Qatar từng đưa ra điều kiện tiên quyết và bác bỏ các yêu sách để nối lại mối quan hệ với 4 nước Arab, thậm chí còn bị coi là “tự mãn và thiếu nghiêm túc” trong việc phản hồi các yêu sách đó. Vậy sức mạnh nào đã giúp Qatar đứng vững trước sóng gió vùng Vịnh?

Thủ đô Doha của Qatar. Ảnh: law.com.

Kết thúc cuộc họp khẩn tại thủ đô Cairo, Ai Cập vào chiều 5/7, Ngoại trưởng 4 nước Arab, bao gồm Ai Cập, Saudi Arabia, Các Tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE) và Bahrain cho rằng Qatar đã thể hiện “sự tự mãn và thiếu nghiêm túc” trong việc phản hồi bản yêu sách gồm 13 điểm của 4 nước.

Phát biểu trước báo giới sau cuộc họp khẩn, Ngoại trưởng Ai Cập Sameh Shoukry cho biết, sự cô lập về chính trị và kinh tế sẽ vẫn tiếp tục cho đến khi nào Qatarthay đổi các chính sách của mình theo một hướng đi tốt hơn.

“Phản hồi của Qatar tới 4 nước Arab là tiêu cực và không đề cập đến bất kỳ yêu cầu nào từ phía chúng tôi. Rõ ràng Qatar đã không rút lại các chính sách của mình hay tuân theo các yêu cầu mà chúng tôi đã đưa ra”, ông Shoukry nói.

Bị cắt đứt quan hệ ngoại giao, trừng phạt kinh tế trong suốt hơn một tháng qua, Qatar vẫn giữ vững lập trường quan điểm của mình, cho rằng các điều kiện của 4 nước Arab là phi thực tế và không thể thực hiện. Theo giới phân tích khu vực, có nhiều yếu tố làm nên sức mạnh giúp Qatar đứng vững trong căng thẳng Vùng Vịnh.

Thứ nhất, trong suốt cuộc khủng hoảng vừa qua, Qatar đã nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ từ cộng đồng quốc tế, với một loạt chuyến công tác nước ngoài của Ngoại trưởng nước này Mohammed bin Abdulrahman bin Jassim Al Thani nhằm khẳng định lập trường quan điểm của Qatar với bạn bè quốc tế.

Trong chuyến công du đó, ông Al Thani nhấn mạnh Qatar không hỗ trợ khủng bố, thậm chí còn đang tham gia tích cực chống khủng bố, đồng thời không chấp nhận những đòi hỏi vô lý từ 4 nước Arab đối với quyền tự quyết và chủ quyền của nước này.

Thứ hai, việc cô lập Qatar của 4 nước Arab dường như đã không đạt hiệu quả như mong đợi. Dù đã tận dụng điểm yếu phải nhập khẩu lương thực để đáp ứng nhu cầu trong nước, các nước Arab đã phong tỏa và ngừng xuất khẩu mặt hàng này sang Qatar – nhằm tạo ra một cuộc khủng hoảng lương thực tại quốc gia vùng Vịnh này, để Qatar phải “nhượng bộ”.

Tuy nhiên, ngay lập tức Thổ Nhĩ Kỳ và Iran đã lấp đầy “khoảng trống” đó, giúp Qatar ổn định được tình hình trong nước. Hơn thế, việc phong tỏa, cấm vận đường không và đường bộ đối với Qatar cũng đã không thể cản trở nước này, do Qatar vẫn có thể lưu thông hàng hóa bằng đường biển và đường không thông qua không phận quốc tế.

Theo Bộ trưởng Tài chính Qatar Ali Sharif Al Aimadi, Qatar vẫn đang thực hiện các chuyến bay đi đến trên 150 điểm trên thế giới và sức chứa các cảng biển của nước này đã vượt trên 5 triệu container với những lô hàng vận chuyển trực tiếp đến hầu hết các nước trên thế giới.

Hiện Qatar vẫn giữ mối quan hệ thương mại với trên 190 nước trên thế giới, do đó bị 3 hay 4 nước phong tỏa cũng chưa thể tác động mạnh đến các hoạt động thương mại của nước này.

Thứ ba, tình hình kinh tế và tài chính của Qatar không bị ảnh hưởng quá nhiều bởi cuộc khủng hoảng. Qatar vẫn giao dịch bình thường với thị trường tài chính quốc tế do 4 nước Arab không có khả năng làm thay đổi quy chế tiền tệ quốc tế. Thêm vào đó, ngành xuất khẩu khí đốt tự nhiên – nguồn doanh thu chính của Qatar vẫn hoạt động bình thường.

Theo các chuyên gia, 4 nước Arab không thể phong tỏa vấn đề năng lượng với Qatar bởi điều này vượt quá khả năng của 4 nước trong việc áp đặt ý nguyện của mình lên thị trường năng lượng quốc tế.

Cuối cùng, với các hợp đồng vũ khí lớn giữa Qatar và Mỹ từ trước đến nay, cộng thêm việc triển khai thêm quân đội của Thổ Nhĩ Kỳ mới đây tới nước này, sẽ giúp Qatar trụ vững trước sức ép “tâm lý quân sự” nếu có từ 4 nước Arab.

Một giải pháp quân sự đối với cuộc khủng hoảng vùng Vịnh hiện nay sẽ khó có cơ hội xảy ra, bởi điều này sẽ ảnh hưởng không chỉ đối với các bên liên quan mà còn lan rộng ra toàn khu vực và thế giới.

Đoàn kết nội bộ, giữ vững lập trường với sự ủng hộ mạnh mẽ từ người dân trong nước và cộng đồng quốc tế, Qatar dường như đã có những thành công trong việc ứng phó với giai đoạn đầu tiên của cuộc khủng hoảng. Dù quyết định tiếp tục kéo dài cô lập đối với Qatar, 4 nước Arab vẫn cần thêm một cuộc họp nữa để giải quyết cuộc khủng hoảng trong thời gian tới tại Bahrain./.