Phát biểu tại Hội thảo về điều kiện kinh doanh vận tải bằng ô tô diễn ra sáng nay (23/1) tại Hà Nội, ông Phan Đức Hiếu, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế trung ương (CIEM) cho rằng, Dự thảo Nghị định của Chính phủ quy định về kinh doanh và điều kiện kinh doanh vận tải bằng xe ô tô chưa giải quyết được những bất cập trong thực tiễn.

Hội thảo tại Hà Nội sáng 23/1

Ông Hiếu nhận định, Dự thảo Nghị định chưa có tầm nhìn bao quát được những thay đổi hết sức nhanh chóng của thị trường vận tải hiện nay.

 Nếu chưa sửa được Luật Giao thông vận tải đường bộ thì phải tách bạch yêu cầu kiểm soát an toàn giao thông với hoạt động kinh doanh vận tải. Không thể vì muốn đạt được mục tiêu an toàn mà đặt ra những quy định hạn chế hoạt động kinh doanh, ông Hiếu nêu quan điểm.

 Phó Viện trưởng CIEM nhấn mạnh, không nên hạn chế một số phương thức kinh doanh mới bởi như vậy là cố gắng bó buộc nó trong chiếc áo cũ đã chật.

 Chia sẻ quan điểm nay, ông Trần Đức Nghĩa, Phó ban Hải quan và Thuận lợi hóa thương mại, Ủy viên BCH Hiệp hội doanh nghiệp dịch vụ logistics Việt Nam nêu rõ: Dự thảo quy định đơn vị kinh doanh vận tải phải có nơi đỗ xe phù hợp với phương án kinh doanh. Quy định này có thể phù hợp với vận tải hành khách nhưng không phù hợp cho vận tải hàng hoá. Trên thực tiễn, tất cả những nơi đỗ xe đều phải tuân thủ những quy định tương tự tại dự thảo này và được quản lý bởi chính quyền địa phương. 

 Ghi nhận sự cần thiết cho ra đời một nghị định mới thay thế Nghị định 86/2014 hiện hành, song các chuyên gia cho rằng dự thảo mới còn ít đề cập đến những bất cập, trở ngại đối với doanh nghiệp và người dân, đặc biệt là với doanh nghiệp và người dân sử dụng dịch vụ vận tải – tức là đối tượng phục vụ hay khách hàng/ người tiêu dùng của ngành vận tải.

Đơn cử, một số nội dung mới quy định hoặc sửa đổi trong dự thảo (như cho phép chính thức áp dụng hợp đồng điện tử, kinh doanh vận tải hành khách theo hợp đồng, hợp đồng vận tải…) đã xuất hiện nhiều quy định cấm đoán hoặc hạn chế quyền kinh doanh của một số loại hình doanh nghiệp (như kinh doanh vận tải hành khách theo hợp đồng, cung cấp ứng dụng kết nối hợp đồng vận tải điện tử, hộ kinh doanh vận tải), trong khi lại bảo hộ cho một số loại hình khác (như doanh nghiệp, hợp tác xã kinh doanh vận tải).

Điều này được coi là vừa phản cạnh tranh, vừa đi ngược lại quyền lợi chính đáng của người tiêu dùng được tự do chọn lựa và sử dụng những phương thức kinh doanh, nhà cung cấp dịch vụ đáp ứng tốt hơn nhu cầu của họ.

Một điều kiện kinh doanh khác cũng không được chuyên gia ủng hộ là “phương tiện phải thuộc quyền sở hữu của đơn vị kinh doanh vận tải hoặc thuộc quyền sử dụng hợp pháp theo hợp đồng thuê phương tiện bằng văn bản của đơn vị kinh doanh vận tải…”. Điều kiện về sở hữu, theo chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan, không hề có trong Luật Giao thông đường bộ hiện hành.

Bà Lan nhấn mạnh: Điều đáng nói nhất là quy định giới hạn các chủ thể được phép cho đơn vị kinh doanh vận tải thuê phương tiện. Ngoài hệ quả hạn chế thị trường thuê xe của đơn vị kinh doanh vận tải còn dẫn tới việc hạn chế quyền hợp pháp của chủ sở hữu tài sản trong việc cho các đơn vị kinh doanh vận tải thuê tài sản.

Cả hai hệ quả này là vấn đề rất lớn về mặt thị trường (cạnh tranh) và quyền sở hữu, chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan cảnh báo./.