Mối quan hệ giữa Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ những năm gần đây chứng kiến nhiều “sóng gió”, đặc biệt là sau cuộc đảo chính quân sự bất thành tại Thổ Nhĩ Kỳ hồi tháng 7/2016. Vấn đề người Kurd ở Syria là một trong những bất đồng, khác biệt lớn giữa 2 quốc gia này.

Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan. Ảnh: Haaretz

Vài ngày tới, Thổ Nhĩ Kỳ sẽ phát động một chiến dịch quân sự mới, nhằm vào lực lượng vũ trang người Kurd, được Mỹ hậu thuẫn, tại khu vực Đông Bắc Syria. Đây là lần đầu tiên Thổ Nhĩ Kỳ mở rộng phạm vi chiến dịch chống người Kurd Syria sang khu vực có lực lượng binh sĩ Mỹ đóng quân. Điều này làm gia tăng lo ngại về nguy cơ đối đầu quân sự trực tiếp giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Mỹ – hai đồng minh thuộc Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây dương (NATO), vốn đang có mối quan hệ rạn nứt.

Phát biểu trực tiếp trên Đài truyền hình quốc gia, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan cho biết, chiến dịch mới tại khu vực Đông Bắc Syria đã được nước này hoàn tất từ tháng 10 vừa qua và chiến dịch này sẽ giúp mở đường cho Syria tìm ra một giải pháp chính trị cho dễ dàng hơn: “Chúng tôi đã từng đề cập và đang nhắc lại rằng, chúng tôi sẽ bắt đầu chiến dịch quân sự trong vài ngày tới, để dọn sạch các tay súng khủng bố tại khu vực phía Đông Euphrates, Syria. Mục tiêu của chúng tôi chưa bao giờ là binh sĩ Mỹ. Mục tiêu của chúng tôi là những kẻ khủng bố ly khai đang hoạt động trong khu vực này”.

Không phải ngẫu nhiên mà Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ nhấn mạnh, mục tiêu của chiến dịch không phải là lính Mỹ, bởi lẽ, tại thời điểm hiện tại, khu vực này có tới hàng trăm cố vấn quân sự Mỹ đang huấn luyện cho Lực lượng Dân chủ Syria, mà nòng cốt là các tay súng vũ trang người Kurd (YPG).

Ngày 13/12, lực lượng đối lập Syria được Thổ Nhĩ Kỳ hậu thuẫn cũng tuyên bố, sẽ cử 15.000 tay súng tham gia vào chiến dịch quân sự này.

Quyết định tấn công sang khu vực Đông Bắc Syria của Thổ Nhĩ Kỳ diễn ra trong bối cảnh việc thực hiện thỏa thuận giữa Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ về vấn đề người Kurd, Syria không làm hài lòng được chính quyền Ankara. Đặc biệt là việc Mỹ cố tình triển khai dựng các trạm quan sát tại miền Bắc Syria, phớt lờ các cảnh báo từ phía Thổ Nhĩ Kỳ; hay những yêu cầu đòi Mỹ ngừng hỗ trợ cho lực lượng người Cuốc tại Syria của Thổ Nhĩ Kỳ không được phía Mỹ đáp ứng.

Phản ứng trước lời cảnh báo về chiến dịch quân sự mới từ phía Thổ Nhĩ Kỳ, người phát ngôn của Bộ Quốc phòng Mỹ, Trung tá Sean Robertson lập tức cảnh báo bất kỳ hành động quân sự đơn phương nào ở miền Bắc Syria sẽ là “không thể chấp nhận được”, nhất là trong bối cảnh quân nhân Mỹ có thể hiện diện ở khu vực này hoặc ở các vùng lân cận.

Bộ Quốc phòng Mỹ cảnh báo thêm, bất cứ cuộc giao tranh nào giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Lực lượng Dân chủ Syria (SDF) sẽ đều gây ra sự “sao lãng một cách nguy hiểm” đối với nhiệm vụ trọng tâm của Mỹ tại Syria – đó là cuộc chiến chống tổ chức Nhà nước Hồi giáo IS tự xưng. Theo ông Robertson, hợp tác và tham vấn giữa Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ là phương án duy nhất để giải quyết các vấn đề gây quan ngại an ninh tại khu vực này.

Về phần mình, Lực lượng Dân chủ Syria (SDF) hôm qua khẳng định, sẽ chống lại một cách mạnh mẽ bất kỳ cuộc tấn công nào của Thổ Nhĩ Kỳ nhằm vào họ. Tuy nhiên, lực lượng này hi vọng sẽ có một nỗ lực ngoại giao giữa các bên, cụ thể là Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ, để có thể ngăn chặn một cuộc chiến tàn khốc. Người đứng đầu Lực lượng Dân chủ Syria Kobani cảnh báo, chiến dịch quân sự mới của Thổ Nhĩ Kỳ sẽ gây ra một hậu quả nghiêm trọng với việc các tay súng khủng bố IS có cơ hội hồi sinh trở lại một lần nữa tại quốc gia Trung Đông này.

Mối quan hệ giữa Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ những năm gần đây chứng kiến nhiều “sóng gió”, đặc biệt là sau cuộc đảo chính quân sự bất thành tại Thổ Nhĩ Kỳ hồi tháng 7/2016. Vấn đề người Kurd ở Syria là một trong những bất đồng, khác biệt lớn giữa 2 quốc gia này. Trong khi Mỹ có chính sách hậu thuẫn cho lực lượng người Kurd ở Syria, coi lực lượng này là nòng cốt trong cuộc chiến chống IS thì Thổ Nhĩ Kỳ lại coi đây là chi nhánh của tổ chức khủng bố Đảng Công nhân người Kurd PKK ở nước này, coi họ là mối đe dọa an ninh quốc gia./.