Tiền bạc không đồng nghĩa với hạnh phúc

Công ty phân tích Gallup đã xếp Bhutan ở vị trí 95 trong Báo cáo Hạnh phúc Thế giới năm 2019. Những nước hạnh phúc nhất thế giới, theo báo cáo này, thuộc về một số các quốc gia nằm trong số những nước giàu có và phát triển như Phần Lan, Na Uy và Đan Mạch.

Thimphu - thủ đô của Bhutan. Ảnh: Karem Lim

Tuy nhiên, trở thành một quốc gia giàu có không phải mục tiêu cuối cùng của Bhutan. Vào những năm 1970, vị vua thứ 4 của Bhutan  Jigme Singye Wangchuck đã có câu nói nổi tiếng rằng: "Tổng Hạnh phúc Quốc gia (GNH) còn quan trọng hơn cả Tổng sản phẩm quốc nội (GDP)". Với mục tiêu đó, Bhutan bắt đầu theo đuổi mục tiêu quốc gia này. Bhutan cẩn trọng trong từng bước phát triển. Các quyết định và chính sách đều phải dựa trên những chỉ dẫn của GNH về bảo tồn văn hóa, bảo vệ môi trường, quản trị tốt và phát triển kinh tế - xã hội bền vững.

Các nghiên cứu cho thấy tiền bạc không phải là điều duy nhất khiến mọi người hạnh phúc. Mức lương trung bình hàng tháng của một người lao động ở Bhutan dao động từ 400 - 600 USD. Sau khi trừ các khoản tiền cần chi tiêu, họ hầu như không để dành được bao nhiêu. Tuy nhiên, người Bhutan cảm thấy hài lòng và biết ơn với mọi thứ mà họ có: biết ơn nhà vua, biết ơn công việc, biết ơn gia đình, cộng đồng và đất nước của họ.

Lợi nhuận không phải là tất cả

Ở Bhutan, có nhiều doanh nhiệp nhỏ thay vì chú trọng đến việc kiếm lợi nhuận, họ chọn con đường trở thành các doanh nghiệp xã hội, cống hiến lại cho xã hội và bù đắp về môi trường. Những công ty này đang đóng góp vào nhiều lĩnh vực từ quản lý chất thải, phát triển nông thôn cho tới cải thiện quyền của phụ nữ.

Hạnh phúc là thuộc về một cộng đồng

Dân số Bhutan không nhiều, chỉ khoảng 735.000 người. Điều đó tức là họ là một cộng đồng gắn kết chặt chẽ và mọi người đều biết rõ nhau.

Một cộng đồng nhỏ sẽ hòa thuận và có quan hệ họ hàng với nhau, không giống như những thành phố lớn với tốc độ toàn cầu hóa nhanh chóng. Mọi người dành nhiều thời gian để phát triển những mối quan hệ này bằng cách trò chuyện, ăn uống và tham gia các hoạt động thể thao cùng nhau.

Hạnh phúc là sống tử tế và có lòng trắc ẩn

Lòng trắc ẩn là một phẩm chất quan trọng của người dân Bhutan và bạn có thể thấy rõ điều này qua cách họ đối xử với các loài động vật, nhất là những chú chó hoang ở đây.

Những chú chó thường đi lang thang trên đường, ngủ trưa trước hiên nhà của người dân và thậm chí thỉnh thoảng còn vào một vài cửa hàng nhưng bạn sẽ hiếm khi thấy một người Bhutan đuổi đánh một chú chó. Người dân Bhutan rất thích các chuyến dã ngoại và thức ăn thừa sẽ luôn được dành cho những chó này.

Với tính cộng đồng cao, lòng trắc ẩn của người dân Bhutan được thể hiện rõ trong cách họ giúp đỡ và động viên nhau trong công việc, trong cuộc sống và trong những lúc khó khăn như thảm họa, thiên tai.

Là một quốc gia Phật giáo, dễ thấy ở Bhutan, việc đề cao lòng trắc ẩn là một mục tiêu để mọi người sống tốt và cảm thấy hạnh phúc.

Gần gũi với thiên nhiên

Việc sống chan hòa với thiên nhiên đem đến cho nhiều người chúng ta cảm giác hài lòng và hạnh phúc. Đó là lý do tại sao nhiều người dành thời gian cho những chuyến đi, tránh xa phố thị tấp nập để trở về với phong cảnh thiên nhiên xinh đẹp ở những làng quê xa xôi.

Ở Bhutan có nhiều rừng núi bao quanh. Việc bảo tồn thiên nhiên và bảo vệ môi trường được coi trọng tới mức vấn đề này đã trở thành quy định bắt buộc trong Hiến pháp khi ít nhất 60% diện tích Bhutan lúc nào cũng phải được các khu rừng bao phủ. Điều đó đã khiến cho vương quốc này là quốc gia duy nhất trên thế giới có chỉ số carbon âm. Là một quốc gia nông nghiệp, người dân Bhutan chủ yếu dựa vào đất đai và tự nhiên. Mối quan hệ của họ với môi trường và các loài động vật được chú trọng và người dân Bhutan cho rằng, khi điều đó bị phá hủy tức là cuộc sống của họ sẽ bị ảnh hưởng.

Nhà vua hiện tại của Bhutan Jigme Khesar Namgyel Wangchuck từng nói: "Nơi chúng ta sinh sống phải sạch sẽ, an toàn, xinh đẹp và được tổ chức tốt vì sự thống nhất đất nước, niềm tự hào quốc gia và tương lai tươi sáng của chúng ta".

Hạnh phúc là có một nơi để thuộc về

Mong muốn cố hữu bên trong con người là có cảm giác thuộc về điều gì đó, dù đó là các nhóm xã hội, bạn bè hay lớn hơn là một đất nước, để cùng chia sẻ một sự gắn kết và khiến chúng ta cảm thấy an tâm, hạnh phúc. Bản sắc văn hóa mạnh mẽ sẽ giúp thúc đẩy sự thuộc về và cho chúng ta một nơi mà chúng ta gọi là nhà.

Mỗi người dân Bhutan đều tự hào về đất nước dù họ đi xa đến đâu. Họ yêu quý nhà vua, họ bảo vệ văn hóa và truyền thống của mình, họ tự hào rằng họ chưa bao giờ bị các nước bên ngoài xâm lược.

Bản sắc văn hóa có thể thấy rõ qua những trang phục truyền thống mà người dân Bhutan mặc hàng ngày tới nơi làm việc, trường học, đền chùa và lễ hội. Thậm chí thiết kế các tòa nhà cũng phải tuân theo những chỉ dẫn văn hóa nghiêm ngặt, hòa hợp với các yếu tố truyền thống của người dân Bhutan.

Cảm giác thuộc về một điều gì đó khiến người ta cảm thấy an tâm trên đất nước của mình và điều đó sẽ đi cùng với động lực, sức khỏe và hạnh phúc. Đó là lý do tại sao bảo tồn văn hóa là một trong những trụ cột chính của GNH.

Hạnh phúc bắt đầu bằng một cuộc sống đơn giản

Một trong những bài học để sống hạnh phúc ở Bhutan là sống đơn giản, từ những thói quen ăn uống cho tới cuộc sống sinh hoạt bởi người dân ở đây cho rằng cuộc sống của bạn càng đơn giản bao nhiêu thì bạn sẽ càng ít ham muốn bấy nhiều. Thay vì đi ô tô hay xe máy, đi bộ phổ biến ở Bhutan. Thay vì dành thời gian cho những bữa tiệc thâu đêm suốt sáng hay ăn uống trong những nhà hàng sang trọng, họ muốn trở về nhà và tự làm những món ăn ngon mặc dù bữa ăn ở đây rất đơn giản do hạn chế về nguyên liệu. Việc không có nhiều những điều phức tạp trong cuộc sống sẽ khiến bạn biết trân trọng hơn những điều nhỏ bé quanh mình.

Hạnh phúc là chấp nhận những tình huống mà bạn không thể kiểm soát được

Có nhiều tình huống trong cuộc sống mà bạn không thể kiểm soát được nhưng thay vì thở dài than thở hay tức giận la mắng thì người dân Bhutan bình tĩnh đối mặt với mọi thứ. Đó có lẽ chính là chìa khóa khiến họ hạnh phúc: không căng thẳng vì những điều nhỏ nhặt và biến mọi thứ trở nên dễ dàng.

Hạnh phúc không phải là một điểm đến

Hạnh phúc ở Bhutan không phải là một mục tiêu đơn lẻ. Đó là sự kết hợp của bản sắc văn hóa, một cộng đồng thân thiêt, lòng trắc ẩn, sự quan tâm tới môi trường, sự kiên nhẫn và thái độ biết trân trọng những điều nhỏ bé bởi đơn giản hạnh phúc không phải là một điểm đến mà là một hành trình./.