Giám đốc Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) Yukiya Amano ngày 29/10 khẳng định Iran tuân thủ hoàn toàn thỏa thuận hạt nhân mà nước này ký với nhóm P5+1 (gồm Anh, Pháp, Mỹ, Trung Quốc, Nga và Đức) đã ký năm 2015.

Giám đốc IAEA Yukiya Amano (trái) và  Tổng thống Iran Hassan Rouhani (phải). (Ảnh: EPA)

Phát biểu trong họp báo tại thủ đô Tehran, sau cuộc gặp với Tổng thống Iran Hassan Rouhani cùng các quan chức khác của nước này, Giám đốc IAEA Amano kêu gọi các bên liên quan tuân thủ cam kết của mình trong thỏa thuận hạt nhân lịch sử.

“Thỏa thuận hạt nhân được ký giữa Iran với nhóm P5+1 đã được Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc ủng hộ và thông qua”, ông Amano nói. “IAEA được trao quyền giám sát và xác nhận việc Iran có tuân thủ thỏa thuận này hay không. Và hôm nay tôi một lần nữa khẳng định rằng các điều khoản của thỏa thuận này đang được Iran tuân thủ và thực hiện đầy đủ”.

Giới quan sát cho rằng, tuyên bố của ông Amano là một thông điệp rõ ràng gửi tới Tổng thống Mỹ Donald Trump - người đã từ chối xác nhận Iran tuân thủ thỏa thuận hạt nhân, bởi IAEA lâu nay vẫn bị cho là chịu nhiều sức ép từ một số cường quốc, đặc biệt là Mỹ. Ông Amano khẳng định, tuyên bố của ông về việc Iran có tuân thủ thỏa thuận hạt nhân hay không là hoàn toàn căn cứ vào thực tế.

Còn đối với các nhà lãnh đạo Iran, chuyến thăm của Giám đốc IAEA tới Tehran lần này là một dịp để nhắc nhở với thế giới rằng họ đã vượt qua mọi cuộc thanh sát hạt nhân của cơ quan này với kết quả tốt.

Cho tới nay, cả 8 báo cáo của IAEA đều khẳng định Iran đều tuân thủ cam kết hạt nhân. Tổng thống Iran Rouhani cũng khẳng định rằng Iran mong muốn hợp tác lâu dài với IAEA. Iran muốn duy trì thỏa thuận hạt nhân và tránh để Mỹ làm ảnh hưởng đến thỏa thuận này. Ông Rouhani cũng cảnh báo việc thỏa thuận này đổ vỡ sẽ mang lại những hậu quả khôn lường.

Trước đó, Tổng thống Rouhani đã tuyên bố nước này sẽ tiếp tục chế tạo tên lửa để phòng thủ, khẳng định điều này không vi phạm các hiệp ước quốc tế. Trong bài phát biểu trước Quốc hội Iran được phát trực tiếp trên truyền hình nhà nước, ông nhấn mạnh Iran sẽ sản xuất bất kỳ loại vũ khí nào mà nước này cần, cũng như dự trữ số vũ khí này và sử dụng chúng bất kỳ lúc nào để phòng vệ.

Ông Rouhani cũng chỉ trích Mỹ về việc Tổng thống Donald Trump từ chối xác nhận việc Iran tuân thủ thỏa thuận hạt nhân. Theo ông, với việc Mỹ bất chấp các thỏa thuận và các cuộc đàm phán được Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc thông qua, Mỹ sẽ không thể đạt được đàm phán và thỏa thuận với những nước khác trong tương lai.

Thỏa thuận hạt nhân Iran được ký hồi tháng 7/2015 sau nhiều năm quan hệ căng thẳng giữa Iran và phương Tây, theo đó Tehran hạn chế các hoạt động làm giàu urani để đổi lấy việc dỡ bỏ các lệnh trừng phạt của quốc tế. Tuy nhiên, thỏa thuận này đang đứng trước nguy cơ đổ vỡ do ngày 13/10 vừa qua, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã từ chối xác nhận Iran tuân thủ thỏa thuận hạt nhân.

Trong bài phát biểu về chiến lược mới của chính quyền Mỹ đối với Iran, ông Donald Trump tiếp tục nhắc lại quan điểm của ông coi thỏa thuận hạt nhân được ký dưới thời Tổng thống tiền nhiệm Barack Obama là một trong những thỏa thuận tồi tệ và một chiều nhất mà Mỹ từng ký, đồng thời chỉ trích Iran nhiều lần vi phạm thỏa thuận này và không tuân thủ tinh thần của thỏa thuận.

Trong 60 ngày kể từ thời điểm ông Donald Trump đưa ra tuyên bố này, Quốc hội Mỹ hiện do phe Cộng hòa kiểm soát sẽ phải quyết định có áp đặt trở lại các biện pháp cấm vận, vốn đã được Iran yêu cầu dỡ bỏ để đổi lại việc hạn chế hoạt động làm giàu hạt nhân hay không./.