Ông Boris Nemtsov, lãnh đạo phe đối lập Nga, đã bị sát hại vào đêm 27/2, chỉ hai ngày trước khi theo kế hoạch, ông sẽ dẫn đầu một đoàn biểu tình phản đối vai trò của chính phủ Nga trong cuộc chiến Ukraine cũng như các giải pháp chống khủng hoảng của họ.

thi_the_oong_nemtsov_tai_hien_truong_hslg.jpgThi thể ông Nemtsov được các nhân viên y tế đưa đi (ảnh: Shemetov)
Các giả thuyết này bao gồm cả các giả thiết chính thức của các quan chức thực thi pháp luật Nga, đến các thuyết bán chính thức được công bố trên các phương tiện truyền thông nhà nước hay thân chính phủ (của các nguồn ẩn danh) cho tới các tiếng nói không chính thức thân chính phủ hoặc chống chính phủ xuất hiện trên các mạng xã hội.

Giả thuyết chính thức:

- Các phần tử Hồi giáo cực đoan tức tối trước sự ủng hộ mà ông Nemtsov dành cho các nhà biếm họa tạp chí trào phúng Charlie Hebdo

- Các lãnh đạo phe đối lập khác bên trong nước Nga hoặc các lực lượng hắc ám muốn “gây bất ổn cho nước Nga” và sẵn sàng biến một nạn nhân nào đó thành vật hiến tế

- Các phần tử dân tộc chủ nghĩa cực đoan

- Phanh phui tham nhũng trong vụ mua thiết bị y tế ở Yaroslavl

Vụ Nemtsov được cho là đã được giao cho nhóm điều tra tại Ủy ban Điều tra do Thiếu tướng Igor Krasnov đứng đầu. Ông Krasnov, một nhà điều tra cao cấp đối với vụ trọng án nổi tiếng trước đó, đặc biệt là án liên quan đến các phần tử dân tộc cực đoan.

Các vụ mà Krasnov từng điều tra bao gồm trường hợp điều tra đối với nhân vật Ivan Mironov, một người dân tộc chủ nghĩa bị tố đã tấn công Anatoly Chubais, cũng như nhóm dân tộc cực đoan BORN.

Chi tiết này có thể là chỉ dấu cho việc điện Kremlin đang đi theo hướng kiềm tỏa các phong trào dân tộc thái quá

Giả thuyết bán chính thức:

- Các “ông chủ” Ukraine thất vọng về việc ông Nemtsov đã không gây bất ổn cho xã hội Nga đến mức cần thiết. Chi tiết của thuyết này như sau:

“Ông Boris Nemtsov sang Ukraine một số lần và tích cực liên hệ với các đại diện của phe tạm gọi là hiếu chiến, có mục đích lật đổ chính phủ Nga. Phe này có đã gửi tiền mặt cho ông Nemtsov để gây bất ổn tại Nga. Thế nhưng sự chia rẽ và bất ổn đã không xảy ra như mong muốn, thậm chí, điều ngược lại đã xảy ra - xã hội Nga lại được củng cố chắc chắn hơn nữa. Biết rằng không thể đạt được điều mong muốn, những kẻ tài trợ cho Nemtsov đã quyết định trừ khử chính trị gia này.”

Thi thể ông Nemtsov nằm tại hiện trường gần điện Kremlin (ảnh: Meduza)
- Thủ phạm có thể  là bên thứ 3  trong mối tình tay ba ghen tị với quan hệ giữa ông Nemtsov và cô người mẫu trẻ xinh đẹp. Có mặt cùng Nemtsov tại nơi xảy ra trọng án là một cô người mẫu Ukraine.

- Bị ám sát do mâu thuẫn trong hoạt động làm ăn thương mại

Giả thuyết phi chính thức, thân chính phủ:

- Sự can dự của tình báo đối ngoại Mỹ CIA

- Tình báo phương Tây muốn kích động mâu thuẫn nội bộ

- Hạ uy tín ông Putin

- Tạo ra một kẻ tử vì đạo và dùng điều đó để phá hoại chính phủ Nga

- Trang tin có hành tung mờ ảo pravosudija.net cho rằng nhân vật dân tộc chủ nghĩa Ukraine Yarosh và Phó Chủ tịch Ủy ban Quốc phòng An ninh của Quốc hội Ukraine đứng đằng sau vụ này. Thuyết này cũng cho rằng có sự dính líu của một người đàn ông được cho là người Chechnya cũng như tổ chức phi chính phủ CANVAS được một tổ chức nhận tài trợ từ Mỹ ủng hộ

Giả thuyết phi chính thức, chống chính phủ:

- Phong trào chống Maidan

- Bàn tay của... cơ quan tình báo nội địa

Lưu ý về ngày tháng xảy ra vụ ám sát:

- Trong quá khứ, người Nga vẫn còn nhớ về vụ việc kinh điển vào ngày 27/2/1933 khi bọn Đức Quốc xã đốt tòa nhà Quốc hội Đức rồi vu vạ cho những người cộng sản, nhờ đó Hitler và tay chân đã lên nắm quyền và có cớ để trấn áp Đảng Cộng sản Đức một cách không thương tiếc.

- Ngày 27/2 cũng là ngày kỷ niệm 1 năm việc tiếp quản nghị viện Crimea bằng vũ lực

Tổng thống Nga Putin (ảnh: Flickr)
- Ngày 27/2 cũng là ngày Lực lượng Đặc nhiệm ở Nga. Ông Putin mới ký sắc lệnh về ngày này nhưng việc chuẩn bị cho việc ký đó đã được biết bên trong nội bộ chính phủ từ trước đó.

Đánh giá các khả năng:

1. Chuyện làm ăn thương mại, ghen tuông tình ái và các lý do cá nhân khác:

Trong đa phần các vụ việc liên quan đến tiền bạc và tình ái, nạn nhân thường bị giết bên trong nhà hay ngay bên ngoài nhà. Kẻ sát nhân không muốn liều lĩnh phạm tội ở nơi công cộng nhiều người nhìn thấy hoặc bị các camera theo dõi.

Việc Nemtsov bị giết ngoài trời với khả năng có nhiều nhân chứng, cũng như thực tế có mật độ lớn camera theo dõi ở những nơi an ninh cao gần điện Kremlin cho thấy ít có lý do cho yếu tố cá nhân ở đây.

2. Yếu tố các nhà “tài trợ” ở Ukraine: Thuyết này không đứng vững lắm. Vì nếu cần tuyển thêm tay chân thì việc tiêu diệt ông Nemtsov như thế này sẽ càng gây khó khăn cho họ (khiến cho các ứng cử viên chống phá tương lai hoảng sợ, không dám hợp tác với các nhà “tài trợ” đó nữa).

3. Tình báo phương Tây gây bất ổn cho Nga: Khả năng này thường được đưa ra. Thế nhưng trong 25 năm qua đã có hàng chục vụ ám sát các nhà báo, thầy tu, nhà hoạt động dân sự, luật sư, nghị sĩ, nghệ sĩ và doanh nhân – tất cả những điều này đều không gây hề hấn gì đến quyền lực của ông Putin.

4. Các phần tử dân tộc cực đoan, các nhóm cực đoan hoạt động riêng rẽ:

Theo báo cáo thường niên của Aleksandr Bastrykin, có 89% số vụ giết người đã được phá thành công, và tỷ lệ này đang tiếp tục tăng.

Và có một kịch bản, thủ phạm sẽ được tìm ra và y là một phần tử cực đoan ở vùng Kavkaz (nhất là Chechnya) của nước Nga.

5. Sự ra tay của tình báo nội địa Nga:

Nhìn chung ít khả năng xảy ra vì điều này là rất bất lợi cho chính quyền của ông Putin. Vì đây có thể là cớ để phương Tây gây sức ép thêm với Nga (bằng việc yêu cầu điều tra nghiêm túc, khách quan chẳng hạn).

Không chỉ lãnh đạo Đảng Cộng sản Nga Zyuganov dự đoán “Tất cả kẻ thù của nước Nga sẽ khai thác vụ sát nhân này tới mức tối đa” mà cựu Tổng thống Liên Xô Gorbachev cũng phán đoán “có những lực lượng lợi dụng vụ giết người cho các toan tính riêng. Họ đều tìm cách loại bỏ ông Putin”./.