Hội nghị thượng đỉnh "Đối tác phương Đông" tại thủ đô Vilnius của Litva đã bế mạc chiều 29/11 và chỉ đạt được kết quả “khiêm tốn” là việc ký thỏa thuận liên kết sơ bộ giữa Gruzia và Moldova với Liên minh châu Âu (EU) cùng một số thỏa thuận song phương khác. Sự kiện được chờ đợi sẽ nâng tầm ý nghĩa cho cả tổ chức là ký kết hiệp định liên kết giữa EU và Ukraine đã không diễn ra.
 |
| Chủ tịch EU Herman Van Rompuy tại cuộc họp báo kết thúc Hội nghị (Ảnh: WSJ) |
Tại cuộc họp báo sau hội nghị, Chủ tịch EU Herman Van Rompuy và Chủ tịch Ủy ban châu Âu Jose Manuel Barroso bày tỏ sự đáng tiếc về việc Ukraine và EU không thể ký kết hiệp định liên kết, tuy nhiên cam kết EU sẵn sàng nối lại đàm phán với Ukraine về vấn đề này vào bất kỳ thời điểm nào.
“Không có việc ký kết trong ngày hôm nay, nhưng chúng tôi hy vọng không sớm thì muộn Ukraine cũng sẽ ký thỏa thuận này. Chúng ta sẽ tiếp tục đối thoại với Ukraine về các thủ tục hiện nay và thông qua các kênh thông thường để thúc đẩy việc này. Do đó, sẽ chỉ có thỏa thuận giữa Liên minh châu Âu và Ukraine chứ không có một thỏa thuận ba bên”, ông Rompuy nêu rõ.
Ông Barroso bác bỏ đề nghị của Tổng thống Ukraine Viktor Yanukovic về đàm phán ba bên EU-Ukraine-Nga về vấn đề liên kết, mà chỉ để ngỏ khả đàm phán ba bên về những vấn đề riêng biệt như kinh tế, thương mại hay năng lượng.
Về phần mình, trong tuyên bố sau hội nghị, Tổng thống Ukraine Yanukovic cho biết Ukraine và EU sẽ đàm phán về việc ký Thỏa thuận liên kết trong thời gian tới. Ông cũng kêu gọi soạn thảo kế hoạch hành động để loại bỏ mâu thuẫn trong hợp tác kinh tế thương mại với Nga và các nước Liên minh hải quan.
Tuy nhiên Tổng thống nước chủ nhà Litva, bà Dalia Grybauskaite tuyên bố EU sẽ không thay đổi bất kỳ điều kiện nào để ký thỏa thuận liên kết với Ukraine mặc dù cánh cửa liên kết với EU vẫn mở với Ukraine.
Ngoài vấn đề liên kết, tuyên bố chung của hội nghị cũng cho biết EU cam kết đẩy mạnh đưa các nước tham gia chương trình "Đối tác phương Đông" vào hệ thống năng lượng châu Âu và hỗ trợ cung cấp khí đốt dự trữ cho các nước này. Đây là chương trình do EU và Tổ chức hiệp ước Bắc Đại Tây Dương phối hợp thực hiện nhằm cạnh tranh với Nga về ảnh hưởng đối với các nước thuộc không gian hậu Xô Viết. Trong đó, Ukraine là nước đông dân nhất và có vị trí địa chiến lược quan trọng nhất, có đường biên giới với 4 quốc gia thành viên EU./.