Sau khi Ngoại trưởng Mỹ đưa ra tuyên bố về "Lập trường của Mỹ với các yêu sách hàng hải ở Biển Đông", bác bỏ gần như toàn bộ yêu sách chủ quyền của Trung Quốc ở vùng biển này, Philippines bày tỏ sự ủng hộ trong khi Indonesia cho rằng đó là điều rất "hợp lý".
Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Delfin Lorenzana. Ảnh: Rappler.
Lãnh đạo quốc phòng Philippines cũng bày tỏ quan ngại về các cuộc dẫn tập quân sự của Trung Quốc tại Biển Đông và cho biết, nước này cũng đang thúc đẩy hoàn thiện Bộ quy tắc ứng xử trên Biển Đông (COC) một cách thực chất để ngăn chặn căng thẳng leo thang tại đây.Ngày 14/7, Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Delfin Lorenzana đã bày tỏ sự hoan nghênh tuyên bố của Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo. Ông Lozenzana cho biết: "Chúng tôi hoàn toàn đồng ý với lập trường của cộng đồng quốc tế rằng phải có sự chắc chắn về các quy tắc trên Biển Đông." Ông cũng nhắc lại lời kêu gọi Bắc Kinh tuân thủ phán quyết năm 2016 của Tòa trọng tài quốc tế trong vụ kiện với Philippines và luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS 1982).
Cùng ngày, cựu Bộ trưởng Ngoại giao Philippines, ông Del Rosario cho rằng, Philippines cần đưa các vấn đề liên quan đến phán quyết năm 2016 của Tòa trọng tài, trong đó bác bỏ "đường 9 đoạn" của Trung Quốc ra Đại hội Đồng Liên Hợp Quốc lần thứ 75 sẽ diễn ra vào tháng 9 tới đây để tranh thủ sự hỗ trợ đa phương. Còn cựu Phó Chủ tịch Tòa án Tối cao Philippines, ông Antonio Carpio, nói rằng tuyên bố mới của Mỹ là mạnh mẽ vì nó có thể hiện sự ủng hộ phán quyết của tòa trọng tài.
Indonesia cho rằng đầy là điều "hợp lý"
Trong tuyên bố ngày 13/7 của Ngoại trưởng Mỹ có nêu rõ : "Mỹ bác bỏ mọi yêu sách hàng hải của Trung Quốc ở những vùng nước xung quanh bãi Tư Chính (ngoài khơi Việt Nam), Cụm bãi cạn Luconia (ngoài khơi Malaysia), vùng biển thuộc Vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của Brunei, và đảo Natuna Besar (ngoài khơi Indonesia). Bất kỳ hành động nào của Trung Quốc nhằm quấy rối việc đánh cá và phát triển dầu khí của các bên khác ở những vùng biển này – hoặc đơn phương thực hiện các hành động ấy – đều là phi pháp".
Khi được hỏi về tuyên bố mới của Mỹ, Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Indonesia Teuku Faizasyah đã từ chối bình luận trực tiếp và cho rằng, bất kì sự ủng hộ nào đối với quyền lợi của Indonesia trong vùng biển Natuna là điều rất "hợp lý". Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Indonesia nói với BenarNews rằng "Quan điểm của Indonesia đối với vùng biển Natuna luôn mạnh mẽ và nhất quán, và dựa trên UNCLOS 1982. Phán quyết của tòa năm 2016 khẳng định vị thế của Indonesia tại vùng biển này.
Trước đó, Indonesia đã hai lần gửi công hàm lên Liên Hợp Quốc vào tháng 5 và tháng 6 để khẳng định lập trường của nước này về vấn đề Biển Đông, trong đó nhấn mạnh, “đường 9 đoạn” của Trung Quốc là thiếu cơ sở pháp lý và vi phạm UNCLOS 1982. Bộ Ngoại giao Indonesia khẳng định, lãnh thổ mà Trung Quốc tuyên bố vẫn thuộc vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của Indonesia, những tuyên bố về chủ quyền một cách "đơn phương" của Trung Quốc trên Biển Đông là không có cơ sở pháp lý và chưa bao giờ được luật pháp quốc tế công nhận./.