Ngày 12/10, Hội nghị quốc tế về tái thiết Gaza diễn ra tại Ai Cập với sự tham dự của Tổng thư kí Liên Hợp Quốc Ban Ki-Moon và các quan chức đến từ 30 nước được coi là cơ hội để giúp xây dựng lại cuộc sống của người dân Gaza sau cuộc chiến tranh 50 ngày với Israel.
Tuy nhiên, nhiều câu hỏi đặt ra trước thềm hội nghị về tính hiệu quả của sự hỗ trợ tài chính này, khi một giải pháp được coi là lâu dài và duy nhất đảm bảo sự phát triển thịnh vượng cho Gaza là thỏa thuận chính trị giữa Israel và Palestine vẫn chưa đạt được.
Trước thềm hội nghị, Chính phủ Palestine công bố một bản kế hoạch tái thiết Gaza dày 76 trang, trong đó nêu rõ cần 4 tỷ USD để khôi phục vùng lãnh thổ bị chiến tranh tàn phá này.
Một con số ước tính khác còn lên tới 8 tỷ USD để xây dựng lại cơ sở hạ tầng bị phá hủy, đảm bảo chăm sóc sức khỏe, giáo dục cho người dân tại một trong những vùng lãnh thổ được coi là đông dân nhất thế giới này.
Cuộc xung đột kéo dài 50 ngày với Israel vừa qua cũng khiến một phần tư dân số của Gaza phải đi sơ tán. Nhiều chuyên gia cảnh báo, nếu các nước không hành động ngay lập tức để làm sống lại nền kinh tế Gaza, bạo lực sẽ quay trở lại với mảnh đất nghèo khó này.
Chuyên gia kinh tế của Chính phủ Palestine Mohammed Shtayyeh nhận định: “Cuộc chiến 50 ngày qua tại Dải Gaza gây ra những hậu quả chưa từng có. Gaza đang đối mặt với một thảm kịch và cần sự viện trợ ngay lập tức”.
Mỹ cam kết hỗ trợ 118 triệu USD để tái thiết Gaza. Dự kiến các quốc gia châu Âu và Vùng Vịnh sẽ có những đóng góp đáng kể tại hội nghị lần này.
Mặc dù nhận được nhiều cam kết hỗ trợ cho các hoạt động tái thiết Gaza, giới quan sát cũng cho biết, có sự hoài nghi lớn về khả năng không nhận được đủ các cam kết hỗ trợ tài chính tại hội nghị lần này.
Một nhà ngoại giao phương Tây ở Jerusalem cho rằng, nhiều nhà tài trợ thật sự thấy “mệt mỏi” với các hoạt động “xây lên” rồi lại “đập đi” tại Gaza. Đây không phải là Hội nghị quốc tế tái thiết Gaza đầu tiên. Các nước đều thấy những dự án cơ sở hạ tầng mà họ đã đóng góp cho Gaza trong các cuộc xung đột trước đó, lại tiếp tục bị phá hủy gần đây.
Trong một động thái nhằm “trấn an” sự lo ngại của các nhà tài trợ trước thềm hội nghị, Chính phủ đoàn kết Palestine đã tổ chức cuộc họp nội các đầu tiên của mình tại Gaza, vài tháng sau khi một thỏa thuận hòa giải giữa Fatah và Hamas đạt được.
Tuy nhiên, hành động thể hiện sự đoàn kết giữa các phe phái Palestine này là không đủ để trấn an các nhà tài trợ. Liên minh châu Âu- nhà cung cấp viện trợ chính cho Palestine hoan nghênh những bước đi tích cực này, nhưng cũng nhấn mạnh rằng, một nền hòa bình lâu dài là cần thiết.
Hiện một giải pháp lâu dài và duy nhất để Gaza ổn định và phát triển là một thỏa thuận chính trị giữa Palestine và Israel, nhưng các cuộc đàm phán do Mỹ làm trung gian hòa giải này vẫn đang tiếp tục bế tắc.
Ngoại trưởng Mỹ John Kerry cho biết sẽ nỗ lực làm sống lại các cuộc đàm phán hòa bình giữa Israel và Palestine tại hội nghị lần này. Ông Kerry sẽ có cuộc gặp Tổng thống Palestine Mahmud Abbas bên lề hội nghị.
Mỹ tái khẳng định cam kết giúp các bên đạt được một giải pháp hai nhà nước thông qua đàm phán và sẵn sàng tham gia vào các cuộc đàm phán, tạo điều kiện cho các cuộc đàm phán thành công.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Jen Psaki nói: “Cách duy nhất để có một giải pháp bền vừng cho Gaza đó là chính quyền Palestine cần phải nắm quyền hoàn toàn tại Gaza. Hiện người dân Gaza cần nhiều thứ như nhà ở , các nhu yếu phẩm cần thiết. Hội nghị do Na Uy và Ai Cập tổ chức là cơ hội để các nước đóng góp và đối thoại về các biện pháp giúp tái thiết Gaza. Và tất nhiên, Mỹ cũng cam kết tham gia vào những nỗ lực này”.
Vốn được coi là “kiến trúc sư” cho kế hoạch hòa bình tại Trung Đông nhưng nỗ lực ngoại giao không biết mệt mỏi của Ngoại trưởng Mỹ Kerry trong thời gian qua không đạt được kết quả như mong đợi sau khi các cuộc đàm phán bị dừng lại vào tháng 4 vừa qua.
Theo hãng thông tấn của Ai Cập, vòng đàm phán gián tiếp mới giữa Israel và Palestine về việc tìm kiếm hòa bình lâu dài cho Gaza sẽ được tiến hành vào cuối tháng 10 tới tại Cairo./.