TheoReuters, tuyên bố trên được ông Trump đưa ra trong chương trìnhFox News Sundayngày 11/12 sau khi Chính phủ Trung Quốc chỉ trích việc ông Trump điện đàm với lãnh đạo Đài Loan Thái Anh Văn ngày 2/12.

Cuộc điện đàm giữa ông Trump và bà Thái Anh Văn là cuộc trao đổi đầu tiên giữa một Tổng thống đắc cử của Mỹ với một nhà lãnh đạo Đài Loan kể từ năm 1979, thời điểm Tổng thống Mỹ Jimmy Carter chính thức công nhận Đài Loan là một phần của Trung Quốc và gọi đó là chính sách “Một Trung Quốc”.

Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump. Ảnh: Reuters

Donald Trump không muốn bị Trung Quốc “chỉ bảo”

“Tôi hiểu rất rõ về chính sách “một Trung Quốc” nhưng tôi không hiểu tại sao Mỹ phải tôn trọng chính sách này trừ khi chúng ta đạt được thỏa thuận gì đó với Trung Quốc, ví dụ như là về thương mại”, ông Trump nói.

Sau cuộc điện đàm giữa ông Trump và bà Thái Anh Văn, Chính phủ của Tổng thống Mỹ Barack Obama cho biết, các trợ lý cao cấp tại Nhà Trắng đã có cuộc trao đổi với giới chức Trung Quốc để trấn an Trung Quốc rằng, Mỹ không hề thay đổi chính sách “Một Trung Quốc”.

Chính phủ Mỹ cũng cảnh báo, những tiến bộ trong quan hệ với Trung Quốc có thể bị ảnh hưởng bởi tuyên bố của ông Trump về chính sách “Một Trung Quốc”.

Cũng trong chương trình Fox News Sunday, ông Trump đã lên tiếng chỉ trích chính sách tiền tệ hiện nay của Trung Quốc cũng như quan điểm của nước này đối với Triều Tiên.

“Chúng ta bị tổn hại nặng nề bởi việc Trung Quốc phá giá đồng Nhân dân tệ cũng như đánh thuế rất cao đối với hàng hóa của chúng ta trong khi chúng ta không hề đánh thuế họ.

Trung Quốc cũng đã xây dựng trái phép những thành lũy lớn ở giữa Biển Đông mà lẽ ra họ không được làm như vậy. Ngoài ra, Trung Quốc cũng không giúp gì nhiều cho Mỹ trong vấn đề Triều Tiên. Trung Quốc hoàn toàn có thể giải quyết được việc này nhưng họ đã không làm như vậy”.

Ông Trump cũng nhấn mạnh, Bắc Kinh không có quyền quyết định xem ông có được điện đàm với lãnh đạo Đài Loan hay không: “Tôi không muốn Trung Quốc chỉ bảo cho tôi rằng, tôi phải gọi cho ai.

Cuộc đối thoại giữa tôi và lãnh đạo Đài Loan là rất ngắn gọn và tốt đẹp. Tại sao lại có chuyện một nước khác có thể nói với tôi rằng, tôi không thể gọi cho một ai đó?”. Ông Trump khẳng định: “Tôi nghĩ đó là một hành động thiếu tôn trọng và tôi cũng sẽ không chấp thuận yêu cầu của họ”.

Mỹ sẽ cứng rắn hơn với Trung Quốc?

Theo các chuyên gia, phản ứng của ông Trump trước sự chỉ trích của Trung Quốc có thể dẫn đến việc Tổng thống đắc cử Mỹ dù đã lựa chọn Thống đốc bang Iowa Terry Branstad- một người bạn thân thiết của Bắc Kinh- làm Đại sứ Mỹ tại Trung Quốc, sẽ phải cân nhắc thêm về việc chọn ông John Bolton- một quan chức dưới thời Tổng thống George W. Bush- làm Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ bởi ông Bolton là người thường xuyên lên tiếng kêu gọi Mỹ cần phải trở nên cứng rắn hơn với Trung Quốc.

 Trong một bài viết trên tờWall Street Journalhồi đầu năm, ông Bolton từng nhấn mạnh, Tổng thống tiếp theo của Mỹ cần phải có những bước đi mạnh mẽ hơn nữa trong việc ngăn chặn thái độ hiếu chiến của Trung Quốc ở Biển Đông và Hoa Đông.

Ông Bolton cho rằng, Washington có thể cân nhắc việc “leo thang ngoại giao với Trung Quốc” bắt đầu từ việc đón tiếp chính thức các quan chức Đài Loan tại Bộ Ngoại giao Mỹ và xem xét công nhận quan hệ ngoại giao đầy đủ với Đài Loan.

Tuy nhiên, nhiều nhà phân tích cho rằng, nếu “đi quá xa” trong vấn đề Đài Loan, ông Trump có thể khiến Mỹ và Trung Quốc rơi vào đối đầu quân sự. “Trung Quốc hoàn toàn có thể chấp nhận “hy sinh” mối quan hệ với Mỹ để thể hiện sự cứng rắn của họ trong vấn đề Đài Loan”, Giáo sư Chen Weiss- một chuyên gia về Trung Quốc tại Đại học Cornell, Mỹ nhận định.

“Việc một bên đưa ra quyết định chấm dứt một chính sách đã có từ lâu mà không đưa ra quá ít cảnh báo cũng như không tiến hành các cuộc trao đổi rõ ràng với bên còn lại sẽ rất dễ dẫn đến những hiểu nhầm và tính toán sai lầm và đẩy các bên vào một cuộc khủng hoảng”, bà Chen Weiss nói thêm.

Ông Mike Green, một cựu cố vấn về châu Á dưới thời Tổng thống Mỹ George W. Bush, nhận định, việc chấm dứt chính sách “Một Trung Quốc” có thể là sai lầm bởi nó sẽ đẩy mối quan hệ Mỹ-Trung rơi vào rối loạn và sẽ gây tác động tiêu cực đến sự hợp tác của Trung Quốc trong vấn đề Triều Tiên.

Tuy nhiên, ông Green cho biết, ông không tin là ông Trump sẽ đẩy vấn đề Đài Loan đi quá xa dù “ông Trump có lý khi “nhắn nhủ” với Bắc Kinh rằng, ông không muốn bị chỉ bảo về các vấn đề khác nhau, trong đó có Đài Loan”.

“Tổng thống Obama đã quá mềm mỏng trong cách hành xử với Trung Quốc và điều đó khiến ông trở nên yếu thế hơn khi Trung Quốc tỏ ra hung hăng ở Biển Đông và Hoa Đông sau đó”, ông Green nói./.