Theo tờ Jerusalem Post ngày 16/5, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu sẽ có cơ hội đưa ra các yêu cầu cụ thể đối với chính quyền Mỹ, trong đó có 5 vấn đề chính sau đây:

Thủ tướng Israel dự kiến nêu loạt “yêu sách” với Tổng thống Mỹ Donald Trump khi ông đến thăm nước này tuần sau. Ảnh: AP.

1. Tiếp tục gây áp lực đối với Iran

Trong những ngày sắp tới, Tổng thống Trump có thể sẽ bỏ lệnh trừng phạt đối với Iran và điều này sẽ cho phép Tehran tiếp tục hỗ trợ quân sự cho chính quyền Tổng thống Bashar Al-Assad ở Syria và phòng trào Hezbollah ở Lebanon.

Israel không muốn thấy sự can thiệp ngày càng lớn của Iran vào vấn đề Syria, Lebanon và Gaza vì điều này sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến an ninh của Israel.

Tuy nhiên, nước này cũng không muốn thỏa thuận hạt nhân Iran sớm bị tan rã, hoặc nếu có thì do vi phạm của Iran chứ không phải do Mỹ thất bại trong việc thực thi một yêu cầu bắt buộc, vì Iran sẽ có lý do để ném bom sớm hơn dự kiến của Israel.

Vì vậy, Israel muốn đảm bảo rằng chính quyền Mỹ tiếp tục gây áp lực đối với Iran để ngăn chặn sự phát triển của chương trình tên lửa đạn đạo và hoạt động hỗ trợ khủng bố.

2. Ổn định tình hình Syria và công nhận chủ quyền của Israel đối với Cao nguyên Golan

Israel có 2 yêu cầu đối với vấn đề Syria.

Thứ nhất, Israel muốn đảm bảo các lợi ích an ninh trong bất kỳ thỏa thuận nào mà Trump sẽ đạt được với Nga nhằm chấm dứt cuộc nội chiến ở Syria. Theo đó, Iran và Hezbollah sẽ không ở lại Syria sau khi cuộc nội chiến kết thúc và sẽ không được phép thiết lập một sự hiện diện ở khu vực gần Cao nguyên Golan.

Thứ hai là việc kiểm soát Cao nguyên Golan. Israel muốn chính quyền Tổng thống Trump công nhận chủ quyền của Israel ở Cao nguyên Golan mà nước này đã chiếm 50 năm trước, trong Cuộc chiến Sáu ngày năm 1967.

3. Di chuyển Đại sứ quán Mỹ từ Tel Aviv tới Jerusalem

Đây là vấn đề gây tranh cãi nhất trong cuộc đối thoại giữa 2 Chính phủ. 

Ngày 14/5, Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson đã nói với một phóng viên Mỹ rằng quyết định này sẽ được các bên liên quan thảo luận, nhất là quan điểm của Israel, xem việc đó có mang lại lợi ích cho một sáng kiến hòa bình Trung Đông giữa Israel và Palestine hay không.

Thủ tướng Israel Netanyahu ngay sau đó đã phản ứng lại và cho rằng với việc di chuyển đại sứ quán sẽ giúp Tổng thống Trump đạt được tiến trình hòa bình thực sự và sẽ phá vỡ suy nghĩ của người Palestine cho rằng Jerusalem không phải là thủ đô của Israel.

4. Vấn đề xây dựng khu định cư và bảo vệ lợi ích của Israel trong các cuộc đàm phán hòa bình với người Palestine

Tổng thống Trump dường như quyết tâm khởi động các cuộc đàm phán hòa bình giữa Israel và Palestine. Tổng thống Mỹ có thể sẽ tổ chức hội nghị với các nhà lãnh đạo 2 bên trong chuyến công du tuần tới nhằm cố gắng thuyết phục các bên liên kết lại với nhau.

Nhưng Israel sẽ tìm cách để cho Tổng thống Trump thấy được sự khó khăn trong việc đạt được thỏa thuận dựa trên các yêu cầu của Palestine về đường biên giới năm 1967 và việc xác định Jerusalem là thủ đô của Nhà nước Palestine tương lai.

Đồng thời, Israel cũng sẽ thuyết phục Trump về việc một nhà nước Palestine trong tương lai phải duy trì chế độ phi quân sự. Thủ tướng Netanyahu cũng sẽ cố gắng để đạt được sự hiểu biết chung với chính quyền Mỹ trong việc xây dựng khu định cư của Israel.

5. Tiếp tục hỗ trợ quân đội Israel trong khu vực

Trong khi Israel ủng hộ quân sự cho các quốc gia Arab và các quốc gia vùng Vịnh khác nhằm liên kết để chống lại Iran, thì các cuộc đàm phán với Mỹ cũng phải đảm bảo luôn giữ được sự ủng hộ đối với quân đội của Israel ở khu vực bằng việc để Israel tiếp nhận các hệ thống vũ khí và đạn dược cao cấp của Mỹ.

Hiện Israel đang đàm phán với Lầu Năm Góc về kế hoạch thực hiện gói viện trợ quân sự trị giá 38 tỷ USD đã ký kết vào cuối nhiệm kỳ của cựu Tổng thống Barack Obama.

Israel muốn chính quyền Mỹ đồng thuận trong việc cung cấp các máy bay trực thăng vận tải mới, bom thông minh, máy bay chiến đấu tàng hình F-35 cũng như một loại vũ khí bổ sung và hệ thống thông minh khác./.