Ngân hàng HSBC vừa có báo cáo nghiên cứu kinh tế vĩ mô châu Á và Việt Nam tháng 3/2015. Theo báo cáo này, HSBC đánh giá Việt Nam có mức tăng trưởng dù không xuất sắc nhưng vẫn gây được tiếng vang.
Giá dầu giảm sẽ hỗ trợ vị thế thương mại của Việt Nam
Chỉ rõ hơn đánh giá trên, HSBC cho rằng, các chỉ số thông dụng mới nhất cho thấy nhu cầu trong nước đang phục hồi, mặc dù với tốc độ từ từ. Doanh số bán lẻ trong tháng 2 tăng 13% so với cùng kỳ năm ngoái ở mảng dịch vụ và du lịch, đánh dấu mức tăng 11,4% từ đầu năm tới nay. Tương tự, nhập khẩu cũng tăng mạnh, đạt mức 20,7% so với đầu năm. Trong khi xuất khẩu chỉ tăng khiêm tốn, đạt 7,6% so với đầu năm. HSBC đánh giá tốc độ tăng này là khá tích cực so với sự suy thoái của chu kỳ hàng hóa. Ngoại trừ hạt điều và trà, hoạt động xuất khẩu hàng hoá đều giảm so với đầu năm.
Đặc biệt, HSBC cho rằng, năng lực cạnh tranh ngày càng tăng của Việt Nam trong ngành sản xuất tập trung lao động đang hỗ trợ cho những con số về thương mại, trong đó dệt may, giày dép, điện tử và điện thoại đều tăng mạnh.
HSBC kỳ vọng xuất khẩu sẽ nổi trội nhờ vào dòng vốn đầu tư trực tiếp FDI tăng trưởng bền vững. Nhu cầu nội địa cũng đang có khuynh hướng hồi phục nhẹ. Hơn nữa, giá dầu giảm có thể sẽ thúc đẩy sức mua người tiêu dùng một cách trực tiếp do giá dầu và chi phí vận chuyển thấp hơn, và một cách gián tiếp khi các nhà sản xuất chuyển cho người tiêu dùng một khoản tiết kiệm nhờ giảm giá bán đầu ra. Thu nhập cũng đang dần tăng là một lý do nữa giúp cho nhu cầu người mua cải thiện. HSBC dự báo tiêu dùng cá nhân sẽ tăng từ mức 5,4% trong năm 2014 lên 5,6% trong năm 2015.
Việt Nam là nước nhập khẩu ròng về xăng dầu (khoảng gần 0,5 tỷ USD/năm), do đó việc giá dầu giảm sẽ hỗ trợ vị thế thương mại của mình. Việt Nam cũng là nước chú trọng thương mại, đặc biệt là giao thương các sản phẩm không phải dầu mỏ, có nghĩa là các nhà sản xuất và xuất khẩu sẽ được lợi từ chi phí đầu vào thấp. Lạm phát tăng thấp cũng tạo cơ hội cho Chính phủ tăng các loại chi phí dịch vụ xã hội cũng như giá điện. Ngân hàng Nhà nước (NHNN) chính vì thế cũng sẽ dễ dàng cắt giảm lãi suất thị trường mở OMO thêm 50 điểm ở mức 4,5%.
Giảm thu ngân sách từ dầu mỏ ảnh hưởng đến cán cân tài chính
Cảnh báo những nguy cơ, HSBC cho biết: Thu nhập từ dầu mỏ thấp hơn sẽ ảnh hưởng đến vị thế tài chính của Việt Nam. Trong năm 2012, dầu mỏ chiếm 19% trong tổng doanh thu cả nước. Chính vì vậy, HSBC tin rằng nguồn thu ngân sách, đặc biệt là từ dầu mỏ sẽ giảm, từ đó sẽ ảnh hưởng đến cán cân tài chính. Điều an ủi duy nhất là Bộ Tài chính đã có đánh giá khá thận trọng về dầu mỏ. Việc thiếu hụt nguồn thu ngân sách sẽ không quá khác biệt so với dự toán tài chính.
Việt Nam đã tích luỹ dự trữ ngoại hối khoảng 36 tỷ USD. Tuy nhiên, có một nguy cơ khi Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) không đáp ứng các điều kiện thị trường một cách kịp thời sẽ dẫn đến việc thanh khoản trong nước bị o ép. Nếu như NHNN không đáp ứng điều kiện thị trường một cách kịp thời thì có thể xảy ra hai khả năng (1) là cho phép cung cầu thị trường những động lực để quyết định tỷ giá USD/VND hay là (2) bơm thêm USD vào hệ thống, thanh khoản có thể mỏng.
Một nguy cơ khác được HSBC chỉ ra là những cải cách chậm chạp, đặc biệt là giải quyết các khoản nợ xấu trong hệ thống tài chính. VAMC cũng khá chậm chạp trong việc tiến hành bán các khoản nợ./.