Tối 19/7, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ash Carter đã đặt chân đến Tel Aviv và dự kiến có cuộc gặp với người đồng cấp nước chủ nhà Moshe Yaalon trong ngày 20/7 và gặp Thủ tướng Benjamin Netanyahu vào ngày 21/7.
Ông Carter là thành viên đầu tiên trong nội các trong chính quyền tổng thống Mỹ Obama tới thăm Israel kể từ sau khi đạt được thỏa thuận hạt nhân Iran hồi tuần trước.
Mỹ và Israel có nhiều bất đồng liên quan đến việc liệu thỏa thuận hạt nhân Iran có đảm bảo an toàn cho cả Mỹ và Israel hay không. Tổng thống Mỹ Obama đã khẳng định, thỏa thuận này sẽ giúp củng cố an ninh của Mỹ cũng như các đồng minh, trong đó có Israel.
 |
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ash Carter bắt đầu đi thăm các nước Trung Đông ngày 19/7. (ảnh: AP) |
Trong khi đó, Thủ tướng Israel Netanyahu lại cho rằng, đây là một “sai lầm lịch sử” và nó sẽ biến Iran trở thành một cường quốc hạt nhân. Israel cũng lo ngại việc nền kinh tế Iran phục hồi khi các biện pháp trừng phạt được dỡ bỏ có thể thúc đẩy các nhóm mà Iran hậu thuẫn tại Lebanon và lãnh thổ Palestine. Nó cũng có thể dẫn tới một cuộc chạy đua vũ trang với các nước Arab không mấy thân thiện với Israel.
Phát biểu với báo giới trên chuyến bay tới Israel ngày hôm qua, ông Carter tuyên bố ông không trông đợi việc Israel thay đổi quan điểm phản đối thỏa thuận hạt nhân Iran, nhưng ông sẽ tận dụng các cuộc tiếp xúc với giới lãnh đạo Israel để thảo luận các biện pháp tăng cường quan hệ quân sự song phương.
Trước đó, Cố vấn An ninh quốc gia Mỹ Susan Rice cũng đã khẳng định về mục đích chuyến thăm Israel lần này của Bộ trưởng Quốc phòng Carter: “Nếu Israel quan tâm và sẵn sàng thì chúng tôi sẽ thảo luận với Israel về việc làm thế nào để tăng cường hợp tác an ninh và tình báo. Tất nhiên là họ vẫn chưa đề cập tới vấn đề này”.
Ông Carter cũng khẳng định, việc Iran và Nhóm P5+1 (gồm Anh, Pháp, Nga, Trung Quốc, Mỹ và Đức) đạt được thỏa thuận hạt nhân không có nghĩa là hành động quân sự sẽ bị loại bỏ nhằm ngăn chặn Iran sở hữu bom hạt nhân. Điều này cũng đã được chính quyền Mỹ khẳng định ngay sau khi thỏa thuận hạt nhân được ký.
Người phát ngôn Nhà Trắng Josh Earnest khi đó cho biết: “Tổng thống đã chỉ ra rằng, quân sự vẫn là một trong các lựa chọn. Tất nhiên cách hiệu quả hơn và tốt hơn cả để ngăn chặn Iran chế tạo vũ khí hạt nhân là thông qua giải pháp ngoại giao, một thỏa thuận hạt nhân như thế này. Nó sẽ buộc Iran phải có những bước đi đáng kể để rút bớt các chương trình hạt nhân và đồng ý để cộng đồng quốc tế giám sát chương trình hạt nhân của mình”.
Báo chí Israel trong những ngày qua nói rằng chính quyền nước này có thể muốn Mỹ bảo đảm sẽ can thiệp quân sự trong trường hợp bị Iran tấn công, đồng thời nêu khả năng Mỹ sẽ tăng viện trợ quân sự cho Israel, hiện tại là 3 tỉ USD mỗi năm. Báo chí cũng dẫn nguồn tin từ một quan chức cao cấp Mỹ cho biết, Mỹ vẫn cam kết duy trì sự hiện diện quân sự mạnh mẽ ở Trung Đông, đặc biệt là trong vùng Vịnh và sẵn sàng hỗ trợ về mặt an ninh cho các đồng minh.
Tổng thống Obama đã có cuộc điện đàm với lãnh đạo Israel, Saudi Arabia và Các tiểu vương quốc Arab thống nhất hôm 14/7 để bàn về thỏa thuận hạt nhân Iran đồng thời tái khẳng định cam kết của Mỹ với khu vực.
Chuyến thăm của Bộ trưởng Quốc phòng Carter là để tăng sức thuyết phục cho những cam kết của Mỹ tới các đồng minh. Sau Israel, ông Carter sẽ tới Jordan và Saudi Arabia./.