 |
| Vụ Snowden đã trở thành "phép thử ngoại giao" của Mỹ (Ảnh: cbsBantimore.com) |
Chính phủ Mỹ ngày 16/7 tiếp tục bị kiện về tính hợp pháp của việc theo dõi dữ liệu cuộc gọi là thư điện tử của công dân Mỹ trên mạng internet. Tổ chức Electronic Freedom Foundation, chuyên vận động cho quyền sử dụng không gian kỹ thuật số đã thay mặt cho 19 tổ chức nộp đơn kiện chính phủ Mỹ lên tòa án. Đơn kiện nêu rõ hoạt động do thám bí mật của Cơ quan An ninh Quốc gia Mỹ (NSA) là chương trình theo dõi bất hợp pháp và vi hiến. Đây là vụ kiện thứ 6 nhằm vào chính phủ Mỹ kể từ khi Snowden tiết lộ nhiều thông tin về chương trình giám sát bí mật của Cơ quan An ninh Quốc gia Mỹ.
Cùng ngày, Ủy viên Liên minh châu Âu (EU) phụ trách lĩnh vực tài chính Michel Barnier yêu cầu chính phủ Mỹ giải thích rõ ràng về chương trình do thám nhằm vào các đồng minh châu Âu. Ông Barnier cho rằng hành động này của Mỹ đã làm sói mòn lòng tin của châu Âu trong bối cảnh hai bên đang nỗ lực thúc đẩy Hiệp định thương mại tự do xuyên Đại Tây Dương (TIPP).
Bên cạnh áp lực từ các vụ kiện và yêu cầu của các tập đoàn, tổ chức, chính phủ của Tổng thống Barack Obama cũng đang đứng trước sức ép rất lớn từ nhiều nghị sỹ Quốc hội và những rủi ro tiềm ẩn liên quan tới an ninh quốc gia.
Hạ nghị sỹ Michael McCaul, Chủ tịch Ủy ban An ninh nội địa của Hạ viện kêu gọi chính quyền Obama sử dụng mọi áp lực, cả ngoại giao và kinh tế, để ép Nga bắt giữ Snowden. Vị nghị sỹ đảng Cộng hòa này cho rằng vụ Snowden đang trở thành "một phép thử" đối với chính sách ngoại giao của chính quyền Obama.
Trước áp lực từ nhiều phía, chính quyền Obama đã buộc phải tiếp tục hối thúc Nga và các nước trục xuất, dẫn độ Snowden về Mỹ để xét xử tội hoạt động gián điệp gây tổn hại nghiêm trọng an ninh quốc gia.
Phát biểu tại một cuộc họp báo, người phát ngôn Nhà Trắng Jay Carney cho biết: “Lập trường của chúng tôi là Snowden phải bị trục xuất và trở về Mỹ và ông ấy không được phép đi đến các nước khác. Ông ấy không phải là nhà hoạt động nhân quyền, cũng không phải là nhân vật bất đồng chính kiến. Ông ấy bị kết tội làm lộ thông tin bí mật, đã bị cáo buộc phạm 3 tội nghiêm trọng. Với lý do này, ông ấy phải trở về Mỹ”.
Ông Carney không nói rõ vụ việc này sẽ tác động như thế nào tới quan hệ Mỹ-Nga, song cho biết, Tổng thống Obama vẫn giữ kế hoạch sẽ tới Nga vào tháng 9 tới để tham dự Hội nghị thượng đỉnh Nhóm các nước phát triển và mới nổi (G20).
Trong khi đó, phía Nga tỏ ra thận trọng trong xử lý vụ việc được cho là nhạy cảm trên, để vừa không ảnh hưởng tới quan hệ với Mỹ vừa không tác động xấu tới dư luận trong và ngoài nước Nga. Trong một thông báo, điện Kremlin cho biết, việc cấp đơn tị nạn tạm thời cho Snowden không phải là vấn đề của Tổng thống Putin mà thuộc chức năng của các quan chức di trú.
Tổng thống Putin cũng lên tiếng về vụ việc này khi tới thăm một hòn đảo ở vịnh Phần Lan ngày 16/7: “Ban đầu tôi nói với Snowden rằng nếu muốn ở lại ông ấy phải ngừng các hoạt động chính trị. Chúng tôi có quan hệ với Mỹ và chúng tôi không muốn các hoạt động của Snowden phá hoại mối quan hệ giữa hai nước”.
Một nguồn tin từ Cơ quan Di trú Liên bang Nga (FMS) cho biết Snowden sẽ được cấp giấy chứng nhận lưu lại Nga trong thời gian cơ quan này xem xét đơn xin tị nạn tạm thời của cựu nhân viên CIA, một quy trình dự kiến sẽ kéo dài 3 tháng. Luật sư Anatoly Kucherena của Nga cho biết, Snowden đã nộp đơn lên Sở nhập cư liên bang Nga và chính ông là người giúp Snowden làm các thủ tục giấy tờ cần thiết. Trong đơn xin tị nạn, Snowden nói rằng, anh ta có thể phải đối mặt với tra tấn, thậm chí án tử hình, nếu bị dẫn độ về Mỹ.
Cho đến nay, Snowden đã nộp đơn xin tị nạn chính trị tại 21 nước, nhưng chỉ có 3 quốc gia Mỹ Latinh là Bolivia, Nicaragua và Venezuela tuyên bố có thể tiếp nhận./.