Ngày 21/1, tại Brussels, Bỉ đã diễn ra Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN-EU lần thứ 22 với sự tham dự của Bộ trưởng Ngoại giao các nước ASEAN và 24 nước thành viên EU. Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nguyễn Quốc Dũng thay mặt Phó thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh tham dự Hội nghị.
Hai bên khẳng định cam kết mạnh mẽ tăng cường quan hệ hợp tác toàn diện giữa ASEAN và EU, nhấn mạnh tính chất đặc biệt của mối quan hệ giữa hai tổ chức khu vực được đánh giá là thành công nhất, như những “Đối tác trong liên kết”.
ASEAN đánh giá cao EU là đối tác quan trọng hàng đầu của ASEAN, nhất là trên lĩnh vực kinh tế và phát triển. EU hiện là đối tác thương mại lớn thứ hai của ASEAN với tổng kim ngạch hai chiều năm 2017 đạt 261 tỉ USD tăng 11,9% so với năm 2016; là nguồn đầu tư nước ngoài lớn nhất của ASEAN, tổng FDI năm 2017 đạt 25,4 tỉ USD chiếm 18,6% tổng lượng FDI của ASEAN. EU khẳng định ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN, coi ASEAN là đối tác quan trọng của EU ở khu vực, chia sẻ nhiều lợi ích và tầm nhìn chiến lược.
Các Bộ trưởng ghi nhận tiến triển tích cực trong quan hệ ASEAN-EU kể từ Hội nghị AEMM-21 năm 2016, nhất là việc tổ chức thành công Hội nghị Cấp cao kỷ niệm 40 năm quan hệ ASEAN-EU vào 2017 và thông qua Kế hoạch hành động ASEAN-EU giai đoạn 2018-2022. Về định hướng quan hệ ASEAN – EU giai đoạn tiếp theo, các nước nhất trí đẩy mạnh hợp tác trên các lĩnh vực thuộc quan tâm và lợi ích chung như kinh tế-thương mại-đầu tư, kết nối, biến đổi khí hậu, phát triển bền vững, chống khủng bố, tội phạm xuyên quốc gia, an ninh mạng, an ninh biển… Hai bên cũng nhất trí đẩy mạnh các nỗ lực hướng tới Hiệp định thương mại tự do ASEAN-EU, trên cơ sở các Hiệp định FTA song phương giữa EU với các nước thành viên ASEAN.
Các nước ASEAN và EU đạt thoả thuận về nguyên tắc việc nâng cấp quan hệ ASEAN-EU lên Đối tác chiến lược, các chi tiết và thời điểm cụ thể sẽ được hai bên tiếp tục trao đổi. Các Bộ trưởng đã thông qua Tuyên bố chung của Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN-EU lần thứ 22.
Về các vấn đề quốc tế và khu vực, các Bộ trưởng chia sẻ về những biến động phức tạp, khó lường của tình hình kinh tế và chính trị thế giới, nhất trí tiếp tục phối hợp thúc đẩy chủ nghĩa đa phương, ủng hộ hệ thống thương mại đa phương rộng mở, công bằng, dựa trên luật lệ, phối hợp chặt chẽ trong giải quyết các thách thức toàn cầu cũng như thúc đẩy đối thoại, xây dựng lòng tin, ngăn ngừa xung đột.
Về tình hình Biển Đông, các nước tiếp tục nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không, thượng tôn pháp luật; kêu gọi các bên kiềm chế, không đe doạ hoặc sử dụng vũ lực, giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, trên cơ sở luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS) 1982; ủng hộ các nỗ lực của ASEAN và Trung Quốc trong việc thực hiện hiệu quả Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và sớm đạt được Bộ quy tắc Ứng xử ở Biển Đông (COC).
Các nước hoan nghênh những tiến triển gần đây tại Bán đảo Triều Tiên, khẳng định ủng hộ và sẵn sàng hỗ trợ các nỗ lực hướng tới hòa bình, ổn định bền vững và phi hạt nhân hóa hoàn toàn Bán đảo Triều Tiên; nhấn mạnh việc tiếp tục thực thi nghiêm túc, đầy đủ các nghị quyết liên quan của Hội đồng Bảo An Liên Hợp Quốc.
Đoàn Việt Nam đã tham gia và đóng góp tích cực tại các phiên thảo luận cũng như trong quá trình xây dựng văn kiện Tuyên bố chung của Hội nghị. Thay mặt ASEAN phát biểu về các lĩnh vực ưu tiên trong hợp tác ASEAN-EU năm 2019, Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng đề xuất phương hướng và biện pháp đẩy mạnh hợp tác hiệu quả và thực chấtgiữa hai bên trên các lĩnh vực ASEAN có nhu cầu và EU có thế mạnhnhư biến đổi khí hậu, chống khủng bố, tội phạm xuyên quốc gia, an ninh mạng, quản lý biên giới, ngăn chặn đánh bắt cá trái phép, phát triển bền vững…
Trao đổi về các vấn đề quốc tế, khu vực, Thứ trưởng khẳng định lại lập trường nguyên tắc của ASEAN về vấn đề Biển Đông, chia sẻ về các tiến triển trong tiến trình xây dựng Bộ quy tắc COC giữa ASEAN và Trung Quốc, ủng hộ EU tích cực tham gia đóng góp vào các nỗ lực của ASEAN duy trì hoà bình, an ninh và ổn định ở khu vực.
Bên lề Hội nghị, Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng đã có các cuộc tiếp xúc song phương với Chủ tịch Hạ viện Bỉ, đại diện các nước Bỉ, Rumani, Hy Lạp, Hungary và quan chức cấp cao của Hội đồng EU, Uỷ ban châu Âu để thúc đẩy việc ký kết và phê chuẩn Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) và Hiệp định bảo hộ đầu tư Việt Nam – EU (IPS) cũng như trao đổi về các vấn đề trong quan hệ song phương./.