Cảnh sát Malaysia mới đây đã công bố chất độc VX được sử dụng để sát hại nhân vật được cho là Kim Jong-nam, anh trai của đương kim lãnh đạo Triều TiênKim Jong-un, vào hôm 13/2.

Mặt nạ phòng độc. Ảnh: NPR.

VX là một chất cực độc có thể gây tử vong cho con người chỉ trong vài phút. Do được coi là vũ khí hủy diệt hàng loạt nên VX bị cấm dưới công ước vũ khí hóa học năm 1993.

Độc tính cực mạnh

Chất độc thần kinh là loại độc nhất và tác động nhanh nhất trong các chất độc từng được sử dụng trong chiến tranh hóa học. Theo Trung tâm Kiểm soát và Ngăn ngừa Dịch bệnh của Mỹ (CDC), VX lại là loại mạnh nhất trong tất cả các loại chất độc thần kinh, bao gồm cả Sarin từng được sử dụng làm thuốc trừ sâu ở Đức vào năm 1938.

Về mặt hóa học, các chất độc thần kinh như VX giống các loại thuốc trừ sâu, chỉ có điều là mạnh hơn rất nhiều.

Khí độc VX được phát triển đầu tiên ở Anh vào thập niên 1950 với tư cách là chất độc dùng cho chiến tranh hóa học. Các chuyên gia cho biết, một số nước như Mỹ, Nga, Syria và Iraq từng bắt chước tạo ra chất độc tương tự.

VX là loại chất lỏng nhờn, màu vàng, không mùi, không vị.

Dạng khí của VX là nguy hiểm nhất. Khí VX gây tử vong cực nhanh. Ở thể lỏng, người ta có thể thả chất này vào nguồn nước hoặc bôi vào thức ăn để đầu độc.

Giống các loại chất độc thần kinh khác, VX có tác dụng làm ngưng một loại enzyme thiết yếu, khiến cơ thể mệt mỏi và không còn khả năng hô hấp.

VX không chỉ là chất độc chết người nhất, nó còn tồn tại lâu nhất trong môi trường. Chất này bốc hơi chậm, đặc biệt là trong điều kiện thời tiết lạnh, khiến VX trở thành mối đe dọa cả về ngắn hạn và dài hạn.

Triệu chứng trúng VX?

Tuy theo mức độ phơi nhiễm, các triệu chứng của người trúng độc VX có thể xuất hiện ngay lập tức hoặc sau 18 tiếng đồng hồ.

Lượng lớn khí VX có thể gây co thắt, mất ý thức, tê liệt và tử vong, do chức năng hô hấp bị ngưng.

Lượng chất nhỏ hơn, không gây tử vong có thể tạo ra một loạt triệu chứng như nhịp tim tăng nhanh, mắt mờ, nôn mửa, tiêu chảy, đau nhức và mệt mỏi.

Đối tượng nào được sở hữu VX?

Khí độc VX lần đầu được sử dụng trong chiến tranh Iran-Iraq trong các năm 1980. VX nằm cùng họ với chất độc Sarin từng được sử dụng trong vụ tấn công bằng khí độc ở tàu điện ngầm Tokyo (Nhật Bản) vào năm 1995. Năm đó, các thành viên của giáo phái Chân lý Tối thượng Aum đã thả khí Sarin khiến 12 người thiệt mạng và hơn 5.500 người đi tàu ngầm bị sốc, ốm.

VX được cho là dễ sản xuất trong một phòng thí nghiệm có độ hiện đại hợp lý.

Chuyên gia quân sự Rick Francona của CNN cho biết: Bất cứ nước nào nỗ lực sản xuất vũ khí hóa học hiện đại đều có thể sản xuất VX... Công thức đã có từ thập niên 1950”.

Nghị định thư Geneva 1925 ra đời sau Thế chiến 1 nhằm ngăn chặn việc sử dụng khí độc làm vũ khí giết người hàng loạt. Sau đó Công ước Vũ khí Hóa học năm 1993 (có hiệu lực vào năm 1997) đã cấm việc phát triển, sản xuất, tích trữ, lưu trữ và vận chuyển các loại vũ khí hóa học.

Triều Tiên không ký Công ước 1993 nói trên  nhưng là một bên của Nghị định thư Geneva cấm sử dụng vũ khí hóa học./.