Giới chức Mỹ cho biết, Tổng thống Donald Trump sẽ công bố không xác nhận thỏa thuận hạt nhân Iran kí năm 2015 vì thỏa thuận này không nghiêng về lợi ích quốc gia của Mỹ và gọi thoả thuận là “sự hổ thẹn”, “là văn kiện tồi tệ nhất từng được kí kết”.

Tổng thống Mỹ Donald Trump được cho là sẽ có những lời lẽ cứng rắn nhằm vào Iran. Ảnh: AP

Được kí kết bởi Mỹ, Anh, Pháp, Đức, Nga, Trung Quốc, Liên minh châu Âu và Iran, thỏa thuận hạt nhân dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt Iran, đổi lại Iran đình chỉ chương trình hạt nhân. Trước đây, Tổng thống Donald Trump từng hai lần xác nhận thỏa thuận này, nhưng các cố vấn Tổng thống cho biết ông không muốn xác nhận thêm lần thứ ba. Tuy nhiên, cũng không loại trừ Tổng thống thay đổi ý định vào giờ chót.

Công bố của Tổng thống Donald Trump không xác nhận thỏa thuận Iran không có nghĩa là Mỹ rút ra khỏi thỏa thuận này, nhưng Quốc hội Mỹ sẽ có 60 ngày để quyết định có hay không tái áp dụng các lệnh trừng phạt đối với Iran vốn được đình chỉ theo thỏa thuận giữa Iran với 6 cường quốc ký dưới thời Tổng thống Obama.

Các thanh sát viên quốc tế xác nhận Iran tuân thủ thỏa  thuận, nhưng Tổng thống Mỹ luôn cho rằng Iran vi phạm tinh thần của thỏa thuận và chưa làm gì để kiềm chế chương trình hạt nhân, cũng như hạn chế sự hỗ trợ tài chính và quân sự cho nhóm vũ trang Hezbollah (Lebanon) và các nhóm cực đoan khác. Một số quan chức Mỹ nói rằng phương án sắp tới của Mỹ là bắt tay với các đồng minh ở Trung Đông để kiềm chế các hoạt động của Iran.

Việc công bố không xác nhận thỏa thuận hạt nhân Iran, nếu xảy ra, cũng có thể mở ra hố sâu ngăn cách giữa Mỹ và châu Âu. Các quan chức châu Âu tuy chia sẻ sự lo ngại của Tổng thống Mỹ về ảnh hưởng gây bất ổn của Iran ở Trung Đông, nhưng thẳng thừng loại bỏ khả năng tái đàm phán thoả thuận.

Thủ tướng Anh Theresa May, Tổng thống Pháp Macron trong các cuộc điện đàm với Tổng thống Mỹ đều bày tỏ lo ngại về quyết định sắp tới của Tổng thống Donald Trump và đã kêu gọi Mỹ tiếp tục xác nhận thỏa thuận Iran vì “tinh thần đoàn kết đồng minh”. Các nước đồng minh châu Âu cảnh báo: quyết định theo hướng đối đầu của Mỹ với Iran sẽ gây rạn nứt giữa các nước.

Cao ủy EU phụ trách an ninh và chính sách đối ngoại Federica Mogherini nói: “Cảm giác chung ngày hôm nay là trong giai đoạn khó khăn mà chúng ta đang sống trong thế giới ngày nay, với rất nhiều cuộc xung đột, khủng hoảng, và mối đe dọa hạt nhân từ một nơi khác của thế giới, cộng đồng thế giới sẽ không thể phá bỏ thỏa thuận hạt nhân Iran đang phát huy tác dụng và tác dụng của nó”.

Ngoại trưởng Đức Gabriel kêu gọi Liên minh châu Âu đoàn kết và cảnh báo cách hành xử của Mỹ trong vấn đề Iran sẽ đưa các đồng minh châu Âu gần quan điểm chung với Nga, Trung Quốc, đẩy Mỹ vào thế cô lập.

Trả lời phỏng vấn báo chí mới đây, Ngoại trưởng Đức còn cho rằng thỏa thuận hạt nhân Iran đang bị đối xử như quả bóng đá qua đá lại trên chính trường nội bộ Mỹ và tình trạng này có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng.

Ông Gabriel kêu gọi Nhà Trắng không làm phương hại thỏa thuận hạt nhân vì động thái đó sẽ gây thêm bất ổn ở Trung Đông và có thể khiến nỗ lực ngăn chặn các chương trình vũ khí hạt nhân ở các nước khác thêm khó khăn./.