu Ghraib và Camp Bucca. Abu Ghraib sau này trở thành biểu tượng cho sự tra tấn dãn man của các lực lượng Mỹ ở Iraq. Baghdadi được thả vào cuối năm 2004.

Đến năm 2006, đội quân “thánh chiến” nổi dậy của Baghdadi tập hợp thêm người đến từ các nhóm phiến quân khác, thành lập Hội đồng Mujahideen Shura - Liên minh của một số nhóm phiến quân Hồi giáo. Tuy nhiên, liên minh này sau đó giải tán, và thành lập một tổ chức tự xưng là “Nhà nước Hồi giáo” ở Iraq, thường được gọi à al-Qaida ở Iraq.

Kẻ "Khủng bố toàn cầu"

Không rõ làm thế nào Baghdadi vươn lên trong hàng ngũ của al-Qaida ở Iraq, nhưng năm 2010, Baghdadi được tuyên bố là thủ lĩnh “Nhà nước Hồi giáo” ở Iraq sau vụ ám sát Abu Omar al-Baghdadi - người lãnh đạo nhóm này kể từ khi thành lập năm 2006.

Là lãnh đạo của al-Qaida ở Iraq, Baghdadi chịu trách nhiệm về các cuộc tấn công của IS ở Baghdad và các khu vực lân cận, trong đó có các vụ đánh bom tự sát nhằm vào các cơ quan an ninh và lực lượng dân quân người Shiite ở Iraq.

Sau cái chết của thủ lĩnh al-Qaida Osama bin Laden vào tháng 5/2011, Baghdadi tuyên bố sẽ tấn công trả thù Mỹ và đồng minh ở Iraq.

Tháng 10/2011, Bộ Ngoại giao Mỹ nhắc đến Baghdadi với tên khai sinh al-Badri, tuyên bố Baghdadi là một "kẻ khủng bố đặc biệt, phát lệnh truy nã toàn cầu".

Kể từ đó, Mỹ duy trì các biện pháp trừng phạt đối với Baghdadi cùng với phần thưởng trị giá đến 25 triệu USD cho ai “lấy được đầu” Baghdadi.

Phát triển mạng lưới IS toàn cầu

Năm 2013, Baghdadi tuyên bố mở rộng “Nhà nước Hồi giáo” từ phạm vi lãnh thổ Iraq sang Syria. Baghdadi cũng tuyên bố “Mặt trận Nusra” - chi nhánh của al-Qaida ở Syria, đã gia nhập với nhóm của ông và tạo ra “Nhà nước Hồi giáo” ở Iraq và Syria (được gọi là IS, ISIL, ISIS).

IS đã trở nên nổi tiếng vào tháng 6/2014 khi tổ chức này phát động chiến dịch tấn công chớp nhoáng và chiếm được các vùng lãnh thổ rộng lớn ở Iraq và Syria, đỉnh điểm là cuộc lục soát và chiếm đóng Mosul.

Ngày 29/6/2014, Baghdadi xuất hiện công khai tại nhà thờ Hồi giáo Al-Nouri ở Mosul (Iraq). Sau đó, hắn kêu gọi tất cả những người anh em Hồi giáo cam kết trung thành với mình. Baghdadi tuyên bố thành lập một mạng lưới IS trên toàn thế giới.

Kể từ thông báo công khai đó, Baghdadi trôi dạt vào bóng tối, âm thầm phát triển cái hắn ta gọi là các chi nhánh của tổ chức khủng bố trên toàn thế giới.

Sau đó, Baghdadi nhiều lần được tuyên bố là đã chết. Tuy nhiên, tháng 11/2016, trong một bản thu âm, Baghdadi kêu gọi thành viên IS tiếp tục tấn công trước áp lực quân sự của Mỹ và quân đội Iraq tại Mosul.

Tháng 6/2017, Nga tuyên bố Baghdadi có thể đã bị tiêu diệt cuối tháng 5 gần Raqqa (Syria). Nhưng đầu tháng 9/2017, Tướng Stephen Townsend, chỉ huy Liên quân chống lại IS ở Syria và Iraq cho biết, ông không tin Baghdadi đã bị tiêu diệt và có thể hắn đang lẩn trốn trong sa mạc dọc theo thung lũng Euphrates.

Đến cuối tháng 9/2018, một đoạn ghi âm khác xuất hiện với giọng Baghdadi. Đây được xem như liều thuốc nổ, kích thích đám tàn quân IS tiếp tục đứng lên chiến đấu chống Mỹ.

Tháng 4/2019, Baghdadi xuất hiện trở lại vào trong một video dài 18 phút, được nhóm “thánh chiến” IS phát đi. Trong đoạn video này, Baghdadi thừa nhận mất những vị trí chiến lược tại Syria và Iraq, đồng thời thề sẽ trả thù phương Tây.

Giờ đây, trong bối cảnh IS mất phần lớn lãnh thổ mà tổ chức khủng bố này giành được vào năm 2014, cái chết của Baghdadi có thể sẽ giáng đòn cuối cùng cho tham vọng phủ sóng toàn cầu của tổ chức khủng bố này./.