Chiều 12/5 (theo giờ New York), Anh phối hợp với Mỹ, Bỉ, Iraq, Hà Lan, UAE tổ chức cuộc họp theo thể thức Arria của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc (HĐBA LHQ) về vấn đề ứng dụng công nghệ và quan hệ đối tác nhằm bảo đảm công lý đối với tội ác chống nhân loại, tội ác chiến tranh và tội diệt chủng.
Đại diện của hơn 20 nước thành viên HĐBA và LHQ đã tham dự và phát biểu. Trưởng Phái bộ LHQ về điều tra tội ác của tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng tại Iraq và Syria (ISIL), gọi tắt là UNITAD, đại diện nạn nhân người Yazidi và một số đại diện phi chính phủ khác được mời báo cáo tại cuộc họp.
Trưởng Phái bộ UNITAD thông tin về các kết quả điều tra, thu thập chứng cứ chứng minh tội ác của ISIL thông qua sử dụng công nghệ tiên tiến, nền tảng kỹ thuật số, trí tuệ nhân tạo, qua đó tổng hợp, phân tích các thông tin thu thập được, nhận dạng nạn nhân và trao trả hài cốt cho các gia đình, tổng hợp các chứng cứ xác định rõ ISIL thực hiện các tội ác nhằm vào người Yazidi, trong đó có hàng nghìn phụ nữ và trẻ em.
Trưởng Phái bộ UNITAD cho rằng tội ác của ISIL có thể cấu thành tội diệt chủng. Các báo cáo viên khác nhấn mạnh tội ác nghiêm trọng của ISIL đối với người Yazidi, đánh giá cao việc thành lập Phái bộ UNITAD thể hiện sự đoàn kết, quyết tâm của HĐBA nhằm đem lại công lý cho nạn nhân; đánh giá cao công việc của UNITAD trong cách tiếp cận chú trọng đến vấn đề tâm lý, sức khoẻ tâm thần cho những người sống sót và ứng dụng trí tuệ nhân tạo thu thập chứng cứ; kêu gọi sử dụng các chứng cứ này nhằm truy tố, xét xử tội ác của ISIL tại các cơ chế quốc gia và quốc tế.
Ý kiến phát biểu của các nước khẳng định cần điều tra, truy tố, xét xử tội ác nghiêm trọng của ISIL tại Iraq, qua đó gửi đi thông điệp về không dung thứ tội ác và đóng góp quan trọng vào cuộc chiến chống khủng bố quốc tế; đánh giá tích cực kết quả hoạt động của UNITAD, cũng như sự hợp tác tích cực giữa UNITAD và chính quyền Iraq trong đào tạo năng lực, xây dựng hồ sơ vụ việc; đề nghị LHQ hỗ trợ các nước ngăn ngừa, truy tố tội phạm nghiêm trọng và chống khủng bố.
Đại sứ Đặng Đình Quý, Trưởng Phái đoàn Việt Nam tại LHQ khẳng định, chủ nghĩa khủng bố là mối đe dọa nghiêm trọng hòa bình và an ninh quốc tế, Việt Nam ủng hộ công việc của Nhóm điều tra tội ác của ISIL nhằm hỗ trợ các nỗ lực quốc gia mang lại công lý các nạn nhân của các tội ác nghiêm trọng ISIL tại Iraq; khẳng định lập trường nhất quán của Việt Nam về bảo đảm truy cứu trách nhiệm đối với các vi phạm nghiêm trọng luật nhân đạo và luật nhân quyền quốc tế, cho rằng quốc gia có trách nhiệm hàng đầu trong truy cứu trách nhiệm, đề nghị cộng đồng quốc tế hỗ trợ tăng cường năng lực của quốc gia theo yêu cầu và phù hợp với hoàn cảnh mỗi nước.
Đại sứ Đặng Đình Quý đề nghị việc thu thập, quản lý và chuyển giao chứng cứ cần phù hợp với tiêu chuẩn tố tụng hình sự phù hợp với luật pháp quốc tế và luật quốc gia áp dụng và thực tiễn tốt nhất, tuân thủ các nguyên tắc cơ bản của Hiến chương LHQ; cho rằng việc ứng dụng công nghệ có thể hỗ trợ và góp phần khắc phục các định kiến đối với nạn nhân của bạo hành tình dục và bạo lực về giới./.